Bilim insanları doğumu tetikleyen bir ilaç kullanarak beynin bozulan atık sistemini tekrar harekete geçirmeyi başardı.
Sağlıklı beyinlerde, hücrelerin arasındaki etkileşimlerde ortaya çıkan fazladan protein vücuttan atılıyor.
Atık sisteminin düzgün çalışmadığı durumlardaysa beyinde zararlı proteinler birikiyor. Bu tür birikmeler Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklarla yakından ilişkilendiriliyor.
Bilim insanları beyin-omurilik sıvısı sayesinde bu atıkların temizlendiğini düşünüyor. Nörobilimci Maiken Nedergaard'ın yer aldığı 2012 tarihli bir çalışmada, glifatik sistem adı verilen bu süreç ilk kez tanımlanmıştı.
Teoriye göre beyin-omurilik sıvısı beyindeki zararlı proteinleri toplayarak lenfatik sistemden geçiyor ve nihayetinde böbreklere ulaşıp çöpü boşaltıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Nedergaard ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında, beyin-omurilik sıvısını lenfatik sisteme taşımaktan sorumlu olduğu düşünülen lenfanjion damarlarını inceledi. Bir dizi küçük pompayı içeren bu damarlar boyunda yer alıyor.
Nature Aging adlı hakemli dergide dün (15 Ağustos) yayımlanan araştırmada fareler yaşlandıkça bu pompaların zayıfladığı tespit edildi.
Bu yüzden yaşlı farelerin, genç olanlardan yüzde 63 daha az kirli beyin-omurilik sıvısını boşalttığı gözlemlendi.
Bilim insanları bu süreci tersine çevirmek için farelere, hamilelere doğumu başlatmak için verilen prostaglandin F2 alfa adlı ilacı enjekte etti.
Ekip, yaşlı farelerin boynundaki pompaların eski gücüne geri döndüğünü ve gençler kadar etkin bir şekilde çalışmaya başladığını kaydetti.
Yeni çalışma, Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların tedavisine umut olabilir.
Benzer sonuçların insanlarda da görülüp görülmeyeceğini anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Ancak halihazırda kullanılan bir ilaca başvurulması, insanlarda işe yarama ihtimalini artırıyor.
Rochester Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Douglas Kelley "Bu damarlar cilt yüzeyinin yakınında, elverişli bir yerde bulunuyor; önemli olduklarını biliyoruz ve artık çalışmalarını nasıl hızlandıracağımızı da biliyoruz" diyerek ekliyor:
Belki de diğer müdahalelerle birlikte bu yaklaşım, sözkonusu hastalıklar için gelecekte geliştirilecek tedavilerin temelini oluşturabilir.
Independent Türkçe, New Atlas, Science Daily, Nature Aging
Derleyen: Büşra Ağaç
