Burkina Faso’nun başkenti Ouagadougou (Vagadugu), Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) düzenlediği olağanüstü zirveye ev sahipliği yaptı.
Toplam 15 ülkenin üye olduğu ECOWAS, topluluk haricindeki ülkelerin de katılımıyla terörle mücadele zirvesi düzenledi. Zirveye ECOWAS haricindeki Afrika ülkeleri; Moritanya, Çad ve Kamerun, Arap ülkeleri; Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Fas, Batı ülkelerini temsilen ise Fransa ve ABD de katıldı.Zirvede, özellikle El-Kaide ve IŞİD ile bağlantılı grupların konuşlandığı Sahel bölgesi ve Çad Havzası’da yoğunlaşan bölgedeki terör tehdidi ve buna karşı koyma hususunda koordinede olunması gerektiği tartışıldı. IŞİD ve El-Kaide ile bağlantılı silahlı örgütler ile mücadele etmek için 5 yıl içinde 1 milyar dolara mâl olacak yeni bir plan hazırlığına olduğunu açıkladı.
Söz konusu zirvede, güvenlik işbirliği ve koordinasyonunu artırarak terörle daha etkin şekilde mücadele etme çalışmalarını güçlendirmenin yolları ele alındı. ECOWAS; Çad Havzası’ndaki Boko Haram örgütüyle savaşan Gine Körfezi ülkeleri ve Sahel bölgesi arasındaki koordinasyon yoluyla, Batı Afrika’nın toplu güvenliği hakkında daha açık bir vizyona ulaşmış şekilde zirveyi sonlandırmayı hedefledi.
Burkina Faso Cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kabore, zirvenin açılışında yaptığı konuşmada, “Ülkelerimiz yıllardır, eşi benzeri görülmemiş terör saldırılarına maruz kalıyor. Sahel bölgesindeki terörizmi ortadan kaldırmak için beş Sahel devletinin kalkınma ve güvenlik stratejilerini etkin kılması zorunlu ve acildir” dedi.
Fildişi Sahili Devlet Başkanı Alassane Vattara da zirvede yaptığı konuşmada, Sahel’de bulunan kuvvetlerin terörle mücadelede ‘yetersiz’ olduğunu ifade ederek “Daha geniş ve daha etkili yollar bulmalıyız” dedi.
Beş senedir terör tehdidiyle yüzleşmeye çalışan beş Sahel ülkesi; Moritanya, Mali, Nijer, Çad ve Burkina Faso imkan yetersizlikleri ve mali yokluk sebebiyle bu konuda başarılı olamıyor. Bu yüzden Nijer Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou, aylar önce bölgedeki terörle mücadeledeki mevcut sistem ve strateji açığı altında ‘uluslararası bir koalisyon’ kurulmasını çağrısı yapmıştı.
Sahel bölgesinde, söz konusu beş ülkeden gelen 5 bin askerden oluşan ortak bir askeri kuvvet bulunuyor. Aynı zamanda bölgede 4 bin 500 Fransız askeri mevcut. Mali’de ise Birleşmiş Milletler Barış Gücü’nün 15 bin askeri bulunuyor. Fakat tüm bunlar, geçtiğimiz sene yaklaşık 500’e varan terör saldırısının yaşanmasını engelleyemedi.
Vagadugu olağanüstü zirvesinde masaya yatırılan konulardan biri de, beş Sahel ülkesinin diğer Batı Afrika ülkelerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi ya da söz konusu ülkelerle Çad Havzası ülkeleri arasındaki çabaları koordine edecek daha kapsamlı bir organizasyonun oluşturulmasıydı.
Batı Afrika ülkeleri, terör saldırılarının artması sebebiyle ciddi risklerle karşı karşıya. Yoksulluğa karşı çalışmalarıyla bilinen yardım konfederasyonu Oxfam ise söz konusu saldırılar sebebiyle evlerini terk eden 13 milyon Batı Afrika insanının yardıma ihtiyacı olduğunu belirtti.
Diğer yandan, zirvenin yapıldığı başkente çok da uzak olmayan yerlerde, ülkenin kuzeyinde ve doğusundaki geniş alanlarda terörizm konuşlanmaya devam ediyor. El Kaide ve IŞİD'E bağlı güçler, kontrol altına aldıkları yerlerde sivillere ve Burkina Faso ordusuna karşı günlük saldırılar düzenliyor.
Plan 1 milyar dolara mâl olacak
Planın son rötuşları için Aralık ayında Batı Afrika ülkelerinin katılımıyla Nijerya’nın başkenti Abuja’da zirve yapılacak. 5 yıl içinde uygulanmaya başlanacak plan, ECOWAS ülkelerinden gelen katkılarla 1 milyar dolara mâl olacak.
Batı Afrika ülkeleri liderleri, plan için sağlanacak fonlarla üye devletlerin yerel ordularını desteklemek ve geliştirmek için kullanılacağını belirtti. Bununla beraber Moritanya, Mali, Nijer, Çad ve Burkina Faso’nun terörle mücadele için kurduğu askeri bir güç olan Sahel’in ortak askeri kuvvetleri de desteklenecek. Sahel ortak gücü, finansman, eğitim ve ekipman alanlarında hala sorunlar yaşıyor. Sahel bölgesi ve Çad Havzası’ndaki aktif terörist gruplarının önemli finansman kaynaklarından biri olan uyuşturucu, insan ve silah kaçakçılığı hatlarının hedeflendiği çalışma da söz konusu plan dahilinde.
Nihai çözüm ekonomik
Nijer Cumhurbaşkanı ve aynı zamanda ECOWAS’ın Merkez Başkanı Mahamadou Issoufou, “Orta ve uzun vadede gerçek ve nihai çözüm, askeri değil ekonomik ve sosyal olacaktır” açıklamasında bulundu.
Üye devletlerin sağlayacakları katkılarının toplanıp belirlenmesi ile ilgili olarak Burkina Faso Cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kabore “Devletlerin katkılarının belirlenmesinde ECOWAS Yönetim Kurulu Başkanı görevlendirildi. Bu meblağın beş yıl içinde toplanmasının zor olmayacağına inanıyoruz” dedi.
Devletlerin ekonomik güçlerine ve kendilerini tehdit eden terör risklerine bağlı olarak ülkelerin katkıları da değişiklik gösterecek. Nijerya’nın, Batı Afrika’nın en büyük ekonomisine sahip olması ve IŞİD’e bağlı Boko Haram grubunun saldırıları sebebiyle terörizmden en çok etkilenen ülke olması sebebiyle en büyük katkının Nijerya’dan gelmesi bekleniyor.
Olağanüstü zirvede Batı Afrika ülkeleri, kendilerini terörle mücadelede geri kalmakla suçlayan uluslararası topluma sert bir mesaj göndermeyi de ihmal etmedi: “Uluslararası toplum, Sahel’e sırtını dönemez çünkü Libya’daki krizden sorumlu olanların yaptıklarının bedelini biz ödüyoruz” açıklamasına yer verildi.
Sonuç bildirgesinde ECOWAS, uluslararası topluma terörle mücadele planlarına özellikle de maddi açıdan destek olmaları çağrısında bulundu. BM Güvenlik Konseyi’den ise Mali’deki BM Barış Güçlerinin, ‘Taarruz Güçleri’ne dönüştürülmesi talep etti.
Söz konusu zirvede ECOWAS Yönetim Kurulu Başkanı tarafından sunulan rakamlara bakıldığında Sahel Bölgesi’ndeki terör saldırıları, önemli bir ölçüde artmış görünüyor. Son dört yıldaki 2 bin 200 terör saldırısı; 11 bin 500’den fazla kayıp verilmesine, binlerce kişinin yaralanmasına ve milyonlarca insanın bölgeden göç etmesine sebep oldu. Artan terör faaliyetlerinden en çok etkilenen ise ekonomi oldu.
Şarku'l Avsat
