Yeni bir araştırmaya göre, Afrika'daki madencilik faaliyetleriyle bağlantılı habitat tahribatındaki ani artış nedeniyle kıtadaki büyük insansı maymun nüfusunun üçte biri risk altında.

Science Advances'da çarşamba günü yayımlanan araştırmaya göre, madenciliğin bu ikonik primatlar üzerindeki etkisi muazzam ölçüde hafife alınıyor.

Çalışmada, yol yapımı ve kirlilik gibi madencilikle ilgili faaliyetler nedeniyle 180 binden fazla büyük insansı maymunun tehdit altında olduğu belirtildi.

Büyük insansı maymunlar; orangutanlar, goriller, panlar (bonobolar ve şempanzeler) ve insanlardan oluşan Hominidae familyasına mensup. 

Temiz enerji için bakır, lityum ve kobalt gibi kritik madenlere ihtiyaç duyuluyor. Bu madenler çoğunlukla Afrika'da kullanılmıyordu. Ancak artan talep ve bu madenlerin çıkarılmasına yönelik faaliyetler, kıta genelinde tropikal yağmur ormanlarının büyük ölçüde tahrip olmasına yol açıyor.

Bu ormanlar, insanların yaşayan en yakın akrabaları olan goriller, bonobolar ve şempanzeler de dahil çok sayıda tür için kritik yaşam alanları.

Çalışma, maden çıkarmanın biyoçeşitlilik maliyeti hakkında hayati bilgiler sağlıyor. Madencilik şirketlerinin biyoçeşitlilik verilerini kamuya açık hale getirmelerinin zorunlu olmadığını belirten araştırmacılar, madenciliğin biyoçeşitlilik ve özellikle büyük insansı maymunlar üzerindeki gerçek etkisinin daha da yüksek olabileceği konusunda uyardı.

Re:wild adlı vahşi yaşamı koruma kuruluşunda araştırmacı olan çalışmanın ilk yazarı Dr. Jessica Junker, "Halihazırda diğer türler üzerinde yapılan çalışmalar; madenciliğin kirlilik, habitat kaybı, artan av baskısı ve hastalık yoluyla insansılara zarar verdiğini gösteriyor ancak bu tamamlanmamış bir tablo" dedi.

Madencilik projelerinin veri paylaşımındaki eksiklik, bunun büyük insansı maymunlar ve onların yaşam alanları üzerindeki gerçek etkisini bilimsel olarak anlamamızı engelliyor.

Araştırmacılar, artan insan faaliyetlerinin ve varlığının büyük insansı maymunlar üzerindeki etkilerini anlamak için tampon bölgeler tanımladı. Bu belirlenen 17 Afrika ülkesiyle oradaki faal ve faaliyete geçme aşamasındaki madencilik sahalarından elde edilen verileri analiz etti.

Bilim insanları; artan avlanma, habitat kaybı ve daha yüksek hastalık bulaşma riski yoluyla büyük insansı maymunlar ve onların yaşam alanları üzerindeki baskının arttığını tespit etti.

Liberya, Sierra Leone, Mali ve Gine dahil Batı Afrika ülkeleri, madencilik bölgelerindeki yüksek büyük insansı maymun yoğunlukları nedeniyle özellikle hassas bölgeler olarak ortaya çıktı.

Sadece Gine'de, ülkedeki insansı popülasyonunun yüzde 83'ünü temsil eden 23 binden fazla şempanze, madencilik faaliyetlerinden kaynaklanan doğrudan veya dolaylı tehditlerle karşı karşıya.

Araştırmacılar, bu insansıları rehabilite etmeye yönelik projelerin çoğu başarılı olmadığı için madencilik şirketlerinin bu biyoçeşitlilik etkilerini dengelemeye veya telafi etmeye güvenmemesi gerektiğini söyledi. 

Re:wild'da kıdemli araştırmacı Dr. Genevieve Campbell, "Madencilik şirketlerinin büyük insansı maymunlar üzerindeki etkilerinden mümkün olduğunca kaçınmaya odaklanmaları ve dengelemeyi son çare olarak kullanmaları gerekiyor çünkü büyük insansı maymunlar için halihazırda başarılı olmuş bir dengeleme örneği yok" dedi.

"Kaçınmanın daha keşif aşamasındayken gerçekleşmesi gerekiyor" diyen Campbell, sözlerine "Ancak ne yazık ki bu aşama yeterince düzenlenmemiş durumda" diye devam etti.

Fosil yakıtlardan uzaklaşmak iklim için iyi bir şey ancak biyolojik çeşitliliği tehlikeye atmayacak şekilde yapılmalı.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

https://www.independent.co.uk/climate-change

Independent Türkçe için çeviren: Gökçe Uçak