Teksas ve ötesi: ABD gerçekten "iç savaşın eşiğinde" mi?

Başkanlık seçimine 8 ay kala Amerikan siyasetinde sular ısınmış durumda

ABD'de kriz yaratan Rio Grande Nehri kenarındaki dikenli teller (Reuters)

ABD'nin Teksas eyaletinin Joe Biden yönetimiyle son haftalarda yaşadığı sınır anlaşmazlığı bir süredir Türkiye'nin gündeminde.

Öyle ki, "Teksas iç savaş" anahtar kelimelerini sık kullanılan arama motorlarına yazdığınız zaman binlerce Türkçe içeriğe ulaşmanız ve hatta Amerika Birleşik Devletleri'nin bir iç savaşın eşiğinde olduğu fikrine kapılmanız mümkün.

Ancak yaşananlar, iyiden iyiye seçim atmosferine giren Amerikan siyasetinin iç çekişmelerinin sadece bir yansıması.

Üstelik bu çekişmenin konusu da Bangladeş'ten Polonya'ya, Türkiye'den Kanada'ya kadar tüm dünyanın tartıştığı bir zamane fenomeni: Göç.

Teksas'ta yaşanan krizin sebebi ne?

ABD'nin güneydoğusunda yer alan Teksas eyaleti komşu Meksika'yla 2 bin kilometreden uzun bir sınır hattına sahip.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bu hattı bazı bölümleri yıllardır ABD'ye yasadışı göçün geçiş noktalarını içeriyor.

Birçoğu Nikaragua, Guatemala, Honduras ve El Salvador gibi Orta Amerika ülkelerinden olan yüzbinlerce göçmen her gün sınır hattını geçerek ABD'ye girmeye çalışıyor. 

Aralık 2023 ise ABD'ye yasadışı göç akınının patlama yaptığı süreçlerden biri oldu. Bir ay içinde Meksika sınırından ülkeye gelen göçmenlerin sayısı 225 bine ulaşarak 2000'den bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştı.

Uzun yıllardır Cumhuriyetçiler'le Demokratlar'ın keskin şekilde ayrıştığı konulardan biri olan sınır güvenliği ve göç meselesi gündemdeyken 22 Ocak'ta ABD Yüksek Mahkemesi'nin kararı gerilimi daha da tırmandırdı.

Yüksek Mahkeme, Teksas'taki göçmenlerin geçiş noktalarından biri olan Eagle Pass kentine dikilen yaklaşık 4 kilometrelik jiletli tellerin sökülmesine hükmetti.

Ancak Cumhuriyetçi Teksas Valisi Greg Abbot, mahkemenin kararına uymayacaklarını ve eyaletin güvenlik gücü olan Ulusal Muhafızlar'ın bölgeyi koruyacağını da açıkladı.

Gerçekten de bir gün sonra bölgeye gelen ordu birliklerinin telleri kaldırmasına izin verilmedi.

Ve kriz Biden yönetiminin silahlı güçleriyle, Teksas eyaletinin silahlı güçlerinin 4 kilometrelik bir tel örgünün başında beklediği bir boyuta evrildi.

trump
Trump, seçilmesi durumunda Teksas'a yasaklama emri değil takviye kuvvet göndereceğini söyledi (Reuters)


Donald Trump bu krizin neresinde?

Konu sınır güvenliği ve sınır hattına çekilen dikenli tel olunca ABD'nin bir önceki başkanı ve bir sonraki başkan adayı Donald Trump'ın meselenin merkezinde olmaması sürpriz olurdu.

Daha önce Teksas'a gelen göçmenleri otobüslere bindirerek Demokratların kontrolündeki eyaletlere yollayan Vali Abbot'a en güçlü desteklerden biri de Trump'tan geldi.

Kasımdaki seçimlerde Cumhuriyetçilerin başkan adayı olmak için yarışan Trump, kendi partisinin kontrolündeki 25 eyaletin valisine Teksas'a destek verme çağrısı yaptı. Eyaletler de bu çağrıya karşılık vererek Teksas'a destek vereceklerini açıkladı.

25 Cumhuriyetçi eyaletin, Demokrat Biden yönetimine sınır güvenliği gerekçesiyle karşı çıkması da "iç savaş beklentisi" olarak karşılık bulan kriz tablosunu yarattı.

Geçmişte örneği var mı?

Cumhuriyetçi eyaletlerle federal hükümet arasında yaşanan kriz Amerikan kamuoyunun en sağında da iç savaş söylemlerini beraberinde getirmiş durumda.

Bazı Trump destekçilerinin ve radikal sağcıların uzun namlulu silahlarla verdiği pozları internette bulmak mümkün. Hatta bazı Cumhuriyetçi vekiller de işi Biden yönetiminin bir iç savaş arayışında olduğunu söylemeye kadar getirdi.

Ancak Biden yönetiminin, bir devlet krizi olarak da adlandırabileceğimiz ihtilafı yasal yollarla çözümlemek için kullanabileceği bazı araçlar var.

Bunlardan en önemlisi ABD anayasasının federal hükümete verdiği, gerekli hallerde eyaletlerin silahlı güçlerini federalize edebilme yetkisi. Bir başka deyişle, Biden yönetiminin Teksas'ın elindeki askeri gücü tek bir yasayla Beyaz Saray'a bağlaması mümkün. 

Ancak bazı Demokrat vekiller bu seçeneği gündeme taşısa da, Başkan Joe Biden'ın böyle büyük bir atması beklenmiyor.


Daha önce federal hükümetlerle eyalet yönetimleri arasında yaşanan krizlerden bazılarının bu yolla çözüldüğünü de hatırlatmak gerekiyor.

1957'de Arkansas eyaletinde 9 siyah öğrencinin Little Rock lisesine girişine izin verilmemiş, eyalet yönetimiyle federal hükümet arasında yaşanan krizin ardından dönemin ABD Başkanı Dwight Eisenhower, Ulusal Muhafızları federalize ederek öğrencilerin okula girmesi için güvenli koridor açılmasını sağlaşmıştı.

Benzer şekilde 1963'te siyah öğrencilerin Alabama Üniversitesi'ne kayıt yaptırabilmesi için dönemin ABD Başkanı John F. Kennedy duruma müdahil olmuş ve eyalet muhafızlarını merkezi yönetimin kontrolüne almıştı.

Texit: Ayrılık mümkün mü?

Hayatımıza Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrıldığı süreci adlandırmak üzere giren Brexit kavramının yeniden üretildiği son yerlerden biri de Teksas.

Eyaletin ABD'den ayrılarak bağımsız bir devlet olması fikrini destekleyen bazı hareketler uzun süredir Teksas'ta hayat bulmuş durumda. 

Sınır krizinin ardından da bu çağrıların görünürlüğü bir hayli arttı ve sosyal medyada "Texit" etiketiyle binlerce paylaşım yaptı.

Bazı Demokratlar ise, Cumhuriyetçilerin kalesi konumundaki Teksas'ın yeniden Meksika'ya verilmesi yönünde esprili paylaşımlarla tartışmaya katıldı.

Ancak Teksas'ın ABD'den ayrılarak bağımsız bir devlet haline gelmesi hukuken mümkün değil. Zira ABD Yüksek Mahkemesi'nin 1869 tarihli kararı eyaletlerin tek taraflı olarak birlikten ayrılmaya karar veremeyeceğini belirtiyor.

Trump'ın 4 yıl aradan sonra iktidara yürüdüğü bir Amerika'da Teksas'ın bağımsızlığı siyaseten de manasız görünüyor.

Ancak bunun ekonomik olarak gerçekçi olduğunu söyleyebiliriz. Zira ABD'nin en büyük petrol üreticisi konumundaki Teksas yılda 1,5 milyar varilin üzerinde ham petrol üretiyor ve 2,4 trilyon dolarlık gayri safi yurtiçi hasılasıyla Kaliforniya'dan sonra ABD'nin en çok gelir elde eden eyaleti.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU