Dünya basını 26 Temmuz'dan bu yana gözlerini Fransa'nın eski sömürgesi Nijer'e ve Afrika'nın Sahel bölgesine çevirdi.
Devlet Başkanı Muhammed Bazoum'un, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Omar Tchiani tarafından alıkonulması ve mevcut hükümetin devrilmesiyle başlayan askeri darbenin sonuçları tüm bölgeyi tedirgin etmeye devam ediyor.
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Nijer'de yönetime el koyan askeri cuntayı destekleyen isimlere karşı mali yaptırım uygulama kararı aldı ve cuntaya 7 günlük ültimatom süresi tanıdı.
Ancak bu süre dolmasına rağmen ECOWAS askeri bir operasyon başlatmadı.
Nijerya Devlet Başkanı ve aynı zamanda ECOWAS Başkanı olan Bola Ahmed Tinubu, 10 Ağustos'ta ECOWAS'ı Nijerya'nın başkenti Abuja'da yeniden topladı.
Toplantıda Nijer'de anayasal düzenin yeniden tesisi için 'İhtiyat Kuvvetleri'ni devreye sokma kararı alındı.
Nijer'e yapılması muhtemel askeri müdahale Nijerya basınına nasıl yansıdı?
Nijer elektriğin yüzde 90'ını sınır komşusu Nijerya'dan alıyor. Darbe sonrası Nijerya elektriğin önemli bir kısmını kesti.
Kıtanın en kalabalık ülkesi Nijerya'yı yakından ilgilendiren darbe ile ilgili ülkenin önde gelen gazetelerinde çeşitli yazılar kaleme alındı.
Nijerya'nın ve ECOWAS'ın aldığı tavır konusunda aydınların büyük çoğunluğu Nijerya'nın hiçbir şekilde askeri bir operasyona dahil olmaması gerektiğini gerekçeleriyle birlikte savunuyor.
Dailytrust'tan Ekpa Stanley Ekpa, Fransa'ya başkaldırıp Rusya'ya yeşil ışık yakan Nijer'i, sadece yabancı müttefikleri değiştirerek barış sağlamanın mümkün olmadığını söyleyerek uyardı.
Sun Tzu'nun "Ne zaman savaşıp ne zaman savaşmayacağını bilen kazanır, muzaffer savaşçılar önce kazanır sonra savaşır, yenilenler ise önce savaşır sonra kazanmaya çalışır" sözlerini hatırlatan Ekpa, Sahel bölgesinin savaştan kaçınması ve BM Sahel Destek Planına odaklanması gerektiğini düşünüyor ve ekliyor:
…Sahel'de savaş çıkarsa, savaşın yaratacağı yıkıcı etkilerden kurtulmak bir asırdan fazla zaman alacaktır.
Premium Times Nigeria yazarı Zakari Mijinyawa ise Ültimatom ve Zorlayıcı Diplomasiden anlayanların, ECOWAS'ın tepkisinde kullandığı üslubu, spekülasyonlarda olduğu gibi pervasız bir askeri işgal düşüncesi olarak değil, bloğun müzakere masasındaki konumunu güçlendirmek için kurnazca bir mesaj gönderen incelikli bir araç olarak takdir edeceklerini öne sürdü.
ECOWAS'ın Sao Tome ve Principe, Sierra Leone ve Gambiya'daki askeri yönetimlere müdahaleyi yalnızca diplomasi yoluyla yaptığını hatırlattı.
Mijinyawa, bölgenin güç merkezi olarak nitelendirdiği Nijerya'nın, kendisi, Libya, Çad, Cezayir ve Mali de dahil olmak üzere yedi Afrika ülkesiyle sınırı olan ve çok geniş topraklara sahip Nijer gibi bir ülkeye askeri konuşlandırmanın karmaşıklığının ve sonuçlarının farkında olduğunu ekledi.
Premium Times Nigeria yazarı Profesör Jibrin İbrahim, Nijer'de kamuoyunun önemli bir bölümünün, ECOWAS Bekleme Gücünün kullanılması tehdidi nedeniyle Nijerya'ya kızgın olmasını şaşırtıcı bulmadığını belirtti.
"Nijerliler, bu tarihi dönemecin demokrasinin değil, ülkelerindeki Fransız yeni sömürgeciliğinin tasfiyesi için olduğunu avazları çıktığı kadar bağırıyorlar. Askeri yönetime karşı çıkmanın Fransız ve Amerikan emperyalizmini desteklemekle eşdeğer olduğu yönünde Rus Wagner Grubu tarafından önemli ölçüde desteklenen, yükselen bir kampanya var. Bu söylem ECOWAS ve Nijerya'yı, Fransız ve Amerikan emperyalizminin yeni kuklaları olarak sunmaktadır. Nijerya, ECOWAS Demokrasi ve İyi Yönetişim Ek Protokolü temelinde demokrasinin korunmasına yönelik destek pozisyonunu değiştirmemiştir. Bunlar Nijerya ve ECOWAS'ın saygı gösterilmesi gerektiğinde ısrar ettiği ortak değerlerimizdir" diyerek Nijerya ve ECOWAS'ın aldığı kararı savundu.
Eski Federal Bakan Femi Feni Kayode, "Şayet Nijer yada başka bir ülke Nijerya'ya karşı bir savaş açarsa kanımızın son damlasına kadar savaşmalıyız ancak sömürgeci Fransa'nın Nijer'de yarattığı pisliği temizlemek zorunda değiliz" diyerek Nijer'e yönelik askeri müdahaleye karşı olduğunu belirtti.
Batılı güçleri kıtayı sömürmekle suçlayan Kayode, Rusya ve Çin'i Afrika'ya iyi niyetle yaklaşan dostlar olarak niteledi.
Birincil hayalleri ve fantezileri her zaman Nijerya'nın parçalanması, istikrarsızlaştırılması ve yok edilmesi olan Fransızlar gibi bir grup güç takıntılı vahşi psikopat adına rejim değişikliği yapmak için askerlerimizi komşu ülkemize konuşlandırmak ahmakça ve kabul edilemezdir.
Punch gazetesi yazarı Sherifdeen Tella, "Savaş ucuz bir meta değildir ve savaşın yürütülmesi çok pahalıdır. Nijerya ekonomisinin şimdilik herhangi bir savaşı kaldıramayacağı kesin. Nijer'de ya da komşu ülkelerden herhangi birinde barışın bozulması Nijerya'ya göçle sonuçlanacak; bu da yetersiz kaynaklarımız üzerinde baskıya yol açacak ve Nijer Cumhuriyeti örneğinde, Boko Haram'ın zayıflamış nüfusunu şişirecek ve beraberinde kargaşayı getirecektir" sözleriyle savaşa girerek ülkenin borç yükünü artırmanın anlamsız olduğunu ifade ediyor.
Vanguard yazarı Rotimi Fasan, ECOWAS'ın Nijer'e uyguladığı yaptırımın Afrika ülkelerinin sosyal ve siyasi dokusunu el altından bozma eğiliminde olan bazı Batılı ülkeler tarafından dayatıldığını belirtti.
Fasan'a göre aksi takdirde "Nijeryalılar Nijer'le uğraşamazdı çünkü güç kullanımını içeren herhangi bir hareketin yükü büyük ölçüde Nijerya tarafından karşılanacaktı. Bu, tarihsel olarak hep böyle olmuştur. Liberya'dan Sierra Leone'ye ve Gambiya'ya kadar Nijerya, yardımsever büyük ağabey rolünü oynamıştır ama bunun karşılığında hiçbir şey elde edememiştir."
Rotimi Fasan, Tinubu'nun öncelikle Nijerya'daki liderliğini pekiştirmesi ve Nijerya'nın karşı karşıya olduğu sorunlara çözüm bulacağından emin olması gerektiğini ve savaş taciri edasıyla uluslararası siyasete atılması için henüz çok erken olduğunu yazdı.
Nijer'de yaşananlar, Afrika'nın en büyük ekonomisi ve aynı zamanda en kalabalık ülkesi olan Nijerya için hayati bir öneme haiz.
Zira başta ECOWAS olmak üzere birçok Afrika eksenli oluşumun finansal ve siyasi liderliğini yapan Nijerya, olası bir savaştan en çok etkilenecek ülkelerin başında geliyor.
Bilhassa savaşın askeri yükü olmak üzere, bölgede çok hızlı bir biçimde oluşacak olan göç hareketleri Nijerya ve Gana gibi ülkelere yönelecek.
Kuzeyde Boko Haram, güneyde IPOB (ayrılıkçı Biafra yerli halkları örgütü) gibi örgütlerle uğraşırken bir de yoğun göç dalgasının oluşturduğu kontrolsüz bir alana girmek istemeyen Nijerya, Nijer'e müdahale konusunda ince eleyip sık dokumak zorunda.
Rusya'nın Avrupa ülkelerinin çabalarını zayıflatmak için Nijerya-Cezayir doğalgaz boru hattı projesini sabote etmiş olma ihtimali de göz önüne alınırsa, Nijerya için Nijer'de yaşanacak her tür karışıklık daha da tedirgin edici görünüyor.
https://www.vanguardngr.com/2023/08/this-is-no-time-to-be-seen-as-a-war-monger-tinubu-by-rotimi-fasan/
https://punchng.com/niger-intervention-how-does-it-help-nigeria/
https://www.premiumtimesng.com/opinion/615060-niger-coup-and-the-misinterpretation-of-nigerias-approach-to-the-crisis-by-zakari-mijinyawa.html
https://dailytrust.com/in-whose-interest-is-a-sahel-war/
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
