İsrail'de, hangi hükümetin kalacağına ve hangisinin gideceğine karar veren bir hareketli kum yasası vardır.

Hassas kamuoyu yoklamaları aksini tahmin etse bile, genel seçimler çoğu zaman beklenmeyen bir şekilde sonuçlanmıştır.

Hareketli kum yasasının etkili olmasının pek çok nedeni var. Bu nedenler arasında şunları sayabiliriz; seçim kampanyasının güçlü ya da zayıf olması.

Düşmek üzere olan hükümetin ya Filistinlilere ağır bir darbe indirme veya inşa halindeki bir Arap nükleer tesisini vurma gibi ses getiren sürpriz bir hamlede bulunması.

Aynı şekilde, oylarda paralellik olması, siyasi konum ve programlarla hiçbir ilgisi olmayan çıkar ittifaklarının ortaya çıkması durumunda, dengeyi sağlayan bir 'kantar topuzunun' bulunması!

Kesin seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından ortaya çıkan sonucun ışığında, devam etmeme potansiyeli yüksek hükümetler kurulur.

Zira kantarın topuzu denilen dengeleyici oluşum, hükümeti zayıflatabilir ve 5 yıldan az bir sürede 5 kez düzenlenmiş olsa bile herkesi yeni seçimlere götürebilir.

Halihazırda, hareketli kumlar üzerinde duran ve Netanyahu'ya üç yıllık bir başbakanlık dönemi sağlayabilecek salt çoğunluk hükümeti, devletin kuruluşundan bu yana görülen en tuhaf durumu ortaya çıkardı.

O da hükümetin görev süresinin sonuna kadar neredeyse garantilemiş olduğu parlamenter çoğunluk ile hükümete karşı tarafta kristalleşen halk çoğunluğu arasındaki ikiliktir. Yani parlamento bir tarafta, sokak diğer tarafta durmaktadır.

Bu durum, meclis çoğunluğunu elinde bulunduran sağın, erken seçime yol açacak bir gelişmenin yaşanması halinde, ağır bir bedel ödemesi ihtimalini gündeme getirdi.

Öte yandan bu 'gelişme' yaşanmazsa ki mevcut verilere göre büyük olasılıkla yaşanmayacak, sokağın durumuna ve anketlerin verdiği rakamlara göre muhtemel olasılık, sağın bir sonraki seçimde salt kendisine ait bir hükümetin başkanlığından uzaklaştırılacağı yönünde.

Netanyahu, her zaman sağın oyunun dışında kazandıran 'jokeri' olacak. Yani yargı kararı, sokaktaki popülaritesinin azalması ve kampı içindeki bölünme ihtimalleri tehdidi altında olan mevcut başbakanlığı, Netanyahu'nun son başbakanlığı olacak.

Bu durum, Begin, Şamir ve Şaron gibi oyunu kontrol eden ve sağın etkisini koruyan güçlü liderler döneminde olduğu gibi güçlerini birleştiren bir lider bulamayacak sağcılar için büyük bir ikilem yaratacak.

Halk çoğunluğunun gerilemesiyle ​​birlikte parlamenter oyunun ikiliği, Arapların gelecekteki herhangi bir hükümet oluşumundaki etkili konumunu bir kez daha güçlendiriyor.

Mesele, genel seçimlerde Arap oylarının yüzdesinin artmasının yanı sıra, şu anda Gantz ve Lapid'in başını çektiği Netanyahu karşıtı muhalif koalisyonunun gücünün geliştirilmesine bağlı.

İsrail'de ilk kez, General Gantz liderliğindeki yeni kurulmuş bir parti, Netanyahu liderliğindeki 'köklü' bir partiden daha iyi performans gösteriyor.

Bir başka faktör de toplu olarak sağın ihanetine uğradıklarını hisseden, aynı zamanda devleti kurma ve savunmadaki rollerinin devlet tarafından hiçe sayılmasından dolayı hayal kırıklığı yaşayan Dürzilerin oyu ile bağlantılıdır.
 

Netanyahu'nun liderlik ettiği ve gördüğümüz gibi onu kontrol etmekte zorluklar çektiği koalisyon hükümetinin ilk günlerinde bulunuyoruz ve önümüzdeki üç yıl boyunca, görevde kalıp kalmayacağına ilişkin kararı sadece parlamentodaki çoğunluk verecek.

Fakat aynı zamanda bir sürprizler yasası da olan hareketli kum yasası, hükümetin yasal yaşı olan bu üç yılın sonunda, şu ana kadar hakim olan beklentilerle çelişen bir durumu ortaya çıkarabilir.

Netanyahu, aşırı sağın karizmatik lideri konumunu yada unvanını kazanmak için hangi maceralara atılacak?

Rakipleri ünlü başarısızlıklarından hangisini tekrarlayacaklar?

Nitekim rakiplerinin bu başarısızlıkları olmasaydı, aslında Netanyahu hükümetin başına yeniden geçemezdi.

Bir sonraki seçimde Arap oyları, asgari düzeye inecek ve bu da sonuçları ve hükümetin doğasını kaçınılmaz olarak etkileyecek mi?

Araplar bunu yapmadan önce, nispeten ılımlı olarak tanımlanan bir hükümeti zayıflatan ve her halükarda az olmayan tam yasal süresi boyunca görev yapabilecek mevcut sağcı hükümeti iktidara taşıyan önemli katkılarını akıllarında tutacaklar mı?

Hareketli kum yasası bir şey ile onun zıddını taşır, bir hükümet onun sayesinde kurulur ve onun etkisiyle devrilir. İsrail'in her renkten hükümetle dolu kısa tarihi bunun teyididir.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat