5 soruda Yunanistan'daki göçmen faciası

Akdeniz'deki facia, Yunanistan'ın ve Avrupa Birliği'nin göç politikalarını yeniden tartışmaya açtı

Akdeniz'de göçmenleri taşıyan teknenin alabora olmasının ardından 500'e yakın kişi kayıp (Frontex)

Yunanistan'da en az 82 göçmenin hayatını kaybettiği facianın yankıları sürüyor. 

Yaklaşık 700 göçmenin bulunduğu teknenin Akdeniz'de alabora olmasının ardından tüm dünya arama kurtarma çalışmalarını yakından takip ediyor. 

Faciayla ilgili son gelişmeleri, iddiaları ve açıklamaları 5 soruda derledik.

1 - Neler yaşandı? 

Mora Yarımadası'nda yer alan Pilos kasabası açıklarında 14 Haziran'da yaşanan olayda, düzensiz göçmenleri Libya'dan İtalya'ya taşıyan balıkçı teknesi alabora oldu. 

Yunan sahil güvenlik yetkilileri, 9 Haziran'da Libya'dan yola çıkan ve yaklaşık 700 kişinin bulunduğu tekneden kurtarılan 104 göçmenden 47'sinin Suriye, 43'ünün Mısır, 12'sinin Pakistan ve ikisinin Filistin yurttaşı olduğunu açıkladı. 

Birleşik Krallık (BK) merkezli Save The Children adlı sivil toplum kuruluşu, görgü tanıklarından edindiği bilgilere dayanarak, batan teknenin ambarında yaklaşık 100 çocuğun mahsur kaldığını bildirdi. 

BK'nin önde gelen gazetelerinden Guardian'ın haberine göre, içme suyunun bitmesi nedeniyle tekne batmadan önce yolculardan 6'sı hayatını kaybetti.

2 - Kimler sorumlu tutuluyor?

Facianın ardından Yunan yetkililer, tekneden kurtarılan 9 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. 20 ila 40 yaşındaki şüphelilerin hepsi Mısır yurttaşı.

Mora Yarımadası'ndaki Kalamata şehrinde salı günü mahkemeye çıkarılan ve kimlikleri açıklanmayan şüpheliler, suçlu olmadıklarını öne sürdü. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Kasıtsız adam öldürme, suç örgütüne üye olma ve insan kaçakçılığı gibi suçlamalarla karşı karşıya olan 9 kişinin, bir sonraki duruşmaya kadar tutuklanmasına karar verildi. Duruşmanın ne zaman yapılacağıysa henüz açıklanmadı. 

Tutuklanan 22 yaşındaki bir şüphelinin avukatı Athanassios Iliopoulos, müvekkilinin kendisinin de göçmen olduğunu savundu. Avukat, müvekkilinin kaçakçılara 4 bin 500 euro vererek İtalya'ya gitmeye çalıştığını söyledi.

Pakistan'dan pazartesi günü yapılan açıklamada da olayla ilgili 12 kişinin tutuklandığı bildirildi. Şüphelilerin kimlikleri açıklanmazken, ülkedeki insan kaçakçılığı ağına dair detaylı inceleme başlatılacağı ifade edildi.

3 - Pakistan ne dedi?

Pakistan medyasında yer alan haberlerde olayda 298 Pakistanlının öldüğü, bunlardan 135'inin Keşmir bölgesinden olduğu belirtildi. 

Pakistan Dışişleri Bakanlığı ise kurtulan 104 kişiden sadece 12'sinin Pakistanlı olduğunu doğruladı. 

Tekneden kurtulan Filistinli göçmen Abdulrahman Elhaz, ABD merkezli haber ajansı Associated Press'e gemide en az 400 Pakistanlı olduğunu söyledi.

Öte yandan Pakistan uyruklu kişilerin güvertenin altında seyahat etmeye zorlandıkları da iddia ediliyor. 

Kurtulan göçmenlerin Yunan sahil güvenlik ekiplerine verdiği ifadelere göre, Pakistanlılar teknenin en tehlikeli bölümü olan güverte altında yolculuk ederken, diğer ülke yurttaşlarına güverteye çıkma izni verildi.

Pakistan Başbakan Şehbaz Şerif, olayda hayatını kaybedenler anısına pazartesi günü bir günlük ulusal yas ilan etti. 
 


4 - Yunan sahil güvenlik ekiplerinin rolü nedir?

Akdeniz'deki faciadan kurtulan göçmenlerin ifadeleri, Yunan sahil güvenlik ekiplerinin olaydaki rolüne dair soruları da gündeme getirdi. 

Kimliğini paylaşmayan bir göçmen, yetkililere verdiği ifadede "Teknede yaklaşık 700 kişiydik. Üç gün boyunca ilerledikten sonra motor bozuldu" dedi. 

Fas asıllı İtalyan aktivist Naval Sufi de yolcuların tekne batmadan bir gün önce yardım çağrısında bulunduklarını belirtti. 

Avrupa, Fas ve Tunus'tan gönüllülerin kurduğu ve yardım çağrısı yapan göçmenleri takip eden Alarm Phone, faciadan bir gün önce 13 Haziran'da tekneden yardım çağrısı aldıklarını ve bunu Yunan sahil güvenlik yetkililerine ilettiklerini söyledi. 

Avrupa Birliği'nin (AB) sınır koruma ajansı Frontex'in direktörü Hans Leijtens de tekneyle ilgili yetkililerle iletişime geçtiklerini belirtti.
 

yunanistan protesto.jpg
Eylemciler, AB'nin göç politikalarına tepki olarak protestolarda bayrak da yaktı (AFP)


Sahil güvenlikten yapılan ilk açıklamada, ekiplerin olay yerine giderek tekneyi kurtarmaya çalıştığı fakat göçmenlerin yardım taleplerini reddederek yolculuğu sürdürmek istediğini söylediği öne sürüldü. 

Buna ek olarak, Yunan sahil güvenlik botunun göçmen teknesine bir halat bağladığı ve tekneyi çekerken aşırı sürat nedeniyle alabora olmasına yol açtığı da iddia ediliyor. 

Tekneden kurtarılan Suriyeli göçmen Ali Şeyhi de yanaşan bir geminin tekneyi halatla çekmeye çalıştığını fakat bu sırada teknenin alabora olduğunu söyledi.

Yunan makamları, ilk başta kurtarma gemisinin tekneye yanaşmadığını söylemiş, daha sonraysa dengesi bozulan tekneyi stabilize etmek için halat atıldığı bildirilmişti. 

Göçmenlerden Filistinli Elhaz, yetkiliere verdiği ifadede şunları söyledi: 

Yunan gemisi halat attı ve ip bizim teknenin pruvalarına bağlandı. Biz de 'Durun, durun!' diye bağırdık çünkü teknemiz yan yatıyordu. Tekne çok kötü durumdaydı ve aşırı yüklüydü, çekilmemesi gerekiyordu.

Arama kurtarma çalışmaları sürerken, teknenin nasıl battığı henüz belirlenemedi.

5 - Nasıl tepkiler geldi? 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Pakistan lideri Şerif'i arayarak faciada hayatını kaybeden yurttaşlar için taziyelerini iletti. 

Erdoğan, 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü kapsamında yaptığı açıklamadaysa Yunanistan'daki faciayı "utanç verici" diye niteleyerek, "Akdeniz'in son yıllarda devasa bir mülteci kabristanına dönüştüğünü" söyledi. 

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de salı günkü açıklamasında, yaşananları "dehşet verici" diye betimledi. Leyen, AB'nin göç politikalarını desteklemek amacıyla 15 milyar euro bütçe sağlayacağını da belirtti.

Ana muhalefetteki Radikal Sol Koalisyon'un (SYRIZA) lideri Aleksis Çipras da facianın ardından göçmenlerin tutulduğu Kalamata'daki merkeze düzenlediği ziyarette hem Miçotakis hükümetinin hem de AB'nin göç politikalarını eleştirdi. 

Ana muhalefet lideri, izlenen göç politikalarının "Akdeniz'i mezara dönüştürdüğünü" söyledi. Çipras, Avrupa'daki göçmen krizinin patlak verdiği 2015-2019'da başbakan olarak görev yapmıştı. 

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ise Çipras'ı "insani krizi seçim malzemesi yapmakla" suçladı. Ülke, 21 Mayıs'ta yapılan seçimlerin ardından hükümet kurulamadığı için pazar günü tekrar sandığa gidecek.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de "Bu sadece Yunanistan'ın değil, tüm Avrupa'nın sorunu" diyerek, etkili bir göç politikası oluşturulmasını talep etti. 
 

yunanistan protesto.jpg

Protestocular, açtıkları pankartta facianın tarihini yazarak "Adalet yoksa barış da yok" ifadelerini kullandı (Reuters)


Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise faciayı "yıkıcı" olarak tanımlayarak, AB liderlerini bunun bir daha yaşanmaması için önlem almaya çağırdı.

Yunanistan Komünist Partisi'nin gençlik kolları da Dünya Mülteciler Günü kapsamında başkent Atina'nın Pire semtinde gösteri düzenledi. 

Facianın ardından da Atina ve Selanik'te geçen hafta binlerce kişi sokağa döküldü.

"Sınırları açın" yazılı dövizler de taşıyan göstericiler, Yunan hükümetinden ve AB'den göç politikalarını değiştirmelerini talep etti. 

Yunanistan'da radikal solcu Irkçılığa ve Faşizm Tehdidine Karşı Birlik Hareketi (KEERFA) de yaşanan mülteci faciasını "toplu katliam" diye niteledi.


Independent Türkçe, Guardian, Kathimerini, Associated Press, CNN, El Pais, AA, Reuters, Socialist Worker, Washington Post

Derleyen: Yasin Sofuoğlu

DAHA FAZLA HABER OKU