Ramazan ayında, düşünsel bir otobiyografiye benzeyen bu yazı dizisinde, hocamız Muhammed el-Behiy'in (1905-1982) "Modern İslam Düşüncesi ve Batı Sömürgeciliğiyle İlişkisi"* (1957) adlı kitabını okuduğumdan beri 60 yıldır birlikte yaşadığım oryantalizm konusuna dönmeye niyetim yoktu.

Ancak Prof. Dr. Sa'd el-Bazii'nin Şarku'l Avsat gazetesinde "Sömürgecilik Sonrası Dönemin Eleştirisi" başlığıyla yayımlanan makalesi, beni bu meseleyi ve Batı'daki İslami araştırmalar meselesini, yani on yıllardır -tabiri caizse- oryantalist olmayan, meydan okumalara maruz kalan meseleyi yeniden düşünmeye sevk etti.

Edward Said'in "Oryantalizm" kitabı (1977) ile aynı yıl Wansbrough'a ait "Quranic Studies" (Kur'ân Araştırmaları) adlı kitap yayımlandı.

Aynı şekilde Patricia Crone ile Michael Cook'un Hz. İsmail'in annesi Hacer'e atıfla Hacerizm (Hagarism) hakkındaki kitapları çıktı.

Sanki İbrahim ile İsmail'in soyundan gelen Araplar bir "din" kurmuş da onu, İbrahim'in Sare'den olan çocukları İshak ve Yakub'un soyundan gelenlerin dininin karşısına çıkarmışlar!

Aynı şekilde Edward Said'in klasik oryantalizme karşı bir kitabı da yayımlandı.

Edward Said bu kitapta, klasik şarkiyatçılığı (oryantalizmi) sömürgeciliğin bir sonucu olarak görüyor.

Ona göre klasik şarkiyatçılık, İslâm'ın Arapça kaynaklardaki kökenlerine karşı olup, İslam olarak bilinen şey için zorla varsaydıkları başka kökenlerin lehindedir!

1978 yılı ile bir ay önce el-Misbâr kitabındaki son makaleme kadar geçen süre içerisinde oryantalizm ve sonrası hakkında çok şey yazdım.

Bunlardan en çok bilineni de "Alman Oryantalistler" (2007-2012) adlı kitabımdır.

Kapsamlı eleştirel tasavvuru konusunda Edward Said'den farklı düşünmekle birlikte onun, iki medeniyet, ilişkilerde ve kutuplaşmalarda gerilimin doruğuna ulaştıktan sonra bir hesap dökümü yapma konusundaki hakkını teslim ettim.

Bununla beraber şarkiyatçılık ve İslam birbirlerine zıt ve çelişkili dünyalar olmadığı gibi, ucu belli olmayan bir daire gibi sürekli iç içe geçen dünyalardır.

Avrupa ve Amerika'da İslâmî araştırmaların alanı olan bir "farklılık ve kesişme" hissettirdiği için 30 yıldır "ötekilik" kavramıyla meşgul olduk.

Batı'daki üniversitede anlamları, işaretleri, sosyolojisi ve sonuçları bakımından İslam'ın araştırıldığı bir bölüm, birim veya enstitü eksik olmaz.

Yeni revizyonistler ve stratejistler "İslam'ın garipliği ve onun dinler ve medeniyetler dünyasındaki yabancılığı" üzerinde ısrarla dururken bir grup akademisyen de "İslam'ın Batılı hayat tarzında, medeniyetinde ve geleceğinde kök saldığı" konusunda ısrar ediyor.

Her iki grup da iddialarını ispatlamak için tarihten ve günümüzden modeller, olgular, kitaplar ve çevreler kullanıyor.

Akademideki bu yaygın anlaşmazlığın veya yaklaşım farkının eleştirel okumasını yapmak üzere 2018 yılında Beyrut Amerikan Üniversitesi Şeyh Zayid Arap ve İslam Araştırmaları Kürsüsü'nde, Batı ve Doğu'dan yüzlerce İslam araştırmacısının katıldığı bir konferans düzenledik.

Bu konferansın bildirileri 2019 yılında "İslami Araştırmaların Yeniden Yapılanmasına Doğru" başlığıyla bir kitap halinde yayımlandı.

Önde gelen bazı araştırmacılar işi, İslam'ın bir din olduğunu inkâr etmeye veya bilimsel olarak üzerinde çalışılmaya uygun olmadığını iddia etmeye kadar vardırıyor.

Bazıları da İslam'ın bir din, bilim ve Batı'da olduğu gibi Doğu'da da müreffeh bir yaşam biçimi olduğu düşüncesini benimsiyor.

Edward Said'den sonraki düşünce ve kültür dünyasında iki köktenci anlayış İslam ve onun yorumu, çalışmaları ve günümüzdeki aktifliği üzerinde birbirine karşı mücadele verdi. Bu köktenci anlayıştan biri, yeni revizyonistlerin köktenciliğidir.

Bunlar klasik oryantalizmin basit pozitivizmini (yani Edward Said'in gittiğini yolun tam tersini) sürdürdü ve geç klasik çağlarda din ve mezhep çevrelerinden İslam ve Kur'ân için başka kökler keşfetmeye başladı.

Bir diğer köktencilik de radikal köktenciliği. Bu yaklaşım da fikirler ve dinler dünyasıyla Arap-İslam medeniyet tarihini birbirinden tümüyle koparma mücadelesi veriyor.  

İdeolojiler ve dinler dünyasıyla kopuş savunuluyor çünkü bu dünya, suçlu bir yabancılaştırıcı unsur.

Tarihten kopuş savunuluyor, çünkü o da tarih üstü ve bugünle bir çatışma içerisinde olan metnin bütünlüğünden sapmış durumda.

Bu yüzden Batı köktenciliği, İslam araştırmalarını üniversitedeki bilimsel bölümlerden uzaklaştırarak onu düşman konumuna yerleştirmeye çalıştı.

Öteki köktencilik de yabancılaşmış, İslam'a karşıt ve sömürgeci Batı için çalışan Arap-İslam ulusal devleti karşısında şeriatın uygulanmasından başka bir şeyle ilgilenmiyor artık!

Yeni revizyonistler, İslam'ı ve toplumlarını, insanlık medeniyeti ile devletlerin istikrarını korumak için karşı koyulması gereken bir şiddet ortamı olarak görürken İslamcılar da şeriatı, modern ulus devlete karşı bir silah olarak gördü.

Yeni revizyonistler için Edward Said, ABD çıkarlarına ve İsrail demokrasisine karşı çalışan bir solcudur.

Bizim köktencilerimiz ise bir noktada Edward Said'in sözlerini, Batının kötülüklerine dair "halkından bir şahidin tanıklığı" ile bir itiraf gibi kullanmakta tereddüt etmez.   

1970'li yılların ortalarından beri devam eden incelemeler ışığında son 20 yılda üçüncü bir aşama ortaya çıkarak tartışma, üniversitelere geri döndü.

Nitekim bu tartışmanın, askerî ve güvenlik yönelimlerinde ve dış politikada kullanımı azalmıştı.

Bu gelişme, akademinin dokunulmazlığından, gücünden, tartışmadaki anlaşmazlıkları çözme imkânından ziyade, dünyadaki çatışmaların iç yüzünün ortaya çıkmasından kaynaklanıyor.

Artık anlaşıldı ki bu mücadele dinî değil, stratejiktir ve kaynaklar, sınırlar ve denizlerle okyanuslardaki alanlar üzerine verilmektedir. Samuel Huntington'un "Medeniyetler Çatışması" hakkındaki sözleri artık bir inandırıcılığa sahip değil.

İşte, diğer büyük devletlerle istihbaratlarının El Kaide, IŞİD ve Afrika'daki terör örgütlerini kullandığını görüyoruz.

Büyük devletlere neden gidiyoruz ki; İran ve Türkiye de bunları kullanıp kart olarak öne sürmedi mi?!.

Akademik değişkenler üç etkenden kaynaklanmakta. Bunlardan ilki, dinler ve felsefeler arasında teolojik ve ahlaki yaklaşımları sonuç veren karşılaştırmalı din ve tefsir araştırmalarıdır.

Nitekim İslâm, oryantalizmin tekelinden ve kuşatmasından çıkarak dünya dinleri araştırmaları kapsamına daha çok girmeye başladı.

İkinci etken, Papa Francis'in Müslümanlarla başka ilişkiler doğrultusunda hareket etmesidir.

Bu tavır diğer Hristiyanları ve Asya dinlerini, İslami olguya, birlikte yaşanabilecek ve daha iyi anlaşılmayı hak eden bir gerçek olarak bakmaya sevk etti.

Üçüncü etken de Batıdaki Arap-İslam araştırmaları bölümlerinde çalışan erkek ve kadınların yarısının artık Arap ve Müslüman olmasıdır.

Bu kişiler kadim kültür ve medeniyet alanındaki önemli yorumlara, modern ve çağdaş zamanlardaki sosyolojik çalışmalara ve düşünce tarihine yakından bakıyorlar.

Batılı köktencilerle tartışmaya devam ettikleri doğru, ama bu tartışmalar artık öncelikler değil.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 2/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 3/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 4/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 5/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 6/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 7/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 8/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 10/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 11/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 12/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 13/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 14/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 15/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 16/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 17/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 18/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 19/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 20/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 21/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 22/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 23/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 24/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 25/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 26/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 27/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 28/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 29/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 30/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

Peki, sömürgecilik eleştirisine dair çalışmaların günümüzdeki durumu nedir?

Bu çalışmalar çok gelişti ama bir süre önce şarkiyatçılıktan ayrıldı. Bu çalışmalara Hint ve Latin Amerikalı araştırmacılar dahil oldu.

Prof. Sa'd el-Bazii, Şarku'l Avsat'ta yayımlanan makalesinde (10 Nisan 2023), sömürgecilik eleştirisi alanında çağdaş antropoloji akımı geliştiren Talal Esed'in rolünü unuttu.

Bununla birlikte akademik ekollerdeki bu eğilimler, geçmişte ve günümüzde sömürgecilik eleştirisinde kalmayarak, dünyanın sefaletini ve kan kaybını üreten Batı eleştirileri düzeyine çıktı.

Öyle ki bu eleştiriler Batı'nın 'ulus devlet'i dünya için küresel bir sistem haline getirmesine odaklanıyor.

Dolayısıyla artık ne oryantalizm sonrası dünyadayız ne de sömürgecilik eleştirisi dünyasında. Aksine anlam ve değer araştırmaları dünyasındayız.

Anlamak ya da nasıl anlayacağımızı öğrenmek için yeniden öğrenmemiz gerekiyor.

*el-Fikru'l-İslâmiyyu'l-Hadîs̱ ve sılatuhû bi'l-İstiʿmâri'l-Garbî (Kahire 1376/1957; daha sonra genişletilerek birçok defa basılmıştır). Eserde öncelikle Batı emperyalizmi ve sömürgeciliği neticesinde İslâm düşüncesinde ortaya çıkan iki ana yöneliş ele alınmakta, ardından oryantalizme dair değerlendirmeler yapılmaktadır. İbrahim Sarmış'ın Türkçe'ye çevirdiği eserin birinci cildi önce Çağdaş İslâm Düşüncesinin Oluşumu ve Batı (İstanbul 1986), daha sonra İslâmî Direniş ve Islahat (İstanbul 1996), ikinci cildi ise İslâmî Düşüncede Oryantalist Etki (İstanbul 1996) adıyla basılmıştır.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Asasmedia

Şarku'l Avsat