Bolsonaro yanlılarının parlamento baskını dünya gündemine nasıl yansıdı?

Devlet kurumlarına saldırıları kınayanlar olduğu gibi, protestocuları destekleyenler de var

Güvenlik güçleri, eylemcilere karşı gözyaşartıcı kullanmıştı (Reuters)

Brezilya'da eski lider Jair Bolsonaro yanlılarının Ulusal Kongre'ye düzenlediği baskın dünya gündemine oturdu.

ABD Başkanı Joe Biden, baskını "demokrasiye saldırı" diye niteleyip kınayarak, Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'ya destek verdiğini açıkladı.

Bazı ABD'li siyasetçilerse Bolsonaro'nun ülkeden sınır dışı edilmesi çağrısında bulundu. Bolsonaro seçimleri kaybettikten sonra Lula'nın yemin törenine katılmamış, 30 Aralık 2022'de ABD'nin Florida eyaletine gitmişti. Buradaki bir KFC restoranında tavuk yerken görülen Bolsonaro, hâlâ ülkesine dönmedi.

"Bolsonaro, ABD'den sınır dışı edilmeli"

Demokratik Parti'den Temsilciler Meclisi Üyesi Joaquin Castro, Brezilya'daki olayları eski ABD Başkanı Donald Trump yanlılarının 6 Ocak 2021'de ABD Kongresi'ne düzenlediği baskına benzetti.  

Castro, Bolsonaro hakkındaki yolsuzluk suçlamalarını hatırlatarak, şunları söyledi:

Bolsonaro, Trump'ın taktiğini kullanarak devleti ele geçirmek için ülkedeki teröristlerin ayaklanmasına neden oldu. Bolsonaro şu anda Florida'da. Kendisi tehlikeli biri ve Brezilya'ya sınır dışı edilmeli.

Demokrat Temsilciler Meclisi Üyesi Alexandria Ocasio-Cortez de Twitter'dan yaptığı paylaşımında "Bolsonaro'nun Florida'da sığınmasına izin vermemeliyiz" ifadelerini kullandı.

ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün açıklamasındaysa söz konusu saldırılara ilişkin şu değerlendirme yapıldı:

Bu saldırı, Bolsonaro ve destekçileri tarafından, demokratik ilkeleri zayıflatmak ve seçimlerde usulsüzlük yapıldığına dair asılsız söylemler üretmek için yıllardır yürütülen bir kampanyanın sonucu.

Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, protestolara tepki göstererek Bolsonaro yanlılarının "demokrasiyi zayıflatmak için şiddete başvurduğunu" söyledi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise "Halkın ve demokratik kurumların iradelerine saygı duyulmalı" dedi.

Latin Amerika da Lula'nın yanında

Lula'ya Latin Amerika ülkelerinden de destek geldi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, baskını "Faşistlerin darbe girişimi" diye niteledi.

Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric de "Lula'ya desteğimizi ilan ediyoruz. Demokrasiye korkakça ve aşağılık bir saldırı" diye konuştu.

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez, Lula'ya tam destek verdiklerini belirtirken, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro da "Brezilya'nın demokratik kurumlarına saldıran faşist Bolsonaro destekçilerini kararlılıkla kınıyoruz" dedi.

Trump'ın eski danışmanından protestolara destek: "Özgürlük savaşçıları"

Öte yandan Bolsonaro yanlılarının protestosuna destek verenler de oldu.

Trump'ın eski danışmanı Steve Bannon, eylemcileri "özgürlük savaşçıları" diye niteleyerek, protestocuların Brezilya Anayasası'na sahip çıkmak için mücadele verdiğini savundu.

"Kongreyi tahkir" suçlamasıyla yargılanan Bannon hakkında, 6 Ocak baskınındaki rolü nedeniyle ekimde 4 ay hapis ve 6 bin 500 dolar para cezası verilmişti.
 

brezilya.jpg
Askerler, Devlet Başkanlığı Sarayı'nı basan göstericilere karşı barikat kurmuştu (AP)


Trump yanlısı radikal sağcı aktivist: "Sokağa çıkın!"

Radikal sağcı aktivist Ali Alexander de, Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social'dan yaptığı açıklamada "Brezilya'nın kardeşleri, sokağa çıkın!" diye yazdı.

Aktivist, Brezilya Yüksek Mahkemesi'nin meşruiyetini kaybettiğini öne sürerek, ordunun eylemcilere engel olmaması gerektiğini savundu.

Alexander, Trump'ın 2020'deki seçimleri kaybetmesinden sonra oyların çalındığını öne sürmesiyle başlayan tartışmalı süreçte, sosyal medya üzerinden "StopTheSteal" (Hırsızlığı Durdurun) hashtag'iyle propaganda yapmıştı. Aktivist ayrıca ABD Kongre baskını öncesi yapılan bazı yürüyüşleri de organize etmişti.

Brezilya'da Bolsonaro taraftarlarının ayaklanması

Brezilya'nın başkenti Brazilya'da dün patlak veren gösterilerde Bolsonaro destekçileri, Devlet Başkanlığı Sarayı, Yüksek Mahkeme binası ve Ulusal Kongre'ye baskın düzenlemişti.

Güvenlik güçleriyse göstericilere gözyaşartıcıyla müdahale etmişti. Olaylarda can kaybı yaşanıp yaşanmadığına dair henüz bir bilgi paylaşılmadı.  

Öte yandan polisten yapılan açıklamaya göre güvenlik güçleri eylemcileri binalardan çıkarırken, en az 200 kişinin de gözaltına alındığı ifade edildi.

Bolsonaro, eylemleri eleştirmiş ve işgallerin yasadışı olduğunu söylemişti. Lula ise protestocuların Bolsonaro tarafından kışkırtıldığını savunmuş, sorumlulara gereken cezaların verileceğini belirtmişti.
 


Orduya müdahale çağrısı

Devlet başkanlığı seçimlerinin 30 Ekim 2022'deki ikinci turunda solcu Lula yüzde 50,9, radikal sağcı Bolsonaro ise yüzde 49,1 oy almıştı.

Sonuçların ardından Bolsonaro destekçileri yol kapama eylemleri yapmış, orduyu Lula'nın devlet başkanlığı görevini devralmasını engellemeye çağırmıştı.

Lula, 1 Ocak'ta parlamentoda yemin ederek görevine başlamıştı.



Independent Türkçe, Guardian, The Hill, New York Times, AFP, Rolling Stone, Mother Jones, AA

DAHA FAZLA HABER OKU