Necud Secdi

Dünyanın birçok yerinde 2022 yazı, sıcaklıkların yükseldikçe yükseldiği bir mevsim oluyor. Elbette yaz aylarında sıcaklıkların artacağını biliyor ve her yıl buna göre hazırlık yapıyoruz. Fakat bu yılın yazı her yıl bildiğimiz o yaz mevsimlerinden biri değil ve tamamen farklı. Avrupa'nın birçok güzel ülkesi yangınlarla boğuşuyor. Yaşlı Kıta’yı vuran aşırı sıcak hava dalgası sonucunda yüzlerce insan yaşamını yitirirken binlerce aile evlerini terk ediyor.

Hava sıcaklıklarda devam eden bu artış, Avrupa’nın bazı ülkelerinde geniş ormanlık alanlarda büyük yangınların çıkmasına yol açarken sıcaklıkların 51 dereceye ulaştığı Ortadoğu'da olduğu kadar yükselmeyip 40 dereceyi geçmemesine rağmen, özellikle çocuklar ve yaşlılar için büyük bir sağlık tehdidi oluşturuyor. Hava durumunu Avrupa ülkelerindeki bölge insanlarının günlük konuşmalarının ana gündem maddesi haline geldi. Peki, gezegenimize neler oluyor?

Ortadoğu'nun bazı bölgelerinde nispeten yüksek sıcaklıklar kaydedildi. Örneğin Kuveyt'te hava sıcaklığı 43 dereceye ulaştı. Umman, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan 44 derecenin üzerinde sıcaklıklar kaydederken Irak'ta sıcaklıklar 47 dereceye, İran’da ise yaklaşık 42 derece yükseldi.

Kral Suud Üniversitesi Coğrafya Bölümü'nde öğretim görevlisi olan Faysal el-Mecli, neler olduğunun basit bir şekilde anlaşılması için verdiği örnekte, temmuz ayında Londra'da ortalama en yüksek sıcaklığın 23 santigrat derece olduğunu ancak 19 Temmuz Salı günü Londra’da 40 santigrat derecenin üzerinde bir sıcaklığın kaydedildiğini belirtti. Yaşananların temel nedeninin normal seviyelerden sapma miktarının olduğuna dikkat çekti. Mecli konuya dair şunları söyledi:

“Sıcak hava dalgası tanımımız belirli bir bölgenin doğal oranlarına bağlı olduğundan, bazı bölgelerde normal kabul edilen sıcaklıklar, diğer bölgeler için bir ısı dalgası demektir.”

Normal sıcaklık seviyelerinden sapma miktarının Londra’da 17 santigrat dereceyi aştığının altını çizen Suudi akademisyen sözlerini şöyle sürdürdü:

Bu, Riyad gibi bir şehrin temmuz ayında 43 derece olan normal ortalama sıcaklıklarının 60 dereceye yükselmesiyle aynı anlama geliyor. Bu seviye, elbette çöl bölgeleri sakinleri için bile yaşanılabilir değil. Doğa ve insan sistemleri, çeşitli bileşenleriyle, bu aşırı ve eşi benzeri görülmemiş sıcaklık değişikliklerine hızlı bir şekilde uyum sağlama kabiliyetine sahip değil. Bunun için Avrupa'daki aşırı sıcaklıkların ve kuraklıkların bir sonucu olarak, son dönemde Avrupa'nın farklı bölgelerinde orman yangınlarının çıktığını görüyoruz.

İklim değişikliğine uyum artık kaçınılmaz bir zorunluluk haline geldi. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), iklim değişikliğine uyumu, zararı azaltmak ya da önlemek amacıyla mevcut veya beklenen bir iklime ve bunun insan sistemleri üzerindeki etkilerine uyum süreci olarak tanımlıyor.

Suudi iklim uzmanı Mecli, Avrupa ülkelerindeki sıcaklıklara bağlı ölüm oranlarının yüksek olmasının, toplumların iklimdeki ani değişime hazırlık durumundaki ve uyumundaki eksiklikten kaynaklandığına dikkat çekti. Bu ülkelerde nüfusun büyük bir bölümünün sıcak çöl ülkelerinde olduğu gibi klimalara sahip olmadıklarını, bununda artan sıcaklık ve yorgunluk seviyelerine ve dolayısıyla Avrupa'nın büyük bölümünde sıcak hava dalgalarının yaklaşık 70 bin kişiye zarar verdiği 2003 yazında olduğu gibi yüksek sıcaklıklara maruz kalmanın bir sonucu olarak daha yüksek ölüm oranlarına önemli bir katkıda bulunduğunu kaydetti. Bu yüzden Avrupa ülkelerinde iklimlendirme hizmetlerine olan talebin önemli bir artışa tanık olması bekleniyor.

Twitter’da sıcak hava dalgalarına dair bazı mizahi yorumlar yapıldı. Bunlardan biri Suudi karikatürist Abdullah Cabir’in, Londra'da güzel havanın tadını çıkaran Suudi bir aileyi resmettiği karikatürdü.

Suudilerin büyük bir çoğunluğu hava sıcaklığının yüksek olmasına rağmen güzel havanın tadını çıkardıklarına dair yorumlar yazdılar. Bu yüzden sıcaklık 50 santigrat dereceye ulaştığında onları bir fincan çay içerken bulabilirsiniz. İçlerinden biri, Twitter’dan paylaştığı mesajda şunları söyledi:

Avrupa'da bazı ülkeleri vuran sıcak hava dalgası 40 dereceye ulaştı. Sıcaklığa bağlı ölüm, bayılma ve sıcak çarpması vakaları kaydediliyor. #bugünün_mesajı Bugün Allah nasip ederse hava sıcaklığı 47 ila 50 derecelerde olacak. Yürüyüşe çıkıp zencefilli kahve içip yemeğin yanında acı biber yiyeceğiz.

Bu istisnai sıcak hava dalgasının nedenlerine değinen Suudi akademisyen Mecli, bunun nedeni olarak karbondioksit emisyonlarını suçladı. Bilinen metrolojik nedenlerden ziyade fosil yakıtların kullanımından kaynaklanan sera gazı emisyonlarındaki artışın neden olduğu iklim değişikliğinin, sadece Avrupa'da değil, dünyanın birçok yerinde sıcaklıklardaki artışın ana nedeni olduğuna dikkat çekti. Mecli, dünyada hava sıcaklığını 1980’li yıllardan bu yana neredeyse her on yılda yaklaşık 0.18 derece arttığını hatırlattı.

İklim değişiklikleriyle birlikte küresel düzeyde hava sıcaklıklarının da artması bekleniyor. Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ), iklim değişikliğinin neden olduğu ısı dalgaları konusunda uyardı. İngiltere’de sıcaklıkların tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkmasına neden olan bu durum, önümüzdeki on yıllarda daha yaygın ve daha şiddetli hale gelecek. İklim uzmanı Mecli, sera gazı emisyonlarının mevcut seviyelerinde devam etmesi halinde hava sıcaklıklarındaki artışında sürebileceğini vurguladı.

Uzmanlara göre iklim değişikliğinin etkileri şimdiden hissediliyor ve bunun hakkındaki konuşmalar artık sadece belirli çevrelerle sınırlı değil. Küresel ısınma, sanayi öncesi seviyelerin yaklaşık bir santigrat derece üzerine çıkarsa kriz daha da kötüleşecek. Küresel ısınmanın her yarım derecesi (hatta daha azı) dahi büyük bir önem taşıyor.

Uzmanlara göre sıcak hava dalgaları daha da sıklaşacak ve daha uzun sürecek. Aşırı yağışlar birçok yerde daha yoğun ve sık hale gelecek. Okyanuslar ısınmaya ve deniz seviyeleri yükselmeye devam edecek.

Bu istisnai sıcak hava dalgalarının dünya genelindeki karar vericiler üzerinde daha fazla baskı yaratabileceğine dikkati çeken Mecli şu açıklamada bulundu:

Birçok ülkenin enerji, ekonomi, güvenlik ve gıda alanlarında yaşadığı krizler çerçevesinde fosil yakıtlardan vazgeçme kararı almak daha önce hiç olmadığı kadar zor. Bu yüzden dünyanın sıcaklığını potansiyel seviyelerde tutmak ve mevcut enerji kaynaklarından yararlanmak arasında denge sağlayan akıllı ve ciddi politikalar bulunmalı.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Şarku'l Avsat