Kur krizinden sonra Interrail'ın önündeki yeni engel, "400 bin doları ver vatandaşlığı al" uygulaması mı?

2013'ten bu yana Avrupa'yı trenle gezmek isteyen gençlere yol gösteren Interrail Türkiye grubu, TC vatandaşlığının kolay şekilde verilmesinin pasaporta olan güveni düşürdüğünü, 2022'de vize başvurularına reddin çok arttığını söylüyor

Fotoğraf: AFP

Şu sıralar Türkiye'de ilk üç sırada yer alan gündem maddeleri: Ekonomik kriz, hayat pahalılığı ve mülteciler. 

Siyasiler mültecilerin ülkelerine gönderilmesi konusunun nasıl olacağını tartışırken, diğer yanda sosyal medyada büyüyen bir mülteci karşıtlığı var. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

"Türkiye'deki yabancılar" başlığı altında tartışılan bir konu da tabiri caizse kesenin ağzını açabilecek yabancılarla ilgili. 

Zira, Türkiye'de gayrimenkul sahibi yabancıların vatandaşlığa geçişi için gereken asgari taşınmaz bedeli, 250 bin dolardan 400 bin dolara çekildi. 

19 bin 630 yabancı, gayrimenkul yoluyla T.C vatandaşlığı aldı

Bu bedel, Ağustos 2018'deki döviz krizinden yaklaşık 1,5 ay sonra 1 milyon dolardan 250 bin dolara düşürülmüştü. 

400 bin dolar limitli vatandaşlık şartı, 13 Mayıs 2022'de Resmi Gazete'de yayımlandı. 13 Haziran'da da yürürlüğe girecek. 

CHP Bursa Milletvekili Erkan Aydın, 2018-2021 tarihlerinde, Türk vatandaşlığının kaç yabancıya konut veya işyeri karşılığında verildiğine yönelik bir soru önergesi sunmuş.

2021'in ekim ayında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca verilen cevapta "19 bin 630 yabancı gerçek kişi, T.C. vatandaşlığı amacıyla 30 bin 358 adet taşınmaz edinerek uygunluk belgesi almaya hak kazanmıştır" denilmişti. 

Interrail Türkiye: Türkiye Cumhuriyeti pasaportu kimin aldığı belli olmayan güvensiz pasaport listesinde.

Mültecilerin akıbeti ve "zengin yabancılar" tartışıladursun, geçtiğimiz günlerde Interrail Türkiye tarafından yapılan bir başka paylaşım, tartışmaya başka bir boyut kazandırdı. 

Interrail Türkiye'nin 13 Mayıs'ta sosyal medya hesaplarından yapılan paylaşımda iki önemli açıklama dikkat çekiyordu. 

Bunlardan ilki, 2022'nin, Türkiye'nin Schengen başvurularına en fazla ret aldığı sene olduğu yönündeydi. 
 


Diğeri ise gayrimenkul satın alarak edinilen "gayrimenkul karşılığında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı" politikasının, Türk pasaportunu giderek daha güvensiz hâle getirdiği iddiası. 

Bu açıklamaların detayına inmeden önce kısaca Interrail ve Interrail Türkiye'den bahsedelim. 

"Seyahat özgürlüğü dünya vatandaşlığının birinci kuralıdır"

Interrail, 21 yaş ve altı gençlerin kombine biletle Avrupa ülkelerinde trenle rahatça gezebilmelerini teşvik edebilmek için oluşturulmuş bir programdı. 

Yıllar içerisinde 21 yaş sınırı ve "Avrupa birliği vatandaşı olma" şartı kaldırıldı. 1980'lerde Türkiye de Interrail listesine eklendi. 

2013'te tamamen gönüllülük esasına dayalı olarak kurulan Interrail Türkiye ise gençlere, Interrail başta olmak üzere  tüm seyahatlerinde yol gösterici olmak amacını taşıyan bir oluşum. 
 

Interrail 1973 reklamı
Mart 1973'e ait bir Interrail reklamı


"Interrail'in şöyle bir artısı vardı ve biz yıllardır bununla gurur duyuyorduk: Seyahat özgürlüğü dünya vatandaşlığının birinci kuralıdır" diyen Interrail Türkiye kurucusu Bestami Köse, Independent Türkçe'ye yaptığı açıklamada şunları söyledi: 
 

Konsolosluklar seyahat özgürlüğünü kabul eder ve derlerdi ki 'Bu çocuk Interrail bileti almış. O parayı vermiş ve gezisini yapıp dönecek'. Interrail bunu kanıtlardı. Vize kabulünde yüzde 100'e yakın olumlu dönüşten bahsediyoruz. Çünkü Interrail biletinin amacı zaten öğrencileri gezmeye teşvik etmekti. Avrupa devletlerinin ortak karar alıp çıkardığı bir uygulamaydı. 


Ancak Türkiye'nin 2018'de başlayan kur krizi, sonrasında herkesin elini kolunu bağlayan pandemi ve son dönemde konsoloslukların çıkardığı zorluklar yukarıda anlatılanları tersine döndürdü. 

Köse'nin açıklamasına göre Interrail bileti almak, artık gideceğiniz ülkeye vizeyi garantilemiyor. 

Türkiye'de Interrail yapanlar 150 bin kişiden 1000 kişiye geriledi

Normal şartlar altında, Türkiye'den Interrail yapanların yaş ortalaması genelde 20 ila 25. Ancak bu 35 yaşa kadar çıkıyor. Zira, 20'li yaşlarında ekonomik durumu yeterli olmayanlar, 30'larına geldiklerinde de Interrail'i tercih edebiliyor. 

2016 ve 2017 yıllarında Türkiye'den yıllık ortalama 150 bin kişinin Interrail yaptığını söyleyen Bestami Köse, "Şu anki tahminimiz 1000 kişiye bile ulaşmadığı yönünde" dedi. 

Bunun öncelikli nedeni döviz kuru. "2018'in ağustos ayındaki büyük dalgalanma, dolar kurunun 3-4 seviyelerinden 8'lere çıkması bizim açımızdan kabustu" diyen Köse, durumu şu sözlerle anlattı: 
 

Biz daha önceden Interrail yapacak gençlere 'Gidiş geliş her şey dahil, minimum 10 bin liraya 20 gün gezebilirsiniz' diyorduk. 

Şimdi insanlar 10 bin liralık uçak biletlerinden bahsediyor. Yani daha, Interrail'in başlayacağı ülkeye bile gidemiyor. Vize başvurusunu, hosteli saymıyorum bile… 

Biz daha önceden Interrail yapacak gençlere 'Gidiş geliş her şey dahil, minimum 10 bin liraya 20 gün gezebilirsiniz'. Şimdi insanlar 10 bin liralık uçak biletlerinden bahsediyor. Yani daha, Interrail'in başlayacağı ülkeye bile gidemiyor. Vize başvurusunu, hosteli saymıyorum bile.

Şimdi ise bu fiyat, 50 bin liraya kadar çıkmış durumda. Bir üniversite öğrencisinin bunu karşılaması mümkün değil. 
 

Bestami Köse
Interrail Türkiye kurucusu Bestami Köse/ Fotoğraf: YouTube


Avrupa'dan biri 1000-1500 dolara çok rahat bir şekilde bir aylık Interrail yapabiliyor. Türkiye'den daha çıkmadan yapılan masraflar, Avrupa'da yapılacak masrafa eş değer hale geldi. 

Pasaport harçları yüzde 300'e yakın arttı. Yurt dışı çıkış harcı 15 liraydı, iki senede 150 lira oldu. 

Bir kişi Avrupa'da 1500 dolar ödeyecek olsa, Türkiye'den çıkmadan en az 1000 euro ödüyor belgelere. 

Misal vize için 300 euroya yakın ücret ödüyor. Vize belgelerini hazırlarken 150-200 euroya yakın para ödüyor. 

Uçak biletini alırken; Barcelona'ya gidecekse 300-350 euro, Roma'ya gidecekse 150 euro ödüyor. Bunu da altı ay önceden alması gerekiyor. 


Bestami Köse'nin anlattığına göre Interrail Türkiye'nin 2016-2017 dönemlerinde Roma Interrail buluşmalarına bile 300-400 kişi katılabiliyormuş Türkiye'den. 

"Eskiden ağustos ayına ucuz uçak bileti olurdu. İnsanlar sadece gezmek için o uçağa bilet alabiliyordu. 4-5 ay sonrası için hayat planı yapabiliyorlardı" diyen Bestami Köse, "Ben 20 ile 25 yaş arasında 7-8 defa Interrail yaptım. Türkiye'de pek çok insan da o yaşlarda Interrail yapabiliyordu. İnsanlar gezebiliyordu. O nesli gerçekten şu an mahvedilmiş duruma getirdiler" ifadelerini kullandı. 

Konsolosluklar, vize reddinde en çok "ülkesine geri dönmeyebilir" diyor

Interrail Türkiye'nin kurucusu Köse'nin açıklamalarına göre 2022'de Interrail bileti alanların vize başvurularına ret oranında da ciddi bir artış var. 

"Yani önceden 100 kişi de bir kişi ise şimdi 10 kişiden biri vize alamıyor. Bununla ilgili yoğun mesaj alıyoruz" diyor 30 yaşındaki gezgin. 

Köse'ye göre ret gerekçeleri de anlamsız. 

Her konsolosluğun belirttiği bir "ret gerekçeleri" listesi var. Bu liste 8 ile 10 madde arasında değişiyor. 

Köse, son dönemde birinci ve sekizinci maddelerin en fazla gerekçe olarak gösterildiğini belirtti. 
 

Schengen-Visa.jpeg
Fotoğraf: SchengenVisaInfo.com


Dünyanın en büyük Schengen vizesi bilgilendirme platformu SchengenVisaInfo.com'da yer alan bilgilere göre genel kabul gören ret maddeleri şu şekilde: 

1. Geçmişteki ve mevcuttaki kriminal suçlar: Terör, uyuşturucu, bağımlılık ve daha pek çok suç kabul edilebilecek aktivite, Schengen bölgesinde güvenlik ve toplum refahına tehdit olarak görülüyor.

2. Seyahat belgelerinde sahtecilik.

3. Seyahatin amacı ve durumu ilgili olarak yetersiz bilgilendirme yapmak: Finansal durum ve stihdam edilip edilmediği ile ilgili yetersiz belge sunmak 

4. Zarar görmüş bir pasaportla başvurmak

5. Vadesi dolmuş ya da 3 aydan az kalmış pasaport sunmak 

6. Yanlış ülkeye başvurmak, kalınacak yerle ilgili bir bilgi olmaması, uçak bileti olmaması gibi kılavuz eksiklikleri

7. Geçersiz referans mektupları

8. Başvuran kişinin ülkesine dönüp dönmeyeceği ile ilgili oluşan şüpheler: Son bir ayın değil de daha eskinin finansal durumunu gösteren belgeler sunulması, herhangi bir banka hesabı gösterememe, finansal durum ilanında belirtilen miktara sahip olmama

9. Geçersiz doğum ya da evlilik belgesi

10. Geçersiz seyahat sigortası

11. Önceki Schengen vizesi ihlalleri: Belirtilen süreyi aşarak Schengen bölgesinde kalmak, hâlâ aktif olan bir Schengen vizesi olması 

Bestami Köse'ye göre son dönemde, "Seyahat garantisi olmaması" ve "Seyahat edenin ülkesine dönüşünün bir garantisi olmaması", vize başvurusu retleri için en fazla gösterilen gerekçeler. 

Köse hatta, iş yeri evrakının ibraz edilmesine rağmen kişinin geri dönmeyeceğini düşünen konsolosluklar olduğunu ifade etti. 

Yüzde 3,8 olan vize başvurusu ret oranı, yüzde 12'ye kadar çıktı

SchengenVisaInfo.com'un verilerine göre 2015-2020 yılları arasında Türkiye'den Schengen başvuruları ve ret sayıları şu şekilde:
 

  Toplam vize başvurusu Reddedilen başvuru sayısı Ret oranı (%)
2015 900 bin 942 34 bin 992 3,8
2016 937 bin 680 41 bin 391 4,4
2017 971 bin 895 63 bin 185 6,5
2018 879 bin 240 74 bin 321 8,45
2019 906 bin 862 87 bin 651 9,6
2020 239 bin 99 30 bin 444 12,7


Yukarıdaki tabloya göre 2015'te 901 bine dayanan vize başvuruları, 2017'de 971 bine kadar çıkıp daha sonra gerileme eğilimine girdi. Pandemi yılı 2020'de ise çok sert bir düşüş var. 

Başvuru sayılarından yükseliş ve düşüş varken, başvurulara verilen ret sayıları sürekli artışta. 

Toplam başvurular 2019 yılında, neredeyse 2015 seviyesine gerilemiş olsa da ret sayısı iki kattan fazla artmış. 

Verilen ret kararlarının, toplam başvurularına bakıldığında ise 2020'de her 100 başvurudan yaklaşık 13'ü reddedilmişti. Bu oran, pandemi öncesi yıl 2019'da da yüzde 10'a dayanmıştı. 2015'te ise sadece yüzde 3,8'di. 

"Makedonya'ya kadar gidiyorsunuz, havalimanından geri gönderiyorlar"

"2019'un sonundan 2020'den beri Balkanlar'a asla giriş yapılamıyor" diyen Bestami Köse, vizesi bölgelerde bile ülke kapısından geri döndürülenlerin olduğunu kaydetti:
 

Makedonya, Kotor (Karadağ), Yunanistan, Bulgaristan bölgelerinde yarı yarıya kapıdan geri dönüşler var. Bu çok ciddi bir oran. Bunun sebebi, bu ülkelerin, mülteci geçişinin tam merkezinde olmaları. 

Ülkeler vizesiz olmasına rağmen, ciddi geri dönüşler alıyoruz. Mesela vizesiz bir ülke Makedonya. Havalimanına kadar gittiniz, giriş yapacaksınız. Size diyorlar ki: Giremezsiniz. Sebep? Belirsiz. Ve bu 1-2 kişi değil. Kafilelerden bahsediyoruz. 
 

vize afp
Fotoğraf: AFP


Makedonya bu konuda çok katı. Türk vatandaşlarının yarıdan fazlasını almıyor ve bunu son 2-3 senedeki mülteci sorunu başladığından beri yapıyor. 

Örneğin bir kişi 95 ülkeye gitmiş olsun.  Makedonya sınır kapısına geldiğinizde geri dönmek zorunda kalabilirsiniz. 

2019 öncesi bu durum yoktu. Makedonya'ya girememek bizim için komik bir durum olurdu. "Nasıl giremezsin?" derdik başaramayanlara. Dalgası geçilen bir konuyken şu an çok ciddi bir seviyeye geldi. 


Reddin çoğunlukla vize isteyen ülkelerden verildiğini hatırlatan Interrail Türkiye kurucusu, "Zaten birçok ülkeye başvuramıyorsunuz çünkü çok geç tarihler veriliyor. Örneğin ABD vize randevusunun sekiz ay sonraya tarihlendiği oluyor ve isterse almıyor. Bunun nedenlerinden biri Türkiye'den gidenlerin kim olduğu, nasıl bir geçmişten geldiği konusunda şüpheler var" açıklamasını yaptı. 

"Birinin yeni vatandaşlık alması, geçmişini silmesi, yeni bir insan olarak gözükmesi demek"

Bestami Köse'nin son cümlesinde bahsettiği "şüpheler", Türkiye'de kolay alınan vatandaşlıkla alakalı. 
 

pasaport AA
Fotoğraf: AA


"Bizim için Interrail bileti alanın ya da vizeye başvuranın uyruğu önemli değil. Konsolosluğun bakış açısını anlatmaya çalışıyoruz" vurgusunu yapan Köse, sosyal medyada, bilhassa Ortadoğu kökenliler ile ilgili oluşan olumsuz algının konsolosluklara da yansıdığını belirtti.

Köse, şunları aktardı: 

Örneğin, hepimizin sosyal medyada gördüğü mültecilerle ilgili olumsuz videoları, İtalyan konsolosluğu da, Fransız konsolosluğu da, Polonya da ABD de görüyor. Mülteciler zaten Avrupa'da problem. Türkiye de bir geçiş noktası ve milyonlardan bahsediyoruz. 

Bir kişi düşünelim. Bir sene önce yabancı bir ismi, soy ismi vardı. Bugün Türk pasaportuna sahip. Geçmişi saklamanın en kolay yolu, yeni bir vatandaşlık. 

Kamboçya'da Peru'da yeni pasaportla geçmişinizi gizler ve yeni pasaportla dünyayı gezebilirsiniz. Suça ya da teröre karışmış birisiniz. Türk vatandaşlığı aldığınızda geçmiş kaydınız komple siliniyor. Yeni bir vatandaş, yeni bir insan oluyorsunuz. 

Bu da Türkiye vatandaşları pasaportları üzerindeki şüpheyi artırıyor, pasaportun vize alırken ki önemi yok olma noktasına geliyor. 


Pasaporta güvensizlik sorununun daha da büyüyeceği ve bununla ilgili ufak ufak bazı şeyler hissettiklerini dile getiren Bestami Köse, "O nedenle önceden önlem almak istiyoruz. Aksi takdirde 3-4 sene sonrasını hayal edemiyorum" uyarısında bulundu. 

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU