Bir yandan Taliban'ın hükümet kurma çalışmaların sürerken diğer yandan da ülkedeki yabancı savaşçıların ülkede varlık göstermesi yeniden gündemde.

Uzmanlara göre ülkede artan şiddet olayları, yaşanan siyasi kriz nedeniyle uluslararası terörizm tehdidi yeniden artmaya başladı.

Afganistan Ulusal Güvenlik yetkililerine göre ülkede farklı örgütleri safında faaliyet gösteren yaklaşık 10 bin yabancı savaşçı bulunuyor.

Bu örgütlerin içinde IŞİD, El Kaide, Özbekistan İslami Hareketi ve Ensarullah başını çekiyor.

Özellikle ülkenin kuzey, kuzeydoğu ve doğu vilayetlerinde faaliyet göstermeye başlayan örgüt üyelerinin çoğu yabancı militanlardan oluşuyor.

Uzun zamandır ülkede varlıkları dahi pek bilinmeyen söz konusu örgüt üyeleri, son zamanlarda yaşanan siyasi krizi fırsat bilerek boy göstermeye başladı.

IŞİD

Afganistan'da ilk kez 2015'te Horasan Emirliği adıyla varlığını ilan eden IŞİD Suriye'de Esad rejimi safında savaştıkları gerekçesiyle Şii Hazaraları hedef tahtasına koymuştu.

IŞİD üyeleri, bu süre içerisinde özellikle Afganistan'daki Şiilere ait cami, kültür ve eğitim merkezleri ile Şiilerin düzenledikleri toplu yürüyüş ve etkinlikleri hedef alarak onlarca insanın ölümüne sebep oldu.

IŞİD, Afganistan hükümeti tarafından 2019 yılında ülkede tamamen yok edildiği açıklansa da örgüt üyelerinin ülkenin doğu kesiminde varlıkları bilinmekteydi.

Yabancı güçlerin ülkeden çekilmesini fırsat bilen örgüt üyeleri, yeniden canlanmaya başladı.

Örgüte ait olduğu iddia edilen bir internet sitesinde 31 Temmuz'da yayınlanan bir haberde, ülkenin kuzeyindeki Tacikistan sınırında bulunan Kunduz vilayetinde IŞİD üyelerince esir alınan bir trafik polisinin infaz edilirken çekilen fotoğrafı endişelere yol açtı.

Öte yandan Birleşmiş Milletler Yüksek Güvenlik Konseyi Denetim Komitesi, 24 Temmuz'da yayınladığı bir raporda başkent Kabil çevresinde DEAŞ savaşçılarının varlığının arttığı belirtilmişti.

Raporda, IŞİD üyelerinin ülkenin doğusundaki Nuristan, batıdaki Badgis, kuzeydeki Sar-i-Pul, Baglan, Kunduz ve kuzeydoğudaki Badahşan vilayetlerinde varlık gösterdiği kaydedilmişti.

Uzmanlar, IŞİD'in Afganistan'da yeniden canlanmasının Orta Asya ülkeleri için de büyük tehdit oluşturabileceğini iddia ediyor.

Öte yandan IŞİD, başkent Kabil'in Taliban'ın eline geçmesinin ardından 26 Ağustos'ta en kanlı eylemlerinden birini gerçekleştirdi.

Örgüt, Hamid Karzai Uluslararası Havalimanında tahliye için bekleyen kalabalığın arasında düzenlediği bombalı saldırıda 150'dan fazla kişi hayatını kaybetmişti.  

El Kaide

El Kaide lideri Usame Bin Ladin'in 1996'da Sudan'dan sınırdışı edilmesinin ardından Afganistan'a yerleşmesiyle örgütün faaliyetleri başlamış oldu.

Uzun zamandır Afganistan'da büyük eylemler gerçekleştirmeyen El Kaide örgütü, son zamanlarda sessizce toprak kazanmak için faaliyetlerini hızlandırdı.

Birleşmiş Milletler (BM) 1 Haziran 2020'de yayınladığı raporuna göre, El Kaide Afganistan'ın 12 vilayetinde faaliyet gösteriyor.

Ülkenin Badahşan, Gazne, Helmand, Host, Kunar, Kunduz, Logar, Nangarhar, Nimruz, Nuristan, Paktiya ve Zabul vilayetlerinde faaliyet yürüten El Kaide üyelerinin sayısının 400 ile 600 arasında olduğu vurgulanan raporda, Taliban'ın hala El Kaide ile ilişkisinin bulunduğu kaydedilmişti.

Raporda, Taliban desteğini alan El Kaide örgütünün sessizce ülkede toprak kazanmak için faaliyet yürüttüğü belirtilirken bu ilişkinin devam etmesinin barış süreci için büyük bir engel olduğu belirtilmişti.

Diğer gruplar

Orta Asyalı savaşçıların bulunduğu Özbekistan İslami Hareketi ve Ensarullah grupları Afganistan'da son günlerde adında söz ettirmeye başladı.

Özbekistan İslami Hareketi, 2000'li yıllarında El Kaide ve Taliban ile yakın işbirliği içinde Afganistan'da faaliyete başladı.

Ülkenin kuzeyi ve kuzeydoğusundaki dağlık bölgelerde faaliyet gösteren örgüt üyelerinin bazıları 2015 yılı Ağustos ayında IŞİD'e bağlılık yemini etti ve grubun bazı mensupları ise Taliban'a bağlı kalmaya devam etti.
Ülkenin kuzeyindeki Cüzcan, Faryab, Kunduz ve Tahar vilayetlerinde faaliyet gösteren örgüt üyelerinin sayısının 100'ü geçmeyecek kadar az olduğu belirtiliyor.

Öte yandan Cüzcan yetkilileri, Özbekistan İslami Hareketi üyelerinin yakın zamanda bu vilayetin Derzab ve Kuş Tepe ilçelerinde militan toplamak için yeniden çalışmalarına başladığını bildirdi.

Afganistan'da faaliyet gösteren bir diğer grubu da Tacikistan'daki Cemaat Ensarullah örgütü, örgütün geçmişi bilinmiyor ancak örgüt, adını ilk kez 2010 yılında Tacikistan'ın Hucand bölgesindeki intihar saldırısını üstlenerek duyurdu.

Yerel kaynaklarda edinilen bilgilere göre Ensarullah grubu Afganistan'ın Tacikistan sınırındaki Badahşan vilayetinde faaliyetlerine hız verdi.

Grubun başında Tacikistan uyruklu kod adı Mehdi Arslan olan Muhammed Şerifov bulunuyor. Grubun sayısı henüz net olarak bilinmesi de çoğu Tacikistan vatandaşı yaklaşık 200 kişi olduğu tahmin ediliyor.

Ensarullah grubu Badahşan'ın Tacikistan sınırındaki Kof Ab, Şikey, Nesi, Maymi ve Havhan ilçelerinde faaliyet gösteriyor.

Ensarullah'ın Tacikistan içinde faaliyet göstermesi yasaklanmıştı ve grubun üyeleri terörizm suçlamasıyla hükümet tarafından aranıyor.

Her ne kadar Taliban sözcüsü kendilerinin hiçbir örgütle bağlantısının olmadığını iddia etse de Ensarullah grubunun Afganistan'daki Taliban'ın desteğiyle ülkede faaliyet gerçekleştirdiği öne sürülüyor.