Japonya'daki bilim insanlarının, CRISPR-keselileri oldu. Araştırmacılar gen düzenleme tekniği CRISPR'ı kullanarak genetiği değiştirilmiş ilk keseli hayvanı üretti ve tek seferde bir dizi albino keseli sıçanın üretilmesini sağladı.

Genetik materyalin belirli uzantılarını bulmak, bağlamak ve değiştirmek için proteinleri kullanan CRISPR, 2012'den beri uygulanıyor. Bahse konu teknik, domateslerden (çok daha tartışmalı olmak üzere) insan embriyolarına kadar her şeyi modifiye etmek için kullanılıyor.

Ancak Japonya'daki RIKEN enstitüsünden araştırmacılarının çalışmasına kadar bu sonuçlar, bilim insanlarının son 25 yıldır uğraşmasına rağmen keseli sıçanlar, kangurular ve koalaları içeren memeli ailesi olan keselilerde tekrarlanmamıştı. Bunun nedeni, keselilerin benzersiz bir biyolojiye sahip olması ve laboratuvar ortamlarında nispeten nadir bulunması.

Teksas Rio Grande Valley Üniversitesi'nden genetikçi John VandeBerg, MIT Technology Review'a, "Bu, ömrüm boyunca gerçekleşeceğini düşünmediğim bir başarı" dedi.

Keseli biyolojisi, bazı türlerin yavrularını içinde taşıdığı keseler gibi benzersiz özelliklere sahip. Yeni araştırma bu biyolojinin bilim insanlarınca daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir ve insan sağlığına dair de fikir verebilir. Melanom gibi insan hastalıklarına yakalanabilen keseli sıçanlar, insanlardakinden daha fazla türde bağışıklık hücresi elde edebiliyor. Bu durum, daha fazla araştırma yapılmasını teşvik ediyor.

Yine de sonuca ulaşmak kolay olmadı.

Araştırmacılar, CRISPR'yi keseli sıçan hücrelerine embriyolara zarar vermeden yerleştirmenin yanı sıra prosedürün tam zamanlamasını da senkronize etmekte zorlandı.

Sonunda, en uygun üreme takvimini desteklemek için laboratuvarlarındaki aydınlatmayı kontrol edebileceklerini keşfettiler. Böylece hücre zarlarına nüfuz etmek için elektrik yükü kullanan ve piezoelektrik matkap adı verilen bir araçtan yararlandılar.

Düzenli Aralıklarla Bölünmüş Palindromik Tekrar Kümeleri'nin kısaltması olan CRISPR, makas benzeri bir teknoloji. Bu, bilim insanlarının DNA'nın belirli bir bölümüne bağlanıp onu kesmek için programlayabileceği, yüksek oranda manipüle edilebilir bir protein kullanıyor. DNA iyileşip ilgili genomu devre dışı bıraktığındaysa sıklıkla mutasyonlara neden oluyor.

Söz konusu deneyde bilim insanları, pigment üretimini kodlayan bir geni devre dışı bırakıp albino keseli sıçanları da içeren bir dizi sıçan ürettiklerinde deneylerinin işe yaradığını kanıtlayabildi.

Biyologlar Japon deneyini övgüyle karşıladı ama CRISPR'ın diğer kullanım alanları daha tartışmalı bir durumda. Zira Çinli bilim insanı He Jiankui, söz konusu teknolojiyi insan embriyolarının düzenlenmesinde kullandığı için üç yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik