Guatemala'daki bir gölden çıkarılan fosilleşmiş insan dışkısı, antik Itzan kentinde yaşayan Maya nüfusunun 4 farklı dönemde azaldığını ve bunun sorumlusunun iklim değişikliği olduğunu ortaya koydu.

Kanada’daki McGill Üniversitesi’nin liderliğindeki bir araştırma ekibi, Laguna Itzan isimli bir gölün çökeltilerinde Mayalara ait dışkı maddeleri buldu. 

Maddenin analizi, binlerce yıl önce bölgede yer alan büyük Maya uygarlığındaki nüfus değişimlerinin haritasının çıkarılmasını sağladı.

Bulgulara göre M.S. 90'dan M.S. 280'e, M.S. 730'dan M.S. 900'e ve M.Ö. 1350'den M.Ö. 950'ye uzanan üç dönemi etkisi altına alan kuraklık, Maya nüfusunun düşmesine neden olmuştu.

Ekip ayrıca M.Ö. 400'den M.Ö. 210'a kadar uzanan çok yağışlı bir dönem de belirledi. Ancak bu yağışlı dönem de nüfusun azalmasına sebebiyet vermişti.

Hem kurak hem de yağışlı dönemlerde nüfusun tepkisel olarak azalması, iklimin iki uç noktasında da nüfusların olumsuz etkilendiğini gözler önüne serdi. Uzmanlara göre bu, şimdiye dek hafife alınmış bir olguydu.

"Son derece yenilikçi bir yöntem"

Quaternary Science Reviews isimli hakemli bilimsel dergide yayımlanan araştırmada elde edilen fosilleşmiş dışkı örneklerindeki koprostanol ismi verilen organik moleküller incelendi.

İnsan ve hayvan dışkısında bulunan bu organik moleküller, yüksek kolestrollü gıdaların tüketilmesiyle ortaya çıkıyor. Bu moleküllerin insanda, domuzlarda ve koyunlarda benzer izlere sahip olduğu biliniyor.

Ancak Mayalar, söz konusu dönemlerde domuz ve koyun yetiştirmediği (ve bu hayvanlar o bölgeye ancak 16. yüzyılda ulaştığı) için su kütlesinde koprostanol bulunması, insan dışkısının göstergesi olarak kabul ediliyor. Su kütlesindeki koprostanol yoğunluğu da nüfus yoğunluğunun göstergesi olarak görülüyor.

Bilim insanlarının diğer arkeolojik kaynaklardan elde ettiği, bitki örtüsündeki değişiklikleri gösteren kanıtlarla bir araya geldiğinde bu ölçümler, daha bütünlüklü bir tablo sunuyor.

Söz konusu tablo, üç kurak ve bir yağışlı dönemde Maya nüfusunun azaldığını ortaya koyuyor.

Maya yerleşimlerindeki nüfus hareketliliği önceden yalnızca geleneksel kazılar ve zemin incelemeleri yoluyla tahmin ediliyordu. Ancak bu araştırmada kullanılan yeni tekniğin, çok daha kesin sonuçlar verebileceği düşünülüyor.

Makalenin yazarlarından ve McGill Üniversitesi’nden Benjamin Keenan, "Bu araştırma, arkeolojik kanıtlarda görünmeyen değişikliklere bakmaları için yeni bir araç sağlayarak arkeologlara yardımcı olacak" diyor ve ekliyor:

Zira geleneksel kanıtlar hiç var olmamış veya zamanla silinmiş ya da yok edilmiş olabilir. Maya ovalarının tropik ortamı, yapıların ve insan yaşamına dair diğer kayıtların korunması için pek elverişli değil.

Independent Türkçe, Futurity, Haaretz

Derleyen: Çağla Üren