Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün (20 Haziran 2021 Pazartesi) yaptığı açıklamada 1 Temmuz'dan itibaren sokağa çıkma ve seyahat kısıtlamalarının son bulacağını duyurdu.
Erdoğan, bu kapsamda mekanlarda müzik yayınına gece 24.00'e kadar izin verileceğini söyledi.
Müzikle ilgili sınırlandırmaya eleştiriler gelirken açıklanan önlemler kamuoyunda genel olarak "normalleşme kararları" olarak adlandırıldı.
Erdoğan açıklamasında bir noktaya ise açıklık getirmedi. O da 30 Haziran itibariyle süresi dolan işten çıkarma yasağı ve kısa çalışma ödeneği uygulamasının ne olacağı.
Ancak genel tahminler normalleşme kapsamında bu uygulamaların da sonlandırılacağı yönünde.
Zaten Cumhurbaşkanlığı kararıyla bir yıldır sürdürülen bu uygulamaların yeniden uzatılması için artık Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) yeni bir düzenleme yapması gerekiyor.
Şimdi merak edilen ise işten çıkarma yasağının son bulmasıyla pandemi sürecinde zorlanan işverenlerin işten çıkarmalara mı gideceği yoksa işleri yeniden büyütmek için elaman alımına mı başlayacağı.
1 Temmuz sonrasına dair beklentileri konunun taraflarına sorduk.
"1 Temmuz'dan sonra işsizlikte ciddi artışlar beklemek gerekiyor"
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, daha önce de işten çıkarma yasağının son bulması halinde işsizlikte ciddi artışlar olacağını öne sürmüştü.
Çerkezoğlu, iddiasında halen ısrarlı. Türkiye'nin pandemiden önce de istihdamda ciddi daralma ve işsizlik yaşadığını belirten Çerkezoğlu, "Pandemi ciddi ekonomik ve sosyal tahribat yarattı. Pandemi sürecinde işçiyi koruyacak politikalar uygulanmadığı için 1 Temmuz itibariyle işten çıkarma yasağının ve kısa çalışma ödeneğinin son bulmasıyla işsizlikte çok ciddi artışlar beklemek gerekiyor" dedi.
İşsizliği de artırmaz istihdamı da büyütmez
Ekonomist Prof. Dr. Zeynep Ökten ise 1 Temmuz itibariyle yasakların kalkmasının işsizliği artırmayacağı görüşünde.
Kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin gibi önlemlerin daha çok hizmet sektöründe yaygın uygulandığını belirten Ökten, "Yasakların kalkmasıyla hizmet sektöründe bir canlanma var. Mekanların dolduğunu görüyoruz. Turizmde de Rus turistler gelmeye başladı. O nedenle ben hizmet sektöründe ciddi bir işten çıkarma beklemiyorum. Zaten üretim ve imalat sektörü iyi çalışıyor. Neden elaman çıkarsınlar? Dolayısıyla yasakların bitmesinin yeni işçi çıkarmaya neden olmayacağı gibi istihdamı artırmaya da etkisi olacağını düşünmüyorum. İstihdamı artırmak için daha etkili önlemler lazım" diye konuştu.
"Hizmet sektöründe işten çıkarma artar"
Beyoğlu Eğlence Yerleri Derneği Başkanı Aydın Kalaycı ise Ökten'in tersine hizmet sektöründe işten çıkarmaların artacağı görüşünde ve bu iddiasını şu sözlerle dile getirdi:
Ölümü gösterip sıtmaya ikna ettiler. Aylardan beri kapalı olan barlar, kulüpler var. Cumhurbaşkanı açıklamalarında kulüp, bar, disko kelimelerini kullanmadığından herkes bizi açık sanıyor. Adamın normalde sabah dörde kadar izni varsa şimdi kapanış saati 24.00'e çekildi. Bu durumda 15 kişi çalışıyorsa 7 kişiye düşerek işi daha az kapasiteyle yürütmeye çalışacak. İş yapamayan birçok esnaf var. İşten çıkarma yasağının kalkması halinde fırsat bilerek personel azaltmaya gidecektir.
"İşten çıkarma ve işçi - işveren arası tazminat davaları artar"
Sosyal güvenlik ve çalışma hayatı uzmanı Özgür Erdursun da 1 Temmuz'dan sonra işsizliğin artacağını öne sürerek, "İşleri yolunda olmayan işverenler, maaş ve sigorta primi ödememek için işten çıkarma yoluna gidecekler. Ancak bu sefer de tazminatların ödenmesi sorunu çıkacak. Önümüzdeki süreçte çalışan ve işveren arasında tazminat kaynaklı davaların artacağını düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
"1 Temmuz'dan sonra sıkıntılı bir sürece giriyoruz"
Türkiye'nin milli gelirinin yüzde 50'sini yüzde 20'lik bir kaymak kesimin yediğini iddia eden Erdursun, şunları söyledi:
"Bu yüzde 20’lik kesim gezip tozuyor, mekanları dolduruyor diye her şey yolunda sanılmasın. Ülkenin geri kalan yüzde 80’ni milli gelirin yarısını bölüşüyor. 1 Temmuz’la birlikte haydi eller havaya gibi bir ortam kimse beklemesin. Borçlu olan milyonlarca insan var. Sıkıntılı bir sürece giriyoruz."
"2022’de işsizlik yüzde 15'e çıkacak"
Erdursun, Türkiye'deki resmi işsizlik oranının şu an 13,9 olarak açıklandığını kaydederek, "Toparlanma hemen mümkün değil. 2002'de Türkiye'de işsizlik yüzde 15 veya üstüne çıkacaktır" iddiasında bulundu.
İş insanlarına göre istihdam artacak
Örme Sanayicileri Derneği Başkanı Fikri Kurt ile Aşçıoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Aşçıoğlu, istihdamın artacağı iddiasında.
"Tekstilde çalıştıracak adam bulamıyoruz"
Aşçıoğlu, 1 Temmuz'da kısıtlamaların kalkmasının küçük esnafı rahatlatacağını ve istihdamı artıracağını iddia etti.
Kurt ise faaliyet gösterdiği tekstil sektöründe işsizlik bir yana çalıştıracak adam bulamadıklarını öne sürdü.
"Ancak işini bilmeyen sanayici ve esnafta bir daralma olur"
1 Temmuz'dan itibaren işsizliğin artmayacağını söyleyen Kurt, şöyle konuştu:
Tersine yeniden üretime ağırlık verilmesi ile işler büyümeye başlar. Ancak işini becermeyen sanayici ve esnafta bir daralma olabilir. Türkiye'de şu an üretim sıkıntısı yok. İmalatta artmaya başladı. Tekstil sektöründe çalışacak adam ihtiyacı var ancak diplomalı eğitimli gençler arasında iş beğenmemezlik var. Allah'tan Afganlar, Suriyeliler, Afrikalılar gibi yabancı işçiler var. Şu an emeğe dayalı işlerde onlar var. Yabancı işçiler olmasa üretim durur.
© The Independentturkish
