ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve gelişinin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la ilk yüzyüze görüşmesi dün NATO zirvesi kapsamında Brüksel’de gerçekleşirken dünyanın önde gelen medya kuruluşları da kritik buluşmaya kayıtsız kalmadı. Amerikan basınından gelen haber-yorumlarda genellikle görüşmeye dair olumlu havanın altı çizilirken özellikle Voice of America, Politico ve Bloomberg’de kilit konu olan S-400’ler konusunda hiçbir ilerlemenin sağlanmamış olmasına dikkat çekildi.
WSJ: İlişkilere reset atmak için buluştular
ABD’nin "daha ciddi" ve "daha saygın" kabul edilen (upmarket) gazeteleri arasında en yüksek tiraja sahip olan The Wall Street Journal’da (WSJ) yer alan Jared Malsin imzalı değerlendirmede, “Biden ve Erdoğan ABD-Türkiye ilişkilerine reset atmak için buluştu” başlığı tercih edilirken şu ifadelere yer verildi:
Ayrıca Sayın Biden’ın, Çin ve Rusya’nın etkisine karşı koymak için müttefikleri bir araya getirme stratejisinde de Türkiye’nin oynayabileceği potansiyel bir rol var. Erdoğan'ın Pazar günü onayladığı Pekin ile 3,6 milyar dolarlık yeni bir para takası anlaşması da dahil olmak üzere Türkiye'nin Çin ile ısınan bir ilişkisi var.
NYT: NATO’yu karıştıran Türkiye tavrını yumuşattı
Görüşme yaklaşırken Erdoğan'ın tavrını yumuşattığını yazan New York Times’ın (NYT) deneyimli İstanbul büro şefi Carlotta Gal, görüşmenin ardından görüşme öncesi öngörüleriyle uyumlu bir durum değerlendirmesi yaptı. NYT’nin, NATO zirvesi canlı anlatımı içinde yer alan değerlendirmesine “Yıllarca NATO’yu düşmanlaştıran Erdoğan tavrını yumuşattı” başlığını atan Gal, yazısında şu ifadelere yer verdi:
Bu nedenle Sayın Erdoğan, Batı'dan çok ihtiyaç duyulan yatırımı alma umuduyla birkaç konuda tutumunu yumuşatarak geri adım attı. NATO müttefiklerini çileden çıkaran bir faaliyet olan Doğu Akdeniz'deki gaz araştırmalarını durdurdu ve Ukrayna'yı Rusya'nın tehditlerine karşı destekleyerek ve Polonya'ya Türk yapımı insansız hava araçları satarak Moskova'yı kızdırdı. Sayın Erdoğan'ın elinde halen bazı önemli kartları var. Türkiye'nin NATO'daki varlığı, milyonlarca mülteci için bir ara istasyon rolü ve Afganistan'daki askeri varlığı ona Batı karşısında gerçek bir koz verdi.
WP: Erdoğan, Afganistan için destek istedi
ABD’nin bir başka etkili gazetesi Washington Post (WP) ise AP’nin geçtiği ajans haberini vermekle yetinirken, “Türkiye, Afganistan’da birlik bulundurmak için ABD’nin desteğini istedi” başlığını tercih etti.
BI: Türkiye ve ABD’nin hala birbirine ihtiyacı var
İş dünyasından verdiği haberlerle tanınan Business Insider (BI) ise görüşmeyi “NATO zirvesinde birbirine karşı nazik davranan Biden ve Erdoğan, gerilimlere rağmen ABD ve Türkiye’nin hala birbirine ihtiyacı olduğunu ortaya koydu” başlığıyla haberleştirdi. En ayrıntılı haber/analizlerden birine yer veren BI’da John Haltiwanger imzalı yazıda şöyle dendi:
Açık husumete ve ilişkiler üzerindeki gerginliğe rağmen ABD, Türkiye'yi önemli bir NATO müttefiki olarak görmeye devam ediyor. Türkiye, Avrupa ve Asya'nın kavşağında bulunması nedeniyle, jeostratejik açıdan da uzun zamandır önemli bir ortak olarak görülmektedir. ABD ayrıca Türkiye'de nükleer silah bulunduruyor, bu da Washington'un ilişkileri iyi tarafta tutmak istemesinin bir başka nedeni.
"Bu arada, düşük onay oranları ve zorlanan bir ekonomiyle karşı karşıya olan Erdoğan, ABD'yi daha fazla yabancılaştırmayı göze alamaz" vurgusunda bulunan Haltiwanger şöyle devam etti:
Bu yüzden Türk lider, Biden ile Pazartesi günü yapacağı görüşme öncesinde tonunu yumuşattı ve her iki ülkenin de sıkıntılarını geride bırakması gerektiğini söyledi.
CNN yorumsuz geçti
ABD’nin en yaygın izlenen haber kanalı ve en çok okunan internet platformu olma özelliğini taşıyan CNN görüşmeyi “Erdoğan ve Biden, NATO zirvesinin ardından ikili görüşme gerçekleştirdi” başlığyla yorumsuz vermeyi tercih etti.
The Hill: Biden, Erdoğan’a adım attı
CNN’in ardından ABD’nin en çok okunan online platformu olma özelliğini taşıyan The Hill ise, görüşmenin hemen ardından yayımladığı değerlendirmenin başlığına “Biden ve Erdoğan ilk görüşmede birbirlerine gülümsedi, dirsek ve yumruk selamlarıyla selamlaştı” ifadesini taşıdı. Hill’in değerlendirmesinde "Biden, göreve adaylığı sırasında Türkiye'ye karşı sert bir çizgi izleyeceği vaadinde bulunurken seçilmesinin ardından gerilimi yumuşatmak ve açık bir yüzleşmeden kaçınmak için Erdoğan'a adım attı" vurgusu yer aldı.
Amerikan basınından dikkat çekici yorumlardan biri de CNBC’den geldi. Televizyon ağının genç ulusal güvenlik muhabiri Amanda Macias’ın imzasını taşıyan “Erdoğan, Biden’la görüştükten sonra da Rusya’yla füze anlaşmasındaki tutumunu korudu” başlıklı haber/analizde şu satırlar yer aldı:
Erdoğan, Ankara'nın Moskova’yla S-400 füze sistemi için imzaladığı ve ABD'nin NATO müttefikine yaptırım uygulamasını tetikleyen anlaşmanın geri çekileceğine dair hiçbir belirti vermedi.
Politico: Türkiye S-400 konusundaki tutumunu değiştirmedi
Benzer şekilde, son yıllarda yaptığı kulis haberleriyle dikkat çeken Politico internet sitesi de, konuyla ilgili yorumlarında; “Türkiye'nin, NATO müttefikleri için büyük endişe kaynağı olan Rus S-400 karadan havaya füze sistemlerini satın alma konusundaki tutumunu değiştirmediğini burada belirtmek önemlidir” ifadesine yer verdi.
VOA: Görüşmeler verimli, gelişme yok
Aynı şekilde ABD’nin gayrı resmi devlet medyası konumundaki Voice of America’da (Amerika’nın Sesi - VOA) görüşme “Biden ve Erdoğan 'verimli' görüşmeler yaptı ama hiçbir gelişme ilan edilmedi” başlığıyla verdiği haberde, Erdoğan’ın, “S-400’ler konusunda Biden’a daha önce ne söylediysem aynısını söyledim” sözleri vurgulandı.
Bloomberg: Kilit konu S-400'de sonuç alma umutları suya düştü
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
New York merkezli iş dünyası portalı Bloomberg de Erdoğan’ın S-400 açıklamasını ön plana çıkaran yayınlar arasında yer aldı. Bloomberg’ün haberinde, “Erdoğan, ülkesinin Rusya'dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi konusundaki duruşunun değişmediğini söyledikten sonra, Türk lirasının dolar karşısındaki kayıpları arttı” ifadelerine yer verildi. Haberde, Türk lirasında yerel saatle 21.30 itibarıyla yüzde 0.9'luk bir değer kaybı yaşandığı ve dolar karşısındaki değerinin 8.4655'e düştüğü bilgisine yer verdi. Bloomberg, Erdoğan'ın S-400 açıklamasına ilişkin olarak, “Transatlantik ittifakın en büyük iki ordusuna sahip iki ülke arasındaki bağları gerginleştiren kilit bir konuda sonuç alma umutları suya düştü” yorumunu yaptı.
Reuters: Pozitif ama belirsiz
Tarihi görüşme, Amerikan basını dışında dünyada da yankısını buldu. Britanya merkezli haber ajansı, Reuters görüşmeyi, “ Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden, yaptıkları baş başa ve heyetler arası görüşmeleri pozitif ve verimli olarak niteledi ancak ilişkilerdeki sorunları nasıl aşacaklarına dair ipucu vermedi” ifadeleriyle haberleştirdi.
Katar merkezli Al Jazeera televizyonunun internet sitesi, "Erdoğan Biden'la samimi ve yararlı bir görüşme olduğunu söylüyor" başlığıyla Brüksel'deki buluşmayı okurlarına aktarırken İsrail'in The Times of Israel gazetesi "Biden ve Erdoğan Brüksel'de bir araya geldi, farklılıkların çözülebileceği söylendi" başlığını kullandı.
Independent Türkçe, The Wall Street Journal, New York Times, CNN, The Hill, Politico, CNBC, Voice of America, Milliyet , Reuters, Bloomberg, Washington Post
Derleyen: Meriç Şenyüz