Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi (EYRM) Ezidi toplumunun en yüksek dini ve siyasi organı temsil ediyor.

"Mirlik" statüsü siyasi liderliğe tekabül ederken, Baba Şeyh'lik makamı ise ruhani hiyerarşinin en üstünde yer alıyor.

Mir'in doğal başkanlığını yaptığı EYRM kararları tüm Ezidi toplumu tarafından bağlayıcı olarak kabul ediliyor. 

Meclis Mir, Baba Şeyh, Qewalan Şeyhi, Peşimam ve Şeyh Vezir'den oluşuyor.

Baba Şeyh seçimi toplumu böldü

25 yılı aşkın bir süre Baba Şeyh'lik görevini yürüten Baba Şeyh (Xirto Haci İsmail) 1 Ekim 2020'de 87 yaşında hayatını kaybetti.

Yeni Baba Şeyh, halefe (öncekine) saygı olarak ölümünün üzerinden 40 gün geçtikten sonra belirleniyor ve atamayı da Mir çevresine danışarak yapıyor.

Şeyh Ferhat, Şeyh Azam ve Şeyh Ali'yi aday gösteren Ezidi ileri gelenleri, bu sefer atamanın ortak karar ile alınmasını istedi.

Ezidi toplumunun ortak karar çağrısına rağmen geçen kasımda Mir Hazım Tahsin Beg'in Şeyh Ali İlyas'ı Baba Şeyh olarak ataması tartışma yarattı.

Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi / Fotoğraf: Independent Türkçe

Atamaya tepki gösteren birçok Ezidi ileri geleni görevlerinden istifa etmesinin yanında yeni arayışlara girdi.

EYRM'ye alternatif Şengal Ezidi Meclisi kuruldu

Yeni arayışa giren bir kısım siyasetçi, aşiret liderleri ve din adamlarının da içinde olduğu grup, Aralık 2020'de Şengal Ezidi Meclisi adında Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi'ne alternatif yeni bir organ kurdu.

Yüzde 25 kadın kotasının uygulandığı ve her bir üyenin 5 bin kişiyi temsil ettiği mecliste toplamda 80 üye bulunuyor.

Şengal Ezidi Meclisi Başkanlığı'nı Dr. Felah Hasan, başkan yardımcılığı görevini de Cemil Ganım ve Basime Fadıl yürütüyor.

Meclis, Ezidilerin Miri ile ruhani liderlerinin yanı sıra Ezidi toplumu hakkında nihai karar verme gibi bir misyon da üstlenmiş durumda.

Şengal Ezidi Meclisi'nin kuruluşu ilan edilen toplantı / Fotoğraf: kirkuknow

"Görüşmede Ezidilerin durumu ve Şengal Anlaşması gündeme geldi"

Şengal Ezidi Meclisi bazı konularda Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi'nden ayrı düşünse de 9 Ekim 2020'de Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde imzalanan Şengal (Sincar) Anlaşması'nın uygulanması konusunda hem fikir.

Ezidhan Savunma Güçleri Komutanı ve Şengal Ezidi Meclisi kurucularından Haydar Şeşo'nun başkanlığında bir heyet, Ezidi göçmenlerin bölgelerine dönmesi ve Şengal Anlaşması'nın uygulanması için Bağdat'ta bir dizi görüşme gerçekleştirdi.

Ziyaretle ilgili Independent Türkçe'ye konuşan Şeşo, Cumhurbaşkanı Dr. Berhem Salih, Şii mercii Ayetullah Sistani'nin yardımcısı Şeyh Abdulmehdi Kerbelai, maliye ve planlama bakanlarının da içinde olduğu birçok üst düzey isim ile bir araya geldiklerini söyledi.

"Kamplarda yaşayan Ezidilerin evlerine dönmesi için gereken yapılmalı"

Gerçekleştirdikleri görüşmede Ezidilerin durumu ve uygulanması geciken Şengal Anlaşması'nın gündeme geldiğini kaydeden Şeşo, "Anlaşmanın uygulanması için çaba gösterildiği iddia ediliyor ancak sahada somut bir adım yok. Muhataplarımızdan Erbil-Bağdat arasında imzalanan anlaşmanın bir an önce yürürlüğe konulması için destek talebinde bulunduk" dedi.

Haydar Şeşo / Fotoğraf: Independent Türkçe

Birleşmiş Milletler Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert'in yardımcısı ile de görüşme imkanı bulduklarını aktaran Şeşo, "Orada da anlaşmanın uygulanması, Şengal'in huzur, güvenlik ve kamplarda yaşayan Ezidilerin biran önce evlerine dönmesine ilişkin gerekli ortam hazırlanması için destek talebinde bulunduk. Halkın istek ve taleplerini direk olarak iletme imkanımız oldu. Olumlu bir görüşme gerçekleştirdiğimizi düşünüyorum. Görüştüğümüz tüm yetkililer desteklerini beyan ettiler" diye konuştu.

"Erbil ve Bağdat daha fazla çaba sarf etmeli"

ABD ve Avrupa Birliği ülkelerin de içinde olduğu uluslararası kurumların Ezidilerin yaşadığı acıları hafifletmek için daha fazla çaba sarf etmesi gerektiğini belirten Şeşo, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şengal halkı çok acılar çekti, çok kurban verdi. Tüm bunlar göz önünde bulundurularak hareket edilmeli. Yıllardır çadırlarda zor şartlarda yaşayan halkın evine dönülmesi ve durumunun iyi olunması isteniyorsa anlaşma uygulanmalı. Erbil ile Bağdat hükümetleri bunun için daha fazla çaba sarf etmeli. Bazı kesimlerin müdahalesi nedeniyle anlaşmanın uygulanması gecikti. Vazgeçmeyeceğiz ve anlaşmanın bütün şartlarını takip etmeye devam edeceğiz. Anlaşmanın yakın zamanda uygulamanın pratiğe geçeceği konusunda inancım tamdır."

Yeni kurulan meclisin siyasi meselelerden uzak olduğunu ifade eden Şeşo, Ezidi toplumuna hizmet etmek isteyen tüm siyasi partilere eşit mesafede kalmaya özen gösterdiklerini sözlerine ekledi.

Şengal / Fotoğraf: AA

Şengal Anlaşması

Bağdat merkezi hükümet ile Erbil yönetimi arasında 9 Ekim'de imzalanan anlaşma metnine göre, Şengal'de ilçe kaymakamı ve diğer idari birimler için yeni atamalar gerçekleştirilecek.

Şengal içindeki güvenliğin sağlanması ise yerel polis güçleri, Ulusal Güvenlik Müsteşarlığı ve Ulusal İstihbarat Servisi tarafından Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) güçleriyle koordinasyonlu şekilde yürütülecek.

Yasal olmayan tüm silahlı yapıların ilçe dışına çıkarılmasını da öngören anlaşma doğrultusunda, IKB ile iş birliği kapsamında 2 bin 500 güvenlik unsuru için atama yapılacak.

Anlaşma kapsamında ayrıca, Şengal'in güvenlik ve idari yönetiminin gözden geçirilmesi ve yeniden imarı için merkezi hükümet ile Erbil yönetimi arasında ortak komite kurulması kararlaştırıldı.

Şengal'de varlık gösteren Haşdi Şabi güçlerinin de ilçe dışına çıkarılacağı ifade ediliyor.