Tarihin Sonu ve Son İnsan (The End of History and the Last Man) kitabıyla tüm dünyada tanınan ünlü ABD'li siyaset bilimci Francis Fukuyama, Türkiye'nin son yıllarda ürettiği silahlı ve silahsız insansız hava araçlarını ele aldığı yazıda, "İHA'lar 2020'de Türkiye'nin bölgesel güç olarak yükselmesine önemli katkı yaptı" ifadelerini kullandı.

American Purpose dergisinde yayımlanan yazıda askeri İHA'ların küresel görünümü değiştirdiğini kaydeden Fukuyama, 2010'ların başında İHA teknolojisinin ABD ve İsrail'in kontrolünde olduğunu ancak günümüzde bu alandaki ana aktörün Türkiye olduğunu yazdı.

Fukuyama, Türkiye'nin kendi yerli insansız hava araçlarını geliştirerek PKK'yla mücadelenin yanı sıra Libya, Suriye ve Dağlık Karabağ'daki savaşlarda da kullandığını; bu süreçte Rusya, Çin ve ABD'ye nazaran sonuçları şekillendirmekte daha fazla yeteneğe sahip büyük bir bölgesel siyasi güç haline geldiğini belirtti.

"Türk İHA'ları çok etkileyici"

Fukuyama; ABD'nin 1975'teki askeri yaptırımları, gelişmiş Predator ve Reaper İHA'larını satmaya yanaşmaması, ardından Heron'ların alındığı İsrail'le ilişkilerde ortaya çıkan sorunlar nedeniyle Türkiye'nin kendi İHA'larını üretmeye karar verdiğini kaydetti. Türkiye'de üretilen Bayraktar TB2 ve Anka gibi İHA'ları örnek gösteren ABD'li siyaset bilimci, "Son üretilen Türk İHA'ları çok etkileyici; örneğin TB2 24 saat havada kalabiliyor ve hem keşif hem de saldırı görevlerini ifa edebiliyor" değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin silahlı İHA'larının etkinliğinin ilk kez Mart 2020'de Suriye'de 36 Türk askerinin şehit edildiği saldırının ardından ortaya konduğunu ifade eden Fukuyama, video görüntülerine göre hava savunma sistemi dahil bölgedeki tüm Suriye askeri unsurlarının İHA'larla tamamen yok edildiğine, böylece Suriye saldırısının durdurulduğuna dikkat çekti.

Fukuyama, Türk İHA'larının Libya'da Halife Hafter'e bağlı güçlerin, Dağlık Karabağ'daysa Ermenistan'ın geri çekilmesini sağladığını kaydetti.

"Türkiye'nin İHA kullanımı kara birliklerinin doğasını değiştirecek"

"Bana öyle geliyor ki Türkiye'nin İHA kullanımı, kara gücünün doğasını, mevcut güç yapılanmasını sarsacak şekilde değiştirecektir" değerlendirmesini yapan Fukuyama, bu dönüşümün II. Dünya Savaşı'nın başında uçak gemilerinin savaş gemilerini hükümsüz kılmasına benzediğini dile getirdi.

Yakın gelecekte savaş ve çatışmaların merkezinde insansız hava araçlarının olacağına dikkati çeken Fukuyama, Türk İHA'larının etkinliğini şu ifadelerle anlattı:

İHA'lar durumu kökünden değiştirdi çünkü görece ucuzlar, yenilmeleri zor ve pilotların yaşamlarını riske etmiyor. Dünyanın dört bir yanındaki ordular şimdi kendilerini İHA'lara karşı nasıl savunacaklarını düşünüyor ve İHA'larla İHA karşıtı tedbirler arasındaki silah yarışını kimin kazanacağı belli değil. İHA'lar 2020'de Türkiye'nin bölgesel güç olarak yükselmesine önemli katkı yaptı. Ülke, bahsedilen üç çatışmanın sonucunu kararlı şekilde tayin etti ve daha fazlasını yapmayı vadediyor.

Fukuyama, Türkiye'nin Suriye'deki askeri varlığıyla İdlib'de muhtemel bir katliamın önüne geçtiğini vurgulayarak şöyle yazdı:

ABD'nin İHA politikasını eleştiren birçok Amerikalı, hâlâ ABD ve İsrail'in bu teknolojiyi kullanan ana aktörler olduğu bir dünyada yaşıyor. Fakat bu dünya çoktan yok oldu ve yerini hızla İHA'ların temel savaş alanı silahı olduğu bir dünyaya bırakıyor.

Independent Türkçe, American Purpose, AA