Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal, görevden alınmadan önce yaptığı açıklamada  "Dijital para konusunda başlatılan Ar-Ge projesi var. Şu anda bu projenin kavramsal aşaması tamamlanmış durumda. 2021'in ikinci yarısında pilot testlere başlanmasını hedefliyoruz" demişti.

Akit yazarı Abdurrahman Dilipak ise bugünkü yazısında kripto paralar konusunda,  “Hani kumara karşıyız, kumarla mücadele ediyoruz ya bu kripto para bugün tam bir kumar. Tabii bu konuda kimse bir şey demiyor. Bu işi kontrol da edemiyoruz. Avrupa’da 1 numaradayız, dünyada 4. sırada” diye yazdı.

Kripto paranın hacminin artık trilyon dolarlarla ifade edildiğini belirten Dilipak, “Bu yöntemle, yüz milyonlarca dolar bir ülkeden başka bir ülkeye transfer ediliyor. Bunun için ne bankaya ihtiyaç var ve ne de bir mevzuat engeli. Ülke sınırları da aşılmaz değil. İster Amerika’ya götürün, ister Gine Bissau’ya! İster Londra’ya götürün ister Meksika’ya, Şili’ye ya da okyanusta bir adaya, ne fark eder” diye yazdı.

Kripto para konusunun ABD ile Çin arasındaki ticari rekabetle ilgisi olduğunu savunan Dilipak, şöyle diyor:

“Çin elindeki nakdi dünyaya dağıtma çabasında. Çünkü ABD bir hamle ile CoVID’in faturasını Çin’e çıkarıp trilyonlarca dolarını geçersiz kılmak için yeni bir para sistemine geçmeye hazırlanıyor. Çin ise elindeki dolar nakdini ASEAN bölgesinde, Türkiye üzerinden Türk dünyası, Afrika, Arap ülkeleri, İran ve Balkanlarda, Kafkaslarda hammadde, gayrimenkul üzerinden eritmek istiyor.

Global MASAK bu yolla, kim nereden nereye, ne kadar para taşıyor ve orada bu paralarla ne yapmaya çalışıyor onu izliyor. Paranın izini sürün, siyaset, ekonomi, mafya, sermaye, sivil toplum, cemaat, kara para, kayıtdışı, rüşvet, terör hepsinin izini sürersiniz”

“Sonunda birileri elektrik kesintisiyle mi, bir hacker saldırısı bahanesi ile mi bu kripto paraları buharlaştıracak” diyen Akit yazarı Dilipak, “Bakın ekonomide bir şey kaybolmaz. Alan almış, satan satmış, ellerinde değil, bilmediği bir yerde korunan sanal paralarsa buhar olmuştur. Ve bunun hesabını kimden soracağınız da belli değildir” dedi.

Kripto paranın değerini ne belirliyor?

Dilipak, kripto paraların üretim sürecinin nasıl olduğunu ve değerinin nasıl belirlerlendiğini de Armoya Yüksek Teknoloji Yönetim Kurulu Üyesi ve Teknoloji Grup Başkanı Tuncay Uludağ’ın anlatımı ile şu şekilde aktardı:

“Sanal para üretilen bir şey olduğu için bir maliyeti vardır. Hammaddesi ise sadece elektrik, bu yüzden kripto para madenleri için elektrik ücretinin en düşük olduğu ülkeler tercih edilir.” Tabii bu şimdilik böyle. Yakında yeni enerji kaynakları açıklanacak ve daha basit sistemlerle ortamdaki enerji soğurulacak. Tabii kripto paranın değeri de buna dayalı olarak değişecek. Bir de kripto para yapısal bir değişikliğe uğrayacak”

Peki bu paraların değeri neden yükselir. Bu arz-talep dengesiyle mi ilgili, manipülasyon mu söz konusu?

“Aslında hepsi de var. Elon Musk’un tek bir açıklaması sanal para borsasını allak bullak etmeye yetti. Ancak, basit bir ifadeyle “kripto para, basitçe çok uzun bir asal sayının kökünü bulma işlemidir. Bu işlemi çözen sistemler çok yüksek enerji harcar. Kök çözüldüğünde, ikinci sanal para için çok daha büyük bir sayıyı çözmeniz gerekir. Sayı sürekli katlanır, sayı ne kadar büyürse enerji, yani maliyet o kadar artar”

“Yani bu hali ile üretimi arttıkça ucuzlayan, kolaylaşan bir üründen söz etmiyoruz. Aksine tam tersi bir durum sözkonusu” diyen Dilipak, kripto ara üretiminin çevresel etkilerine de şu şekilde dikkat çekti:  

“Sayının sürekli büyümesi demek, şifreyi çözmek için daha fazla işlem gücü yani daha fazla elektrik harcamanız demek oluyor. Elektrik meselesi buradan geliyor, sayı her gün katlanarak büyüdüğü için, elektrik tüketimi de her gün katlanarak artıyor. Elektrik tüketimin artması demek daha fazla kömür ve su tüketimi demek. Ya da petrol, elektrik üretiminde kullanılan enerji kaynağı neyse. Mesela nükleer enerji santraline sahip ya da enerji fazlası olan ülkeler bu anlamda üretim için daha uygun olabilir”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ekonomi Reformları Eylem Planı çerçevesinde dijital paraların 31 Aralık 2021 tarihine kadar ekonomik ve hukuki altyapıları oluşturulacağını söylediğini hatırlatan Dilipak, “Ancak Global resetten sonra tek bir dünya parasından söz ediliyor. Bu konuda eğer bir şey yapılmak isteniyorsa, uluslararası yeni bir birlik oluşturulması gerek. Biz bankacılık sistemini yeniden düzenlemekten söz ediyoruz, global sistemde bugünkü bankalara yer yok” dedi.

Diliapak, kripto paraların kullanım alanlarının ne şekilde genişleyeceğini ise yazısında şu şekilde anlattı:

“Şu anda tüm dünyada CBDC dijital paraları kullanıma geçirmeye çalışıyorlar. Kademeli olarak ülkelerde maaş ödemeleri, vergiler, krediler, transferler vs dijital para ile yapılarak büyük bir dönüşüm başlatılacaktır. Paranın karşılığı olan mal, hizmet ve emek gücü tamamen dijital sisteme eklemlenecek ve ardından kripto para birimi tek para olarak tedavüle sokulacaktır.

Şu anda kripto para kullanımı şimdiden trilyon dolarlarla ifade ediliyor. Manipülatif dönüşüm sağladıklarında 1 yıl bile geçmeden çok kısa bir süre içerisinde devletin parasının karşılığı yok edilecek her şey yeniden tanımlanacaktır. Bu anlamda mevcut kripto para tedavülü sürecinde kayıtdışı para hareketleri adım adım izlenmektedir!

Yeni Bretton Woods’dan sonra şartlar bugüne göre çok daha zor olabilir. Dijital para birimlerinin (CBDC’lerin) ulusal ve uluslararası piyasada kullanımına ilişkin sadece ulusal değil, uluslararası çalışmalar yapılıp, konunun teknik yanı dışında hukuki zemini ve sistemin işletilmesi ile ilgili ülkeler arası ortak bir anlayışın hakim olması gerekir. Yoksa halimiz yaman”

Akit, Independent Türkçe