Yaban hayatı koruma yetkilileri, yasadışı avlanmaya karşı koruma ve gen türlülüğünü sağlamak amacıyla son 10 yıldır Afrika'daki gergedanların yerlerini değiştiriyor.

Taşıma işlemlerin çoğu kamyonla yapılırken, araçla ulaşılamayan uzak bölgelereyse helikopterler aracılığıyla erişiliyor. Taşıma sırasında gergedanlar helikoptere bağlı bir vinçle ya özel hazırlanmış sedyelerde yan yatırılmış vaziyette ya da ayaklarından bağlanarak baş aşağı şekilde taşınıyor.

Yetkililer daha hızlı, kolay ve daha az maliyetli olduğu için genelde baş aşağı taşıma seçeneğini tercih diyor.

Öte yandan, bugüne dek bunun gergedanları nasıl etkilediği bilinmiyordu.

ABD'deki Cornell Üniversitesi'nin Veteriner Tıp bölümünden bilim insanları, bunu anlayabilmek için bir araştırma yaptı.

Journal of Wildlife Diseases'ta ocakta yayımlanan araştırmadan şaşırtıcı sonuçlar çıktı.  

Yaban hayatı ve koruyucu tıp alanlarında çalışan, araştırmanın başındaki Robin Radcliffe, "Baş aşağı asılı kalmaktan kötü şekilde etkileneceklerini düşünüyorduk" dedi.
 

Robin Radcliffe (solda) ayakları bağlanmış ve ters çevrilmiş bir gergedanın yanında inceleme yapıyor (Fotoğraf: Cornell Üniversitesi Veteriner Tıp / Robin Radcliffe)

2015'te başlatılan çalışmalarda, her biri 800 kilogram ila 1,2 ton ağırlığındaki 12 siyah gergedan incelendi.

Gergedanlar, bir vinç aracılığıyla önce ayaklarından bağlanarak baş aşağı şekilde, sonra da karşılaştırma için sedyeye yan yatırılmış pozisyonda havaya kaldırıldı.

Çalışmada gergedanların baş aşağı pozisyonda asılı kaldıklarında kanlarındaki oksijen seviyelerinde artış gözlemlendi.
 

Baş aşağı çevirme seçeneğine ek olarak gergedanlar sedyeye yan yatırılarak da taşınabiliyor (Fotoğraf: CNN / Pete Morkel)

Radcliffe, bu pozisyonun gergedanın omurgasının gerilerek açılmasını sağladığını, böylelikle vücudundaki hava alışverişini gerçekleştiren kanalların da açılmasına yardımcı olduğunu belirtti.

Öte yandan araştırmacılar, sedyeye yan yatırıldıklarında gergedanların her nefes alışında vücutlarına giren oksijenin kana daha az seviyede karıştığını gözlemledi.

İki duruş arasında çok büyük farklar tespit edilmese bile, gergedanlar taşınırken kanlarındaki oksijen seviyesini epey azaltan çok güçlü uyuşturucu iğneler kullanıldığı için, pozisyonlarındaki en küçük iyileştirme bile hayvanın sağlığı açısından önemli.

1960'larda 100 binden fazla siyah gergedan Orta ve Güney Afrika'daki çöl ve bozkırlarda yaşıyordu. Fakat yasadışı avlanmanın zamanla artmasıyla 30 yılda neredeyse hayvanların yüzde 98'i hayatını yitirdi.

Yaban hayatı koruma yetkilileriyse gergedan nüfusunu artırıp türün devamlılığını sağlayabilmek için korunabilecekleri ve gözlem altında tutulabilecekleri özel alanlara taşıyor.


Independent Türkçe, CNN

Derleyen: Yasin Sofuoğlu