ABD'deki bilim insanları tırtıllardaki önemli bir enzimin, domateslerin "yardım çığlıklarını" susturduğunu ortaya çıkardı.

Tırtıllar domates yapraklarını yemeye başladığında, yapraklardaki gözeneklerden uçucu bir kimyasal çıkıyor. Domatesler, bu kimyasallarla eşekarılarını yardıma çağırıyor. Eşekarılarıysa tırtılların içine yumurtalarını bırakıyor.

Pensilvanya Devlet Üniversitesi'ndan araştırmacılar, bu senaryonun başka türlü işleyip işleyemeyeceğini merak ederek "Tırtıllar misilleme yapabilir mi?" sorusunun peşine düştü.

New Phytologist'te yayımlanan bulgulara göre domateslerin savunma sistemine karşı tırtılların başka silahları da var.

Çalışmanın başyazarı Po-An Lin, tırtılın salyasındaki önemli bir enzimin, domates yapraklarındaki gözeneklerin açılmasını engellediğini tespit ettiklerini belirtti. Bu enzim sayesinde tırtıllar, domateslerin "yardım çığlıklarını" bastırarak eşekarılarını çağırma şanslarını epey azaltıyor.

Bilim insanları, tırtılın salyasına maruz kaldıktan sonra domates yapraklarındaki gözeneklerden yayılan kimyasalın miktarını ve gözeneklerin çapını ölçtü. Laboratvuar ortamında bu salyayı salgılamayan tırtıllarla da aynı senaryoda yapılan ölçümler sonrası iki durum arasındaki fark gözlemlendi.

Araştırmada tırtılın salyasındaki enzimin, yapraktaki gözenekleri tıkayarak kimyasalın salımını zorlaştırdığı tespit edildi. Fakat enzim bunun ötesinde de etkiler yaratıyor. Tırtıllar gözenekleri tıkayarak domatesin kendi ısısını düzenlemesine de engel oluyor.

Üniversitenin stratejik iletişim biriminden Sara LaJeunesse, araştırmayla ilgili basın bildirisinde bulguları "sanki bir korku filmi" diye değerlendirdi.

Bulguların tarım alanında ne yönde kullanılabileceği henüz bilinmiyor. Öte yandan araştırmadan yola çıkarak geliştirilebilecek bazı yönetmlerle tırtılların ekinlere zarar vermesi önlenebilirse, bu başta domates olmak üzere mısır, pamuk, çilek, soya fasulyesi yetiştiricilerinin epey işine yarayabilir.

Independent Türkçe, Phys.org

Derleyen: Yasin Sofuoğlu