Geçen yıl 25 Mart’tan itibaren uygulanmaya başlayan kısa çalışma ödeneği desteği kapsamında bir yılda destekten yararlanan kişi sayısı 3 milyon 756 bin, bunlara yapılan ödeme ise 27 milyar 666 milyon liraya ulaştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, geçen hafta kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, kısa çalışma ödeneği desteği süresinin son kez uzatıldığını söyledi.

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Elemanı Okan Güray Bülbül, Kovid-19 şartlarında olağanüstü iyileşme olmaması halinde desteklerin her ikisinin de uzatılmasını beklediğini bildirdi. Ekonomi yönetiminin süreler sona ermesine yakın bir dönemde, durum değerlendirmesi yaparak olağanüstü gelişmelere bağlı olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sürenin uzatımına ilişkin görüşlerini iletmesi bekleniyor.

12 aylık kazancın yüzde 60’ı

Güncellenen kısa çalışma ödeneği desteği birinci yılını dolduruyor. Çalışılmayan günler için, son 12 aylık ortalama kazancının yüzde 60’ı oranında ödemenin yapıldığı KÇÖ desteği, Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 31 Mart 2020’ye kadar uzatıldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın uzatmaya ilişkin açıklamasında “son kez” ibaresini kullanması bu tarihte kısa çalışmanın sona ereceği ve 30 Haziran 2021’e kadar uzatma yetkisinin kullanılmayacağı şeklinde yorumlandı.

Ancak, kısa çalışma 31 Mart itibarıyla sonlandığında eğer fesih yasağı da(işten çıkarma) 17 Mart tarihinde biter ve uzatılmazsa işgücü piyasasında kritik gelişmeler yaşanabilir.

Pandemi koşulları iyileşmezse…

Gelişmeleri DÜNYA’ya değerlendiren Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Elemanı Okan Güray Bülbül, Kovid-19 şartlarında olağanüstü iyileşme olmaması halinde desteklerin her ikisinin de uzatılmasını beklediğini bildirdi.

Kısa çalışmanın sonlanması ve fesih yasağının da uzatılmaması halinde özellikle hali hazırda kapalı olan işyerlerinde işten çıkarmalar yaşanacağını dile getiren Bülbül, “Hamam, sauna, internet kafe gibi işyerlerinde kısa çalışmanın bitişi sonrası ertelenen fesihler yapılmaya başlanacaktır. Bu durumda işçi ve işveren arasında uyuşmazlık doğuracak bir başka konu da kısa çalışmada bulunan sürenin kıdem tazminatı hesabına dahil edilip edilmeyeceği olacaktır” dedi.

Ya işten çıkarma, ya part-time!

Hâlen kapasitesinin yarısının bile altında olan restoran, kafe gibi işyerlerinde de kısa çalışmanın sonlanması halinde işverenin ya işçi çıkartacak ya da işçilerini part-time çalıştırmak zorunda kalacağını ifade eden Okan Güray Bülbül, “31 Mart tarihi itibarıyla kısa çalışmanın sonlanması fesih yasağının uzatılması durumunda ise kısa çalışmadan çıkan işçilerin yine hali hazırda kapalı olacak işyerlerinde bu kez fesih yasağı devam ettiği için nakdi ücret desteğine gönderilmesi söz konusu olacaktır. Bu durumda işçi kısa çalışma ödeneği yerine nakdi ücret desteği alacağı için eline geçen tutar azalmış olacaktır” dedi.

“Yeni politika bileşenlerinin hayata geçirilmesi gerekir”

31 Mart itibarıyla her iki desteğin de sona ermesi halinde kitlesel bir işsizlik riskiyle karşı karşıya kalınabileceği uyarısında bulunan Bülbül, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bu nedenle salgının seyrine göre kararlar alınacaktır. Diğer yandan özellikle fesih yasağının uygulamada doğurduğu sorunlar nedeniyle kısa çalışmanın bitişi ile birlikte fesih yasağı da daha fazla uzatılmayıp işsiz kalacak kişilere ilişkin gelir güvencesi sağlanması, bu kişilerin yeniden iş bulmalarını sağlayacak yeni politika bileşenlerinin hayata geçirilmesi gerekir”

TÜRES: Tam açılma olmazsa süre uzatılmalı

Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl, Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) ile ilgili olarak 1 Mart tarihinde açılma durumuna göre karar alınması gerektiğini söyledi. Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de bir araya gelen ve sektörün durumu ile ilgili görüşen Bingöl, “1 Mart tarihinde restoranlar tam kapasite ile açılırsa herhangi bir uzatma olmasına gerek olmayacak. Ancak kademeli bir açılış olursa uzatma olmalı” değerlendirmesinde bulundu.

Sektörde hali hazırda 120 bin restoran ve 1 milyonu aşkın çalışan bulunuyor.

BMD: 1 Haziran’a kadar uzatılmalı

Bünyesinde 400’den fazla marka bulunduran Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, “Mağazalarda şu an 10 kişi çalışıyorsa 5’e düştü. merkez ofiste de evden çalışmalar yaygın. KÇÖ uzatılmazsa çok büyük bir istihdam kaybı yaşanır sektörde. 1 Haziran’a kadar uzatılması gerekiyor” diye konuştu.

TESK: Desteklerin devamını bekliyoruz

Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de KÇÖ olmasa da diğer desteklerin devam etmesi gerektiğini dile getirdi.

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfü Elvan ile esnafın durumu ile ilgili bir görüşme gerçekleştirdiklerini dile getiren Palandöken, “Açılma yaşansa bile esnafın kendini toparlaması uzun zaman alacak. Görüşmede de esnafa verilen desteklerin devam etmesi gerektiğini söyledik. beyannameler ve ötelenen borçlarda süre uzatımı istedik. Haksız rekabet ve fiyat istikrarı ile ilgili görüşlerimizi dile getirdik. Sayın Bakan da esnafa elimizden gelen desteği vereceğiz yönünde açıklama yaptı” diye konuştu.

“Kısa Çalışma Ödeneği koşulları hazır giyim açısından bugün de devam ediyor”

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Hadi Karasu, mevcut koşullarda her şey planlandığı gibi gitse bile sektörde işlerin en erken haziranda normale dönebileceğini belirterek, “Kısa Çalışma Ödeneği’nin en az üç ay daha uzatılmasını, haziranda da durumun gözden geçirilerek günün koşullarına göre, gerekirse eylüle kadar devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Sektör olarak KÇÖ’nün de desteği ile biz 2020’de istihdama katkımızı sürdürdük ve ilk kez üretimde istihdamımızı 600 binin üzerine çıkararak rekor kırdık. Pandemi sürecinde bu sayılardan düşüş olmadı. KÇÖ uygulamasının başlatılmasına neden olan koşullar hazır giyim sektörü açısından bugün de devam ediyor. Dolayısı ile uygulamanın en az haziran sonuna kadar süreceğini ümit ediyoruz. Aksi takdirde kaçınılmaz olarak istihdam kaybı ile karşı karşıya kalabiliriz” dedi.

Yeni nesil teşviklere ihtiyaç duyulacak

TİSK Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, Kısa Çalışma Ödeneği’nin salgın döneminin başından bu yana hem çalışanlar hem de işverenler için can simidi olduğunu söyledi.

Akkol, “Özellikle genç nüfusun istihdamı, kadın istihdamının artırılması ve salgınla bağlantılı olarak normalleşme süreci devam eden işletmeler için yeni nesil teşvikler olması büyük önem taşıyor. Teşvikler ve istihdam artırıcı özendirmelerin salgın süreci tamamıyla bitene kadar devam etmesinin hem çalışanlara, hem işverenlere, hem de ülkemize faydalı olacağı görüşündeyiz” dedi.

Dünya