Suriye’de silahlı muhalifler 2015 yılında topyekün bir ittifakla ele geçirdikleri İdlib’i kaybetmemek için bir araya geldi.
Muhalifler, 2016’nın son günlerinde, Halep’in dış mahalleleri Rus hava kuvvetlerinin yardımıyla rejim yanlısı gruplar tarafından ele geçirilince, aradaki ihtilafları bir kenara bırakarak bir araya gelmeyi ve ortak hareket etmeyi kabul etmişlerdi. Ancak o güne kadar ağır saldırılarla kentteki stratejik üstünlüklerini kaybettikleri için bu ittifak bir işe yaramamıştı.
Halep tecrübesinden yola çıkan Suriyeli muhalifler, rejim güçleri ve Rus askerler bu kez Hama’nın kuzeyinden İdlib’e yürümeye hazırlanırken “hızlı” davrandı ve ittifak kurmaya karar verdi.
20 bin silahlı aynı çatıda toplandı
“Şam’ın Fethi” adı altında aynı operasyon biriminde toplanan gruplardan bazıları şunlar: Heyet Tahrir el Şam Heyeti, Ceyş el İzze, Ecnad Kavkaz, Hurras ed Din, Ensaruddin Cephesi, Ensar el İslam, Ensar el Tevhid, Feylak el Şam, Ahrar el Şam, Ceyş el Ahrar, Sukur el Şam, Özgür İdlib Ordusu, İkinci Ordu…
Muhalif kaynaklar, tam sayı vermekten imtina etse de savaşçı sayılarının 20 bine yakın olduğunu ifade ediliyor.
Son kurulan operasyon çatısında birçok grup, ideolojik farklılıklarına rağmen bir araya geldi. Bu örgütler zaman zaman birbirleriyle de savaşıyordu / Fotoğraf: AP
İttifaka, İdlib’deki Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) gruplarının çatı yapılanması olan Ulusal Kurtuluş Cephesi de, sadece birkaç ay önce İdlib’de ÖSO’yla şiddetli çatışmalara giren HTŞ de dahil.
İdlib'i Fetih Ordusu almıştı
Bu tablo, Suriye savaşını yakından takip edenlerin gözlerinin önüne 2015 yılındaki “Fetih Ordusu” tecrübesini getiriyor. Suriye genelindeki neredeyse tüm silahlı muhalif grupların katıldığı Fetih Ordusu, önce Cisr eş Şuur ardından İdlib kent merkezini ele geçirmişti. O günden bu yana İdlib’in kontrolü muhaliflerde.
Fetih Ordusu sadece İdlib’i almakla kalmadı. Gab Ovası’nda önemli kazanımlar da elde etmiş ve rejimin kalesi olan ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın da memleketi olan Lazkiye önlerine kadar ilerlemişti.
Rusya’nın ülkedeki Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) varlığını gerekçe göstererek Suriye’de hava operasyonlarına başlaması tam da bu günlere denk geldi.
IŞİD gerekçesiyle (Şam’ın da çağrısıyla) Suriye’de operasyona başlayan Rusya’nın ilk hedefi de içinde IŞİD unsuru bulunmayan Fetih Ordusu oldu. O günden itibaren önce Lazkiye kırsalındaki Türkmen muhalifler, ardından Halep’in doğusunu elinde bulunduran gruplar Rus uçaklarının hedefi oldu.
Suriye İç Savaşı, muhalifler açısından başarısız ittifaklar tarihi
Suriye İç Savaşı, aslında muhaliflerin aradan geçen 8 yıla rağmen bir araya gel-e-memesinin de tarihi.
Savaşın ilk dönemlerinde adı konulmamış ittifaklarla sahada görece başarı sağlayan muhalifler, 2012’yle birlikte muhalif “Askeri Meclis”ler altında örgütlenmeye başlamıştı.
Uluslararası yardımları bu meclisler kanalıyla alabildikleri için birçok muhalif grup bu askeri meclisler vasıtasıyla kurulan ittifaklardan uzak durmadı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
O dönem askeri meclis yöneticisi olmak için bazı şartlar bulunuyordu. Askeri meclislerin yöneticileri Albay kökenli muhaliflerdi ve muhalif grupların askeri stratejileri büyük oranda bu isimler tarafından koordine ediliyordu. Muhaliflerin, Suriye savaşının ilk dönemlerinde cephelerde sağladığı başarının en önemli nedeni olarak görülen bu meclisler ülke geneline yayılmış ve 900’e yakın askeri meclis kurulmuştu.
Ta ki 2013’e kadar…
Suriye’de askeri meclislere yönelik yardım uluslararası aktörler tarafından kesilmiş ve uluslararası aktörler sadece kendi belirlediği grup ya da gruplara yardım etmeye başlamıştı. Suriye muhalefeti arasındaki ahenk, yardımların kesilmesi tehlikesiyle çıkmaza girdi.
İslam Cephesi'nden Şam Cephesi'ne...
2013’ün son aylarında ülkenin en büyük muhalif grupları biraraya gelerek “İslam Cephesi”ni kurdu. Muhaliflerin Halep taarruzunda en büyük paya sahip olan Tevhid Tugayı ile Ahraru Şam, İdlib’den Sukuru’ş Şam, Şam’dan İslam Ordusu ile Kürt İslam Cephesi bu ittifakın bileşenleri arasındaydı.
Oluşum, ÖSO’ya bir alternatif olmadıklarını ve askeri anlamda bir atılım gerçekleştirmek amacıyla böyle bir birlik kurulduğunu deklare etmişti. İslam Cephesi’nin amacı “Esad rejiminin devrilmesi” olarak duyurulmuştu.
Ancak bölgede IŞİD varlığının artması uluslararası aktörlerin Suriye’ye daha çok müdahale etmesine neden oldu. İstediği başarıyı elde edemeyen muhalifler yarı-gönüllü liberalizasyon süreciyle birlikte İslami Cephe olan ismini de değiştirerek “Şam Cephesi” yaptı. Şam Cephesi savaşçıları Türkiye’nin Fırat Kalkanı ve Zeytindalı Harekatları’na da aktif destek verdi.
Halep’in yarısını elinde tutan muhaflerin diğer bölgeleri de ele geçirmek için kurduğu Ensaru’ş Şeria operasyon birimi birkaç saldırının ardından ortalıktan çekilmişti ama 2015 yılında hem İslamcı hem de daha az muhafazakar örgütlerin bir araya gelerek kurduğu Fetih Ordusu ise Kalamun’da rejim yanlısı Lübnan Hizbullahıyla, Eriha, Kuneytra, Mastuma, İdlib ve Cisr eş Şuur’da ise Suriye ordusuyla savaştı.
Fetih Ordusu'nun başarısının sırrı
O dönem henüz El-Kaide ile organik bağlarını koparmayan ve kendini feshetmeyen Nusra Cephesi, adı Müslüman Kardeşler Teşkilatı ile birlikte anılan Feylak’uş Şam, Türkiye ile yakın ilişkileri bulunan Ahrar’uş Şam, daha “ılımlı” bir çizgide faaliyet gösteren Nureddin Zengi Hareketi gibi gruplar aradaki ideolojik farklılıkları bir kenara bırakarak bir araya geldi. İlk açıklanan sayıya göre Fetih Ordusu’nun savaşçı sayısı 22 bindi.
Sahadaki başarı bir süre sonra kesilince Fetih Ordusu da dağıldı.
Sıradaki girişim ise, Rus savaş uçaklarının daha fazla yıkıma uğrattığı ve yüzlerce sivilin öldüğü 2016 Halep saldırıları günlerinde yaşandı. Konvansiyonel silahlara karşı kendilerini savunamayan muhalefet birbirinden de kopuk olunca Suriye savaşı boyunca elde ettiği en önemli başarı olan Halep’i kaybetme tehlikesi baş gösterdi. Rusya tam "işi bitirmek” üzereyken muhalifler bir araya gelse de savunmada varlık gösteremedi.
Rejimin Halep kuşatmasından bu yana en büyük ittifakı kuran muhalifler, gelişmiş Rus uçakları karşısında nasıl bir varlık gösterecek bilinmiyor.
© The Independentturkish
