Dünya ve yeni bir kutupsal hizalanma

Yeni kutuplaşma bu kez Rusya Federasyonu'nu bağlamının dışına çıkarıyor. Açıkça görülüyor ki yerini Washington ile Pekin arasındaki kutuplaşmaya bırakıyor

Fotoğraf: Reuters

Yeni ABD başkanlığından birkaç hafta sonra dünya, belki de Soğuk Savaş zamanında olanlardan daha tehlikeli olan yeni bir kutupsal hizalanma yolunda görünüyor.

Yeni kutuplaşma bu kez Rusya Federasyonu'nu bağlamının dışına çıkarıyor. Açıkça görülüyor ki yerini Washington ile Pekin arasındaki kutuplaşmaya bırakıyor. İlki emperyal aşırılığın faturasını öderken ikincisi, tüm büyük güçler gibi oluşum ve doğuş aşamasında genişliyor.

Çin, Sovyetler Birliği'nin bedelini çok ağır ödediği dersi iyi anladı. Dünyanın gözünde bir dev gibi görünüyordu. Görünüşte de bu doğruydu. Fakat işin iç yüzünde o muhbirdi. Kilden yapılmış iki ayağa dayandı. Bu yüzden de rüzgar estiğinde düştü. Düşüşü oldukça gürültülüydü.

Kutupsal hizalanma iki boyutta gerçekleşiyor: Bir yandan ekonomi, diğer yandan askeri istihbarat alanında. Aralarında küresel etki alanlarını doldurmak için çok sayıda rekabet çerçevesi bulunuyor.

Geçtiğimiz 15 Kasım'da ABD, içeride ruhen bölünmüşken, Amerikan demokrasisinin vücudunda derin yaralar bırakan son başkanlık seçimiyle sosyal dokusu kırıldı. Çin, Doğu Asya'yı özel bir 'tımar' olarak kapsayan bir coğrafi varlığı kristalize etme yolunu hızlandırıyordu.

O dönemde ayrıca, Avustralya, Yeni Zelanda ve Güney Kore'nin de aralarında bulunduğu Asya ve Pasifik'teki 15 ülke, 'Kapsamlı Ekonomik Ortaklık' adlı bir serbest ticaret anlaşması imzaladı.

ABD menşeili CNN ağına göre Çin'in başlattığı savaşın başı haline gelen anlaşma, yaklaşık 2,2 milyar insanı kapsıyor. Bu da dünya nüfusunun yüzde 30'una karşılık geliyor. Ayrıca 26,2 trilyon dolarlık GSYİH ile yani küresel GSYİH'nin yaklaşık yüzde 30'u ile küresel ticaretin yaklaşık yüzde 28'ini oluşturuyor.

Çin, fırsatları değerlendirme konusunda oldukça iyidir. Anlaşmanın belirtileri 2012 yılında görünmeye başlasa da Pekin koronavirüs (Kovid-19) salgınını dayanışma ihtiyacının gerektirdiği toplu bir yanıt olarak anlaşmayı netleştirmek ve bölge ekonomilerini kapsamlı ve sürdürülebilir bir şekilde canlandırarak yeni bir esnek ekonomik gerçeklik inşa etmek için bir giriş noktası olarak kullandı.

Çin, anlaşma yoluyla devasa bir coğrafi ve demografik varlık yaratıyor. Böyle bir yönelimin Çin'in finans, iş ve ticaret sistemini oynatarak dünyanın altı kıtasında faal olmak için kullandığı mekanizmalardan biri olduğu bir sır değil.

Yani, genel olarak Amerikan ve Batı kapitalizminin aynı pragmatik kavramlarını kullanıyor. Sanki Çin halk diliyle, "İşte ödediğiniz bedel size geri verildi" der gibi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Gelişmiş ekonomik tarafı, gelecek kutuplaşmaya giden yolda yumuşak Çin gücünün yüzü olarak düşünürsek, bu, Çinlilerin sert güç eğilimi olmadığı anlamına gelmez.

Bu, Pekin'in artık kendisinin de inkar etmediği gözlemlerle her gün ortaya çıkıyor. Bu durum ABD ulusal güvenlik yetkilileri ve on yedi ajansı ile ABD Ulusal İstihbarat Kompleksi'nin de gözünden kaçmıyor.

Çin'in ABD içindeki casusluk faaliyetlerini ileri düzeyde genişletme konusunda çok iyi olduğu da bir sır değil. Houston'daki Çin konsolosluğunun kapatılması, belki de Çin istihbarat unsurlarının geçtiğimiz yaz konsolosluk personeline verilen diplomatik görevlerle tutarsız bir şekilde Amerikan topraklarında gerçekleştirilen hareketlerinin sonucuydu. 

Aralık ayı başlarında, ABD Adalet Bakanlığı Ulusal Güvenlik Başsavcı Yardımcısı ve Çin Girişimi Başkanı Jom Demers, bu yaz Çin Kurtuluş Ordusu'nun ABD'de eğitim gören altı üyesinin tutuklanmasıyla sonuçlanan kovalama hamlesinden sonra Çin ordusuna bağlı binden fazla yabancı araştırmacının ABD'ye gittiğini ortaya koydu. Demers'e göre bu, buzdağının yalnızca görünen kısmı.

Çinliler, bilimsel görevler kapsamında ordularından okullarda ve üniversitelerde öğrenci olmak üzere uzmanlar gönderirler. Bu, onların Amerikan toplumuna nüfuz etmesini ve daha sonra Amerikan icatlarının fikri mülkiyetinin çalınmasını kolaylaştıracaktır.

Mesele bununla da kalmıyor. Geçtiğimiz günlerde İngiliz menşeili The Guardian gazetesinde yayımlanan uzun bir haber metninde ABD Ulusal İstihbarat Direktörü John Ratcliffe, Çin'in özel yeteneklere sahip bir ordu yaratmayı umarak heyecan verici ve tehlikeli testler yürüttüğünü belirtti.

Bunların biyolojik testler aracılığıyla yürütüldüğüne işaret etti. Çin'in fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak insanoğlunun doğal sınırlarının ve barajlarının ötesine geçen teknolojilerle geliştirilen 'istisnai askerler' oluşturmaya giden bir yol arayışında olduğuna dikkati çekti. 

Çin'in bunun arkasındaki hedefi nedir?

Küçümsemeden veya abartmadan; küresel sahnenin hakimiyeti ve dünyadaki bütün yaşam seviyelerindeki etkisinin genişlemesidir. Yeryüzünün sakinleri isyan ederken, uzaya yerleşme planları devam edecek gibi görünüyor ancak bu başka bir hikaye.

ABD Başkanı seçilen Joe Biden'ın Çin'le mücadele etmek gibi bir vizyonu var mı?

Cevap bizi ekonomik ve toplumsal bozulmalar ve ruhlarda, zihinlerde ve ceplerde ölümcül izler bırakan benzeri görülmemiş bir salgınla ışığında Amerika'nın yurtdışında mücadeleye hazır olup olmadığıyla ilgili başka bir yöne götürebilir.

Her halükarda ABD Pasifik Komutanlığı'ndaki Müşterek İstihbarat Merkezi'nin Eski Operasyon Müdürü Carl Schuster'ın sözleri, Biden'ın kampanyası, Pekin ile ihtilaflı en tehlikeli ve karmaşık meselelerden biri olan Güney Çin Denizi ile ilgili yönünü net bir şekilde ortaya koymadığına işaret etti.

Schuster'e göre bu, Washington'un Pekin ile yaklaşan çatışmaya dair vizyonunda bir kafa karışıklığı anlamına geliyor.

 Çin'in kutupsal hizalanması neden selefi Sovyet'inkinden daha tehlikeli?

Kısacası ana sebep, Çin'in Sovyetler Birliği'nin sahip olmayacağı parasal caydırıcılara sahip olmasıdır. Çünkü Moskova, mali ve ekonomik gücü olmayan nükleer savaş başlıklarına sahipti.

Washington kutupsal bir çıkmazda mı?

Cevabı başka bir makaleye inşallah.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU