Suudi Arabistan Başsavcılığı, kadına yönelik şiddet biçimlerine, fiziksel veya psikolojik baskı ve tehditlere karşı uyarılarını yeniledi. Nitekim bu tür suçların failleri, bir aydan bir yıla kadar hapis cezası ve 5 bin Suudi riyali ila 50 bin riyal arası para cezası ile karşı karşıya kalıyor. Suç tekrarlandığı taktirde cezalar ise iki katına çıkıyor. Bir hukuk danışmanı, kadına bağırmanın da 5 bin riyale kadar para cezasına sebep olacağını düşünüyor.
Yeni olmayan bu uyarı, bu dosyanın onlarca yıldır görmezden gelinmesi sonrasında Suudi Arabistan'daki kadınların durumunu daha iyi bir hale getirme çabaları kapsamında geçmiş yıllarda da ilgili makamlar tarafından sık sık tekrarlanmıştı.
Yasa 'feminist' mı?
Bu uyarıların yeniden gündeme getirilmesi, yalnızca kadınlara yönelik olması dolayısıyla hukukçuları kızdırdı. Avukat Saad el-Vehibi, "Erkeklere yönelik şiddet, iktidarı ele almak için aile içinde çatışmaya azmettiren sorumsuzca ifadeler yüzünden, kadınlara yönelik şiddeti aştı" ifadelerini kullanıyor. Aynı zamanda, belirtilen para cezasının sadece erkeği değil her iki tarafı da kapsadığını vurguluyor.
Hukuk danışmanı Sultan el-Mahlafi ise yönetmeliklerin kısaltıldığı, sanki yalnızca belli bir cinsiyete özel hazırlanmış hissi verildiği, adaleti uygulama değil de yalnızca bir cinsiyetin haklarını himaye etme amacı taşıyormuş gibi göründüğü uyarısında bulunarak şöyle söylüyor:
"Kanuni esas, genel ve soyuttur; her iki kişi için de aynıdır. Ancak belli bir olay veya cinsiyete hizmet etmeye yönlendirmenin olumsuz bir etkisi vardır. 2012 Aile İçi Şiddetten Korunma Yasası'nda belli bir cinsiyetten söz edilmiyor, yalnızca birine mâl edilmiyor. Aksine her iki cinsiyeti de içeren genel tanımlardan bahsediliyor. Nitekim yasanın her iki cinsiyeti de kapsadığı anlaşılıyor. Örneğin kadın da erkeğe, özellikle de yaşlı erkeklere zarar verebiliyor. Hasarın tanımı kanunun ilk maddesinde veriliyor: Hasar, bir kişinin başka bir kişiye karşı yürüttüğü her türlü suiistimal veya fiziksel, psikolojik veya cinsel yöndeki kötü muameledir; velilik, yetki veya sorumluluk sınırlarını aşmaktır. Bir kişinin aile üyelerinden veya kanunen sorumlu tutulduğu başka bir kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamadaki görev ve yükümlülüklerini yerine getirmekten kaçınması veya getirememesi de bu tanım kapsamındadır. Kanun, bir kişinin bir diğeri karşısında verdiği zarardan bahseder; yalnızca erkeğin kadına verdiği zarardan değil. Zarar veren her kimse, cinsiyet fark etmeksizin kanun nezdinde suçludur."
Suçlunun cezalandırılması
Hukukçular, zararın şekli ya da sebebi birden fazla olduğunda hükümlerin 'veya' kelimesi ile ifade edildiğini söylerken dilbilimciler ise 'veya' kelimesinin aynı değerde tutulan iki şeyi anlattığını söylüyor. Dolayısıyla hasar kadın tarafından eşine yönelik olduğu taktirde de bu kişinin suçlu bulunup adalete teslim edileceği belirtiliyor.
Mahlafi ise ifadelerine şu şekilde devam ediyor:
"Aile içi şiddetin yalnızca bağırmak ile ifade edilmesini onaylamıyorum. Zirâ bu başkalarına zarar vermeyebilir, eylem ve zarar arasındaki nedensel ilişki hakkındaki başka bir yasal tartışmadır. Bu yüzden, bir kadının eşine yönelik veya aile geçindiren, ya da elinde otorite bulunan bir kadının adama yönelik zararı da kanun kapsamındadır. Fiilin 13. maddede öngörülen cezası ise bir aydan bir yıla kadar hapis cezası ve 5 bin Suudi riyali ila 50 bin riyal arası para cezası veya ikisinden biridir. Kanunun ilk maddesinde belirtilen fiillerden herhangi birini işleyen kişinin aynı suçu ikinci defa işlemesi ise iki katı ceza verilmesine sebep olur. Yetkili mahkeme ise alternatif ceza verebilir. Nitekim ceza, hakimin verdiği karar kapsamındadır ve kesin tanımlı değildir."
Erkeklere yönelik şiddette sessizlik
Ulusal Aile Güvenliği Programı İcra Direktörü Meha bint Abdullah el-Minif, Suudi Arabistan'da geçen yıl kaydedilen şiddet vakalarının yüzde 7'sinin erkeklere yönelik olduğunu, mağdurların genelde kendilerinden genç kadınlarla evli olan veya çocukları tarafından dövülen yaşlı kişiler olduğunu söylüyor.
İnsan Hakları Derneği Toplumsal Koruma Birimi Direktörü Salih Serhan el-Gamidi, "Erkeklere yönelik şiddet, sessiz kalınan konulardandır. Vakalar doğru bir şekilde izlenemez ve takip edilemez. Aynı zamanda kadın ve çocuklara yönelik aile içi şiddetten çok daha azdır" diyor.
Erkeğe yönelik şiddet vakaları da kaydediliyor. Ancak yetkililerin ifade ettiğine göre, kayıt altına alınmaları veya belgelenmeleri nadiren oluyor. Aynı zamanda erkek, davayı kalıcı olarak çözmek için eşinin ailesine başvuruyor.
İnsan Hakları Derneği'nin yakın tarihli verilerine bakıldığında, erkeklerin adalete başvurdukları vakalarda artış görüldüğü anlaşılıyor. 2015 ila 2019 yılları arasında en çok dava açanların erkekler olduğu; bu süre zarfında kadınların 7 bin 566 dava, erkeklerin ise 13 bin 889 dava açtığı kaydedildi.
Diğer rakamlar
Mısır'daki Sosyal Araştırmalar Ulusal Merkezi'nin yıllar önce yürüttüğü bir araştırma, eşlerini döven Mısırlı kadın oranının yüzde 28'e vardığına işaret etmişti.
Irak İçişleri Bakanlığı ise son altı ayda yaşanan aile içi şiddet vakalarının sayısıyla ilgili bir istatistik açıkladı. İstatistiklere göre, kadınların eşlerine yönelik şiddetlerine dair 453 vaka, erkeğin kadına yönelik şiddet gösterdiği 3 bin 637 vaka kaydedildi.
Bahreyn'de Başsavcılık istatistiklerine göre, kadınların eşlerine yönelik şiddet vakaları 2019 yılında 452'ye ulaştı.
Ürdün'de ise Ulusal Adli Tıp Merkezi 2020'nin yarısında yayınladığı istatistikler erkeğe yönelik şiddette yalnızca 7 vakanın kaydedildiğine işaret etti.
Ancak yine de, bu alandaki sınırlı istatistiklere rağmen kadına yönelik şiddet vakalarının daha yaygın olmaya devam ettiği görülüyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
