Gündemde zaman zaman öne çıkan tartışmalardan biri de boşanma halinde ödenen nafakada düzenlemeye gidilmesi talepleri.
Kimi çevreler nafakanın ömür boyu sürebildiğini belirterek bunun özellikle boşanan erkeklerin yeni bir hayat kurmasını engellediğini iddia ediyor.
Kadın dernekleri ise mevcut nafakaların bile tahsilinde sorun yaşandığını belirterek bunun sınırlandırmak istemesinin baskı altındaki kadınların ayrılması önünde ikinci bir engel oluşturacağını öne sürüyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) devam eden bütçe görüşmeleri de yıllardır süregelen bu tartışmayı bir kez daha gündeme taşıdı.
Adalet Bakanlığı bütçe görüşmelerinde konuşan CHP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil, bakanlığın kadınların nafaka hakkını sınırlamak için çalışma yaptığına dair basında yer alan haberlere dikkati çekerek, bu konudaki değişiklik planlarına şu sözlerle tepki gösterdi:
Nafakayı sadece kadınlar değil erkekler de alabilir. Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf alır yani. Peki, biz neden sürekli bu yazık, gariban, mağdur erkekleri konuşuyoruz? Yani neden bu nafakanın tarafı hep kadınlar oluyor; çünkü toplumsal cinsiyet eşitliği yok, çünkü kadın eve mahkûm ediliyor, çünkü kadın erkek kadar okutulmuyor, kadın, erkek kadar çalıştırılmıyor, kocaları tarafından çalışmasına izin verilmiyor, izin verilmediği gibi ondan sonra boşanınca dönüp ona diyorsunuz ki 'kusura bakma kardeşim, sen nafaka falan alamazsın' demek adil değildir.
"Üç beş tane ünlü davası üzerinden giderek milyonlarca yoksul kadını suçlamaya kimsenin hakkı yok"
Kadıgil ayrıca nafakanın süresiz olduğu iddialarına da karşı çıkarak, şöyle konuştu:
'Bir ay evli kaldı, ömür boyu nafaka alacak.' Böyle bir şeyin olmadığını biliyorsunuz. Kıymetli Adalet Bakanlığı yetkilileri, bütün veriler sizin önünüzde, üç beş tane 'celebrity' ünlü davası üzerinden gidip de milyonlarca yoksul kadını bu şekilde suçlamaya hiç kimsenin hakkı yok, ilk önce bunu bir ortaya koyalım. Nafaka süresiz midir, değil, değildir efendim. Kanunun lafzında süresiz verilebileceği söylenmiştir ama bunun bazı doneleri vardır, bazı kriterleri vardır, kadın çalışıyorsa, çalışmaya başladıysa, yeniden bir yerde iş bulduysa, devletten bir geliri varsa, başka biriyle evlendiyse zaten nafaka alamaz. Bunların hepsini bir kenara geçtim, eğer ki hakimin önüne gider, erkek taraf, 'ben böyle böyle sebeplerle fakirleştim' derse hâkim zaten bunu ayarlayabilir.
"Kadınların asla aleyhine dönük bir faaliyetin içinde olmayız"
Kadıgil'in bu açıklamaları üzerine cevaben söz alan Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, "Nafaka konusunda elbette bu konu için bir yasal düzenleme gerekiyor. Eğer bu konuda bir değişiklik olacaksa ve bunun yeri çatısı Meclistir, yani Yüce Meclisin iradesi yerine geçip herhangi bir değerlendirmede bulunmamız söz konusu olamaz ve haberde sözü geçtiği gibi bakanlığımızın şu kadar bu kadar yıl olsun diye bir düşüncesi asla yok" dedikten sonra sözlerini şöyle tamamladı:
Kimin hangi kanaati var, düşüncesi var, bunların teknik olarak çalışmaları yapılıyor ama ne olursa olsun bu konuda kadınların asla aleyhine dönük hiçbir faaliyetin, hiçbir adımın biz, hem hükümet olarak, hem parti olarak, hem de bakanlık olarak destekçisi olamayız. Eğer bir şey olacaksa kadınlara pozitifi anlamda daha iyi noktada, iyileştirici noktada her türlü gelişme ve bu konuda iyileştirme söz konusu olabilir.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Kadın dernekleri memnun, düzenleme isteyenler tepkili
Adalet Bakanı Gül'ün nafaka ile ilgili son açıklamasını konunun taraflarına sorduk.
Nafaka hakkının sınırlandırılması taleplerine karşı çıkan Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı (TKDF) Canan Güllü, Adalet Bakanlığı'yla yaptıkları görüşmede nafakanın sorun olduğuna dair bir araştırmanın olmadığını, gerekirse bir araştırma yapılarak ortaya çıkan mağduriyetin yönetmelikle giderilmesini önerdiklerini belirtti.
"Sayın Gül, koltuğunda oturduğu sürece konu kapanmıştır"
Güllü, tam tersine sahadan edindikleri bilgilere göre asıl nafaka konusunda kadınların mağdur olduğunu öne sürerek sözlerini şöyle sürdürdü:
Sayın bakan o zaman kadın dernekleri ile görüştük. Bu konuda onlarla yol yürüyeceğiz diye bir konuşmasının içinde söylemişti. Açıkçası dün akşam bütçe görüşmelerinde bu kadar net ve anlaşılır bir dille söylemde bulunması bizleri çok rahatlatmıştır. Çünkü bu süreçte tıpkı İstanbul Sözleşmesi'nde olduğu gibi bazı medya organları ve gruplar, hükümet üzerinde baskı kurma adına onların ağzıyla yayınlar yapmaya başlamışlardı. Şimdi bu saatten sonra Sayın Gül, koltuğunda kaldığı müddetçe ya da en azından başkası gelmediği müddetçe konu kapanmıştır. Olması gereken buydu.
Nafaka mağduru erkeklerle evli olan kadınlar kadın değil mi?
Nafaka konusunda düzenlemeye gidilmesi konusunda en önemli talepler Boşanmış İnsanlar ve Aileleri Platformu'ndan geliyor.
Platform Başkanı İlknur Birsel Büyükakça'ya Bakan Gül açıklamalarına dair değerlendirmelerini sorduk.
"Adalet Bakan Gül kadınların aleyhine bir yasa çıkarmayız demiş. Mevcut yasa mağdurlarla evli olanların eşleri olan kadınların aleyhine 32 yıldır işliyor Onlar kadın değil mi?" diyerek sözlerine şöyle devam etti:
Bakan iki yıldır süresi nafakanın adil olmadığını defalarca ifade etti. Her iki tarafı da mağdur etmeyecek bir yasal düzenleme için çalıştıklarını iki yıldır söylüyor. En son olarak da bakanlık olarak teknik çalışmayı bitirdiklerini ve bundan sonra görevin Meclis'te olduğunu ve Meclis'in çıkaracağı yasal bir düzenlemeye Bakanlık olarak her türlü teknik desteği verebileceğini belirtmişti. Şimdi ise yine görev Meclisin derken, kadınların aleyhine bir yasa çıkarmayız demesi mağdur kitlesinde nafaka düzenlemesi yapılmayacak, biz bakanlık olarak karışmıyoruz gibi bir algıya neden olmuştur.
"Feministlerin provokasyonuna geldi"
Büyükakça, sözlerini şöyle devam ettirdi:
Bizim BİA Platformu olarak olarak Aile ve Adalet Bakanlıklarının düzenlediği Nafaka çalıştayına sunduğumuz öneriler zaten kadını ve erkeği mağdur etmeyecek şekilde süreyle sınırlandırılmış nafakadır. Sayın Bakan feministlerin provokasyonuna gelerek yaptığı açıklamada tıpkı feministlerin yaptığı gibi mağdurların mağdurları olan eşleri yok saymaktadır. Mevcut yasa 30 yıldır bu kadınların aleyhindedir. Bu kadınlar ve çocukları yıllardır eziyet çekmekte, Nafaka borcu yüzü den cezaevine giren eşlerinin Nafaka borçlarını ödemekte ya da eşi cezaevine girer kabusuyla yaşamak zorunda bırakılmaktadırlar. Bu eşler kadın değil midir?
"Nafakanın süresiz olması husumete neden oluyor"
Nafakanın süresiz olmasının ya da uzun yıllar sürmesinin taraflar arasında husumet nedeni olduğunu iddia eden Büyükakça, "Çalıştaya sunduğum önerilerimizde de belirttiğimiz üzere süre bitiminde kadın gerçekten mağdursa sosyal devlet devreye girerek taraflar arasındaki bağ koparılmalı ve husumet sonlanmalıdır" dedi.
Nafakanın alt üst sınırı belirlenmeli
Nafaka tartışmalarıyla ilgili açıklamalarıyla bilinen Avukat Cengiz Hortoğlu da Bakan Gül'ün açıklamasını olumlu bulanlardan.
"Sayın Bakan'ın süresiz nafaka ve çocuk icrası ile ilgili görüşlerine katılıyorum. Bir insanın hiç kusuru olmasa da yapığı bir evliliği sonlandırdı diye, ömür boyu borçlanması büyük bir sorun. Ödeyemeyenin hapse atılması daha büyük bir sorun" dedikten sonra önerilerini şöyle sıraladı:
Nafakanın alt ve üst sınırı net olarak belirlenmeli. Nafakanın toplu olarak ödenebilmesi olanağı sağlanmalı.
Nafaka süresi içerisinde, meslek edinme kursları, kreş desteği ve mikro kredilerle boşanan kadının kendi başarı öyküsünü yazabilmesinin önü açılmalı...
Ancak, boşanan kadın süresi bittiği halde halen nafakaya ihtiyaç duyuyorsa devlet desteği ile bu ihtiyacı karşılanmalı. Bunun içinde nafaka fonu kurulmalı! Örneğin boşanma harçları iki katına çıkarılarak fona destek sağlanabilir. Başka bir çözüm de evlilik sigorta yasasının getirilmesidir.
Nafaka tartışması
Nafaka konusundaki mevcut düzenlemenin değiştirilmesini talep eden ve "Süresiz Nafaka Mağdurları Platformu" adı altında örgütlenen çevreler, süresiz nafakanın, boşanma sonrası yoksulluğa düşen tarafın karşı taraftan talep etmesi doğrultusunda ömür boyu hükmedilen bir nafaka türü olduğunu savunarak uygulamanın değiştirilmesini istiyor.
Nafakanın kadınlar için kazanılmış bir hak olduğunu savunan çeşitli kadın örgütleri ise bu haklarına dokunulmamasını istiyor.
2019 yılında Kadın Dayanışma Vakfı tarafından açıklanan 'Yoksulluk Nafakası Araştırması'nın raporuna göre kadınlara verilen nafakanın yüzde 69'u çocukların ihtiyacı için ödenen iştirak nafakası.
Ödenen nafakanın yüzde 66,4'ü 0- 500 lira, en üst sınırdan verilen nafaka ise 370 lira ama hükmedilen nafakaların yüzde 50,7'si hiç ödenmiyor.
© The Independentturkish
