Jüpiter, Güneş Sistemi içerisindeki en büyük gezegen ve sahip olduğu devasa kütle çekimiyle diğer gezegenleri, özellikle de Dünya’yı göktaşlarından koruyor. Gezegenin irili ufaklı pek çok uydusu bulunuyor.

Gezegen ile Güneş arasında ortalama 778 milyon kilometre mesafe bulunuyor. Aradaki mesafeye düşünülürse Jüpiter’in uydularının olmaları gerekenden daha sıcak olduğu göze çarpıyor.

Bu durumun sebebi birbirlerini "gelgit ısınması" diye adlandırılan fenomenle ısıtmaları olabilir.

Şimdiye kadar Jüpiter’in uydularının ısınmasının nedeni olarak gezegenin kendisinin yarattığı gelgit ısınması gösteriliyordu.

Devasa kütleli gezegen, uydularını yörüngesinde hareket ettirerek bu uyduların iç yapısındaki sıvıları gelgit rezonansıyla etkileyerek ısınmalarını sağlıyor. Şimdiye kadar ısı farkının nedeninin de bundan kaynaklandığı düşünülüyordu.

Ancak "Geophysical Research Letters" adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmada araştırmacılar uyduların birbirlerini ısıtabilme becerisine odaklanılarak yeni bir model ortaya çıkardı.

Araştırmacılara göre bu gök cisimlerinin birbirleriyle olan etkileşimleri, Jüpiter'in ürettiği gelgit ısınmasından daha fazlasını üretebiliyor. Araştırmanın baş yazarı, Kaliforniya'da Nasa'nın Jet İtki Laboratuvarı'nda doktora sonrası araştırmacı Hamish Hay, bu durumun sürpriz olduğunu söyledi.

Uydular gezegene kıyasla çok daha küçük ve bu kadar büyük bir gelgit etkisi yaratmaları beklenen bir şey değildi. Yeni araştırmanın gök bilimcilerin, Jüpiter ve etrafındaki uydulardan oluşan sistemi daha iyi anlayabilmesi için önemli olduğu ifade ediliyor.

Gaz devi Jüpiter, yörüngesinde şu ana kadar tespit edilebilmiş en az 79 uyduya sahip. Bu uyduların en büyük 4 tanesi de Io, Europa, Ganymede ve Callisto. Bilim insanlarına göre bu 4 uydu, yüzeylerinin altında sıvı haldeki sudan oluşan okyanuslar oluşturabilecek kadar büyük yapılar. Io o kadar sıcak ki 400’den fazla aktif volkan barındırabiliyor.

Araştırmacılara göre bir şeyler itilip çekildikçe ortaya çıkan gelgit ısınması, bu uyduların da donmuş kütleler olmalarının önündeki engel durumunda bulunuyor.

Araştırmanın yazarlarından Antony Trinh "Yüzeyaltı okyanuslarını jeolojk zamanlar boyunca donmadan koruyabilmek iç ısı ve ısı kaybı arasında iyi bir denge gerektirir. Europa, Ganymede, Callisto ve diğer uyduların okyanus dünyaları olması gerektiğinin bazı kanıtlarına sahibiz. Io uydusu yaygın volkanik faaliyete sahip. Bu da gelgit ısınmasının diğer sonuçlarından. Ancak Dünya gibi diğer gök cisimlerinden daha yüksek yoğunlukta. Tüm bu ısının kaynağını anlamak istiyoruz" ifadelerini kullandı.

Araştırmacılar son çalışma ışığında bu uydulardaki okyanusların gerçek derinliğini saptamak gibi yeni keşfilerde bulunmayı amaçlıyor.

Indpendent Türkçe, Arizona Üniversitesi, Webtekno