Philip Womack*

Hepimiz, çocukken okuduğumuz kitapların anısına değer veririz. Arkadaş canlısı devler, bal tutkunu ayılar, aç tırtıllar ve demir adamlar… Bu karakterlerin hayali, çocukluk anılarımızı canlı tutuyor. Kimse, okurlarını tekrar tekrar ağlatıp sonra yeniden güldüren bu kitapları unutamaz.

Bu listede, söz konusu kitapların hepsine yer vermeme imkan yok. Her bir okuyucunun eksik bıraktığım bir kitap bulacağından eminim. Kişisel olarak da çok sevdiğim ama listeye dahil edemediğim, 20. ve 21. yüzyıldan birçok yazar var.

O yüzden bu, kesin bir sıralama değil. Ama okurlara rehber olabilecek bir sıralama. Muhtemelen birçoğunuz listedeki kitapları hatırlayacak. Çünkü özgünlük ve etkileyiciliğin yanı sıra kalıcı da olan kitaplara odaklandım. Bu kitaplardan her biri, her çağdan okurlara hitap edebilecek özelliklere sahip.

Umarım, bu liste yetişkinleri çocukluk dönemlerini düşünmeye, unuttukları o sihirli dünyayı hatırlamaya yöneltir.

İşte en iyi 12 çocuk kitabı:

Alice Harikalar Diyarında - Lewis Caroll (19.yy.)

Alice’in Harikalar Diyarı’ndaki maceraları, sıradışı bir kitap serisi. Matematikçi Lewis Caroll’ın Charles Dodgson takma adıyla yazdığı seri, Alice Harikalar Diyarında ve Aynanın İçinden adlı kitapları kapsıyor.

Yazarın mantığını, mizah anlayışı ve yaratıcılığını konuşturduğu seri, çocuk edebiyatının benzersiz ve en güçlü örneklerinden.

Grimm Masalları - Grimm Kardeşler (19.yy.)

200’den fazla masalı kapsayan derleme, Grimm Kardeşler’in yaşamı boyunca birçok baskı yaptı. Masalların bir kısmı, ‘iffetli’ burjuva okura göre bazı değişimler geçirse de hem çocuklara hem de yetişkinlere hitap etmesini sağlayan anlam derinliğini korumayı başardı. Kurbağa Prens’le Hansel ve Gretel’i herkes bilir. Peki ya yarı insan, yarı kirpi olan Kirpi Hans’ın öyküsünü (Hans my Hedgehog) hiç duydunuz mu?

Andersen Masalları - Hans Christian Andersen (19.yy.)

Garip ve utangaç bir adam olan Hans Christian Andersen sevgi ve özlemle ilgili dünyadaki en güzel ve en ünlü masalları yarattı.

Karlar Kraliçesi’nde Gerda’nın, kardeşi Kay’i arayışı ve küçük deniz kızının prensine duyduğu sessiz aşk; hüznü ve sihri bir araya getiren muhteşem hikayeler.

Binbir Gece Masalları - halk hikayesi

Efsaneye göre, Pers Prensesi Şehrazad, kendisini öldürmek isteyen kocasına her gece masal anlatır. Masalın sonunu bir türlü öğrenemeyen şah, prensesin canını sürekli bağışlamak zorunda kalır. Ali Baba ve Kırk Haramiler, Alaaddin’in Sihirli Lambası ve Denizci Sinbad’ın maceralarını içeren masallar, Avrupa’ya 1704’te Fransızca olarak geldi. Tutku ve intikam dolu, zengin ve şaşırtıcı hikayeler, etkileyiciliğini hala koruyor.

Peter Pan - James Matthew Barrie (1911)

Bazı okurlar, roman haline getirilmiş bir tiyatro oyunu olan Peter Pan’in, çocuk kitabı olmadığı iddia ediyor. Buna göre, Peter Pan yetişkinlerin bakış açısına göre yazıldı. Ancak çocuklar, bu ve bunun gibi birçok hikayeden büyük zevk alıyor. Çünkü kitapta Var Olmayan Ülke (Neverland) teması işleniyor. Bu da sınırsız hayal gücü ve sihrin baş döndürücü cazibesi demek.

Narnia Günlükleri -  C.S. Lewis (20. yy.)

En iyi çocuk kitapları, alternatif evrenlere aralanan bir kapı inşa eder. Narnia Günlükleri’ni okuyan herkes, gardrobunun içinde, sihirli bir dünyaya açılan o kapıyı aramıştır. Lewis’in büyük dehası, bu sihirli dünyadaki hayvanları konuştururken, çocuklara da asil ve sürükleyici maceralar yaşatıyor.

Kuzey Işıkları - Philip Pullman (1995)

Philip Pullman’nın yarattığı, kötücül bir tarikatın hüküm sürdüğü esrarengiz dünya, çocuk edebiyatının en kalıcı eserleri arasında yer alıyor. Çok sayıda olasılıkla örülmüş kozmik temaları büyüleyici bir şekilde kullanan yazar, Lyra Belacqua adlı önemli bir kadın kahraman da yarattı.

Hobbit - J.R.R. Tolkien (1937)

Seride minik ve kıllı ayaklı Bilbo Baggins bir grup cüceyle birlikte uzun bir yolculuğa çıkıyor. Yolculuğun sonunda yaptığı ‘hırsızlık’ ise orta dünyanın kurtulmasını sağlayabilir. Bu sürükleyici ve büyülü yolculuğa eşlik eden okurlar, serinin sonunda bir başka seriye, yani Yüzüklerin Efendisi’ne yönlendiriliyor.

Orman Çocuğu - Rudyard Kipling (1894)

Kurtların yetiştirdiği Mowgli, uykucu bir boz ayının ve bir panterin yardımıyla korkunç kaplan Shere Khan’la yüzleşiyor. Macera dolu hikayede hayvanların gerçekçi, vahşi ve kibar davranışlarının da insan davranışlarına benzediğini görebilirsiniz.

Yerdeniz Büyücüsü - Ursula Le Guin (1968)

Gont adasında yaşayan esmer bir genç, doğaüstü yetenekler sergileyince büyücü olmayı öğrenmek üzere yola koyuluyor. Ayrıca, genç adamın bu arayışını destansı biçimde yansıtan Ursula Le Guin’in ölümü de yazarın kitaplarına olan ilgiyi artırmaya devam ediyor.

Harry Potter serisi - J.K. Rowling (20. yy.)

20 yıl önce yayımlanan Harry Potter ve Felsefe Taşı, tüm dünyayı sarstı. İlk 3 kitaptan sonra daha karanlık bir tona bürünen seri, büyüleyici bir şekilde sonlandı.

Ejderhanı Nasıl Eğitirsin? -  Cressida Cowell (2003)

Cressida Cowell çocuk okurlara istediğini vermek konusunda çok başarılı. Bir Viking olmasına rağmen sakar ve eblek de olan Korkunç Gıcık Üçüncü Hıçkırık, ejderhası Dişsiz ile muhteşem maceralara atılıyor. Bu kitabı bir çocuğa verin. İlgisini ne kadar çektiğini göreceksiniz.

*Londra Üniversitesi Royal Holloway Koleji’nde çocuk ve gençlik kitapları üzerine dersler veren Philip Womack’ın ayrıca, 6 çocuk kitabı bulunuyor.

** İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/arts-entertainment

Independent Türkçe için çeviren: Çağla Üren