Kovid-19'un neden olduğu eziyetlerden birlik halinde çıkabilirsek, kendimizi kapitalizme ilişkin reformların gündemde başı çekeceği bir siyasi ortamda bulmamız hayli olası. Virüs vurmadan önce bile böyle bir geçişin küçük ipuçları mevcuttu. Örneğin kâra ve piyasa değerine duydukları takıntının ve bunun toplumsal ve çevresel etkilerinin giderek ters tepmeye başladığı Davos'ta toplanan büyük iş dünyası liderlerinin kulağına çalınmıştı. Onlara gitgide yükselen kamu gazabının karşısında "vicdana" veya "eko-kapitalizme" sığınmaları tavsiye edilmişti.

Dünyanın bir çok yerinde 40 yıldır süren neoliberal siyasetin ardından toplumların kamu sağlığı savunmalarının ağlanacak hali toplumsal ajitasyonun şiddetini artırdı. Askeri harcamalar veya muhtaç durumdaki şirketlere yönelik sübvansiyonlar dışında her konuda uygulanan kemer sıkma politikaları ardında acı bir tat bıraktı, özellikle de 2008'deki banka kurtarma paketlerinden sonra. Buna karşın pandemiyle mücadelede işe yaradığı düşünülen kolektif ve devlet kontrolündeki önlemler toplum nezdinde hükümetlere karşı daha olumlu bir yaklaşım getirdi yarattı.

Ses getiren günlük basın konferanslarında New York Valisi Andrew Cuomo, mevcut krizden nihai çıkışın sadece ekonomik, sosyal ve politik ortamın yeniden kurgulanmasını değil, aynı zamanda toplumsal iradenin ve hükümet gücünün ifadeleri arasında emsalsız olacağına inandığı bir yeniden uzlaşma gerektirecek. New York kabusunu tecrübe edenlerimiz için devlet müdahalesinin değerine yönelik bu güven beyanı bir anlam ifade ediyor.

Ne yazık ki Cuomo'nun yeniden kurgulama deneyi için yaptığı hazırlık hamleleri şimdilik Michael Bloomberg (testleri düzenlemek için), Bill Gates (eğitim girişimlerini koordine etmek için) ve eski Google CEO'su Eric Schmidt'in (iletişim ve hükümet işlevlerini yeniden ayarlamak için) oluşturduğu bir milyarderler kulübünü işe almaktan ibaret. Sokak düzeyinde daha önemli bir konuma yükselen ve tabandan doğan demokratik dalgalanma henüz siyasal iktidar üzerinde bir iz bırakmış değil. Cuomo'nun hayaline göre, gerekli yeniden kurgulama ve yeniden yapılanmalar sermayenin ve halkın ilerici bir kapitalist elit tarafından tanımlanan ihtiyaçlarına göre hazırlanacak.

İhtiyaç duyduğumuz şehir

Burjuva yönetişiminin uzun tarihi boyunca Amerika Birleşik Devletleri'nde 20. yüzyılın ilk yıllarındaki İlerici Dönem, 1930'ların Yeni Anlaşması ve 1960'ların Büyük Toplum'u gibi bazı radikal reform aşamaları olmuştur. Görünüşe bakılırsa bir yenisinin vaktinin çoktan geldiğine dair bir fikir birliği oluşuyor.

Özellikle de kentsel hayatı yeniden yapılandıracak ve kentsel işleyişi, ekonomik gelişmenin yalnızca daha rasyonel (ve daha çevre dostu) biçimlerini değil, aynı zamanda gündelik hayatın düzenlenişinde de daha uygun yollar izlenmesini teşvik edecek şekilde yeniden düzenleyecek enerji işte böyle bir bağlamda birikiyor. Virüs, New York'luların çoğunun günlük yaşam kalitesinde benzeri görülmemiş bir doğrudan hasar yaratmakla kalmadı, aynı zamanda gösterişçi tüketicilik, rahatına düşkün bireycilik ve gösterişli yapısal müdahalelerin foyası altındaki büyük çürümeyi de ortaya çıkardı.

Kısa süre önce New York Times Editörler Kurulu'nun birkaç davetli uzman yazarla birlikte "İhtiyacımız Olan Şehirler"e dair düşüncelerini paylaşması işte böyle bir ruh halinde geldi. Ana tema yeterince basit. Bir zamanlar “şehirler işliyordu. Şimdi işlemiyorlar”. Onları tekrar işler hale getirmemiz lazım.

Bu düşüncenin ardında “Amerikan şehirlerinin ülkenin ekonomik ilerleyişinin motoru, zenginliğinin ve kültürünün vitrini; büyüleyen, hayranlık ve arzu yaratan küresel objeler" olduğu döneme özlem duyan biraz nostaljik bir yeniden yapılandırma yatıyor. O eski güzel günlerde “şehirler insan potansiyelini ortaya çıkarmanın yollarını sağlardı"; “ırkçılıkla deforme olmuş, seçkinlerin vurgunculuğuyla zarar görmüş, kirlilik ve hastalık nedeniyle berbat edilmiş” olmalarına rağmen "devlet okulları ve kolejlerden, halk kütüphaneleri ve parklardan, toplu taşına sistemleri ve temiz, güvenli içme suyundan oluşan altyapılar"dı. Ama hepsinden önemlisi, bu şehirler “fırsat sunardı.”

Şu anki sorun (ve virüsün mide bulandıracak netlikte ortaya çıkardığı şey) ise “kentsel alanlarımızın görünmez (?) ama gittikçe daha sızdırmaz hale gelen, refah ve ayrıcalık mıntıkalarını işin az, hayatın zor ve sıklıkla kısa olduğu eski bina kümeleri ve boş arazilerden ayıran sınırlarla dolması." En yoksul mahallelerde ortalama yaşam süresi, varlıklı banliyölerdeki 90 yılın aksine, yalnızca 60 yıl. Times daha sonra bu noktanın anlaşıldığından emin olmak için ABD şehirlerindeki farklı ortalama yaşam sürelerine dair ayrıntılı haritalarını yayımladı.

Şimdi hep beraber?

Kişilerin hayattaki şanslarının doğdukları yerdeki posta koduna bağlı olduğu tartışma götürmez. Mevcut sorunların listesi bitmek bilmez ve tekerrürlerle doludur (ve görünmez olmaktan hayli uzaktır). Times'ın da gözlemlediği gibi:

Geçen yarım yüzyıl boyunca şehirlerdeki fırsat altyapısı çok zayıfladı. Devlet okulları artık öğrencileri başarılı olmaya hazırlamıyor. Şehir metroları artık hiçbir koşulda güven telkin etmiyor. Suyu kurşunlu akıyor.

İyi konumlarda uygun fiyatlı konut bulunmaması düşük ücretli işçiler için ev ve işleri arasında aksayan toplu taşıma sistemlerinde uzun ve yorucu yolculuklar demek. Sokaklarda, otobüslerde ve metrolarda kamp kurmuş binlerce evsiz insan demek. Eğitim fırsatlarının dağılımı gelir ve servetteki yerel farklılıkların haritasıyla örtüşüyor, sınıfsal ve ırksal ayrımların taşlaşmasına derinleşmesine neden oluyor.

Editörler Kurulu'nun vardığı sonuç “zenginlerin emeğe ihtiyacı var; fakirlerin sermayeye ihtiyacı var. Şehrin her ikisine de ihtiyacı var”. Şehirleşmeyi bizler için daha tatmin edici ve hakkaniyetli bir hale getirmek adına iplere hep beraber asılmalıyız. Bu şaşırtıcı bir sonuç. En basit haliyle, çağdaş kentsel yaşama dair çoğu sorunun kökeninde yatan yapıları öncellikleriyle birlikte yeniden dayatıyor.

Kesin konuşmak gerekirse, zenginlerin emeğe ihtiyacı vardır çünkü onları zengin yapan emektir. Fakat bu son kırk yıl boyunca üretilen servetten aslan payını alan taraf sermayedir. Aynı zamanda emeği güvencesizlik, teknolojik işsizlik ve sanayisizleşmeyle tanınmaz hale getiren; şehirleri ancak maaştan maaşa yaşayabilen, gıda bankaları ve ücretsiz yemekler gibi hayır işlerine başvurmadan hayatta kalamayacak bir nüfusla bırakan diğer tüm sorunları yaratan da sermayedir. Sermaye işsizlik, kişisel bir trajedi ya da hastalık vurduğu anda, ipotek ödemesi bir yana, kirayı bile karşılayamayacak bir nüfus yaratır.

Ronald Reagan ünlü bir sözünde “hükümet sorunumuzun çözümü değil, sorun hükümet” demişti. “Sermaye sorunumuzun çözümü değil, sorun sermaye” diyebilene kadar kayıp bir halde olacağız. Sermaye Hudson Yards'ı inşa ediyor (Batı Manhattan'da inşaatı süren lüks bir mahalle -çn.), ama yılda 40 bin dolardan (yaklaşık 270 bin TL) az parayla yaşamaya çalışan insanların bütçesine uyacak konutlar yapmıyor. Sermaye ikincisini de yapabilene kadar iyi niyetli olsa bile tüm reform çabaları mutlaka azınlığın yararına işleyecek sonsuz sermaye birikimi döngülerine eklemlenecektir. Sermaye toplumsal ve ekolojik sonuçlarından bağımsız olarak bu şekilde işlemeye devam edecek, nüfusun çoğunu da yalnızca geçinebilmek için bile aşırı-tutumluluğa itecek ve (böyle bir şey mümkünse) birikim yapmak zorunda bırakacaktır.

Tanıdık bir melodi

Editörler Kurulu geniş çaplı ve yapısal bir reform gerektiren bir sorunu çözmek için bize yalnızca üstün ahlaki güdülerimize, sözde iyimser meleklerimize hitap eden umut dolu tembihlerle bırakıyor. Kurul, “Mekansal ayrımcılığın azaltılması varlıklı Amerikalıların paylaşım yapmasını gerektirir fakat bu fedakarlık yapma zorunluluğu demek değildir” diyor. Tanrı zenginlerin fedakarlık yapmak zorunda kalacağı anlar göstermesin! Editörler Kurulu umutla “çeşitliliğe açık mahallelerin inşaası ve kamu kurumlarının özel servetten ayrılmasının...nihayetinde tüm Amerikalıların yaşamlarını zenginleştireceği ve yaşadıkları şehirleri bir kez daha tüm dünya için bir model haline getireceği” iddiasında bulunuyor.

Seksen dört yaşındayım ve bu tip sözleri ciddiye alamayacak kadar çok duydum. 1969'da, Martin Luther King Jr. suikastının ardından şehrin büyük bir kısmının yakılmasından tam bir yıl sonra, mekansal olarak ayrıştırılmış bir Baltimore'a taşındım. O yıllarda Editörler Kurulu'nun dirilttiğine benzer samimi ahlak söylemlerinden, iyi niyetli bizlerin (muhtemelen tereddütleri olanlar için özel tasarlanmış empati haplarının desteğiyle) hepimizin kaderinin birbirine bağlı olduğunu, aynı şehirde yaşayan hepimizin hep birlikte olduğunu görmesi halinde her şeyin yoluna gireceğine gönülden (ama ne yazık ki safça) inanan iyi niyetlilik ruhu karşısında yorgun düşmem uzun sürmemişti.

Tüm bu tecrübe hakkında, kapitalizmin kent sorununun uzun vadede sürekliliğini ele alan Sosyal Adalet ve Şehir (Social Justice and the City) adında bir kitap yazmıştım. Şimdi elli yıl sonrasında buradayız ve tam olarak aynı hataları yapmaya, tekrarlanacak bir performansa hazır gibi görünüyoruz. O zamanlar işlevini sürdürmek için kıtlığın üretilmesine muhtaç olan piyasa mekanizmasının bu sefalet dramındaki ana suçlu olduğu fazlasıyla açıktı. Bu terimlerle düşünmek kentsel eşitsizliğin giderilmesi için tasarlanan neredeyse tüm politikaların neden aynı noktaya vardığını, altta yatan bir çelişki nedeniyle ağır eleştirilerin hedefi olduğunu açıklamaya yardımcı olmuştu.

“Kentsel yenilemeye” kalkıştığımızda yalnızca yoksulluğun yerini değiştiriyoruz (Engels konut sorusu üzerine 1872'de kaleme aldığı bir denemede burjuvazinin kentsel sorunlarına dair tek çözümünün bu olduğunu öne sürmüştü). Eğer buna kalkışmazsak yalnızca oturup devam eden çürüyüş sürecini izliyoruz. O zamanlar denildiği gibi “gettonun yaldızlanması” açıkça işe yaramıyordu, bu yüzden cevap kötü etkilenmiş nüfusların kentsel mekan boyunca dağıtılması olmalıydı. Bu da pek bir işe yaramadı. İkinci yaklaşım gettoyu bir nebze dağıtmış olabilir, ne var ki ne yoksulluk düzeylerini azalttı ne de ırk ayrımcılığını dindirdi.

Bu tür başarısız sonuçların yarattığı hayal kırıklığı, kendilerine has "yoksulluk kültürleri" içine kapatılmış yaşayan yoksulların içlerinde bulunduğu müşkül durumun sorumlusu olduğu sonucuna götürdü. O günlerde Daniel Patrick Moynihan tek uygun cevabın “iyi niyetli ihmalcilik” olduğunu söylemişti. Bu, kurbanları suçlamayı haklı kılan ve karşılığında süregelen siyasi başarısızlıkların kaçınılmaz olarak ortaya çıkardığı zor sorulardan kaçma imkanı veren, kişisel sorumluluğa ve kendi kendini pazarlamaya dayanan neoliberal kılavuzun kehanetvari bir öncülüydü. Ekonomik sistemimizin tam kalbinde işleyen güçleri derinlemesine inceleyen yorumcu sayısı epey düşük. (Moynihan, tesadüfe bakın, Cuomo'nun siyasi akıl hocası ve rol modeli).

Duygusal turizm

Nihayetinde, o günlerde her türden çözüm tasarlanmış ve araştırılmıştı, kapitalist piyasa ekonomisinin sürekliliğine meydan okuyabilecek olanlar hariç. Yine de, mevcut pandeminin son derece açık bir şekilde ortaya koyduğu gibi, kendi haline bırakıldığında kaçınılmaz olarak giderek katlanan bir fakirlik üreten şey ekonominin ta kendisidir.

Şu anda işsiz olan otuz milyon insanın yüzde 40'ı yılda 40 bin dolardan daha az kazanıyorsa çağdaş kapitalizmin temel insan ihtiyaçlarını sağlama konusunda sınıfta kaldığını elbette ki kabul etmeliyiz. 1970'lerde gelişen neoliberal kişisel sorumluluk ve beşeri sermaye yaratımı düşüncesi kapitalist sınıfın ve şirketlerin bir yandan kendi ceplerini sonsuz bir şekilde doldururken diğer yandan 1960'ların reform dalgasının başarısız sonuçlarından kaçması için uygun bir yol olduğunu kanıtladı.

Bu nedenle toplumumuzun temelini titiz ve eleştirel bir incelemeye tabi tutmak hayati önem taşıyor. Bu acil bir görev. Ama önce bu görevin ardında neyi gerektirmediğini söylemeliyim. Tıpkı 70'lerin başında vardığım sonuçtaki gibi, bu, şehirlerimizdeki sosyal koşullara dair bir ampirik araştırma daha yapmak anlamına gelmiyor. Aslında, insanın insana karşı bariz insanlık dışı davranışlarına dair daha fazla kanıtın ortaya konması gerçekte ters tepiyor, çünkü içimizdeki kalbi yanan liberale aslında bir şey yapmazken çözüme katkıda bulunuyor gibi davranma şansı veriyor. Bize Nobel Ödülü kazandırabilecek olmasına rağmen bu tip bir ampirisizm konumuz dışındadır.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP)

• 2/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 3/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 4/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 5/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 6/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 7/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 8/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 10/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 11/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 12/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 13/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 14/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 15/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 16/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 17/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 18/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 19/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 20/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 21/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 22/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 23/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 24/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 25/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 26/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 27/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 28/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 29/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 30/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

İhtiyacımız olan tüm kanıtlara ulaşmamızı sağlayacak bilgi zaten mevcut. Bizim görevimiz bu alanda değil. Sorumluluğumuz yalnızca "ahlaki mastürbasyon" denebilecek türden, ateşin başında rahatımıza çekilmeden önce okuyup, dertleşip, birbirimizin sırtını sıvazlayacağımız, kentsel nüfusun maruz kaldığı gündelik adaletsizliklerin bir araya getirildiği devasa, mazoşist bir dosya yaratmak da değil. Bu da karşı-devrimcidir, çünkü bizi temel sorunlarla yüzleşmek zorunda bırakmak bir yana, onlar hakkında hiçbir şey yapmadan suçluluk duygusundan kurtulmamızı sağlar.

Bir çorba mutfağında gönüllü olarak veya bir gıda bankasına bağışta bulunarak gerçekten de onlara yardımcı olabileceğimiz umuduyla bizi "bir süreliğine" yoksullarla yaşayıp onlarla beraber çalışmaya çeken bir tür duygusal turizme kapılmak da bir çözüm değil (kısa vadede yardımcı olabilecek olsa bile). Peki ya yaz boyu bir topluluğun bir oyun parkı kazanması için çabalayıp sonbahar geldiğinde okuldaki durumumuzun kötüye gittiğini görmek? Bunlar izlemememiz gereken yollar. Bizi sadece elimizdeki temel görevden uzaklaştırmaya hizmet ediyor.

Yeni bir çerçeve

Bu acil görev ekonomik ve sosyal sistemimizin derin ve etkili bir eleştirisi üzerinden eşitsizlik sorununu ele alacağımız yeni bir siyasi çerçevenin bilinçli inşaasından başka bir şey değildir. İnsancıllaştıracak bir toplumsal dönüşüm yaratma görevinde kullanabileceğimiz kavram ve kategoriler, teoriler ve argümanlar formüle etmek için düşünce gücümüzü kolektif olarak harekete geçirmemiz gerekiyor.

Bu kavramlar ve kategoriler toplumsal gerçeklikten soyutlanmış bir şekilde formüle edilemez. Çevremizde gelişen olay ve hareketleri dikkate alarak gerçekçi bir şekilde yaratılmaları gerekir. Ampirik kanıtlar, derlenmiş bekleyen dosyalar ve toplulukta kazanılan deneyimler burada kullanılabilir ve kullanılmalıdır. Ve giderek yükselen, hayatlarını bariz tehlikelerle yüz yüze geçiren insanlar konu olduğundaysa zirve yapan siyasal empati dalgasının yarattığı fırsat kaçırılmamalı. Bu dalga uzun vadeli, köklü reformlarla pekiştirilmezse sönümlenerek yok olacaktır.

Virüsün ayrımcılık yapmadığı söyleniyor. Tabii ki yapmıyor! Tıpkı New York Times Editörler Kurulu'ndakiler gibi, ben de evimde maaşımı kazanırken konforlu bir izolasyonda yaşıyorum, bir yandan işsizlik nedeniyle evden atılmak ya da aç kalmak, diğer yandan küçücük bir ücret karşılığında şehrin ve onun bakım ve konfor ağlarının işler kalmasını sağlamak arasındaki varoluşsal seçimle boğuşmak zorunda kalan mekansal olarak ayrıştırılmış bir iş gücüne bağımlıyım. Ayriyeten potansiyel olarak ölümcül bir virüsle günlük olarak yüzleşmek zorundalar. Bu işçiler hangi posta kodunda ikamet ediyor? Ve bunların yüzde kaçı beyaz değil, yüzde kaçı yeni göçmenlerden, yüzde kaçı Latin? Çocuklarının kaç tane dizüstü bilgisayarı var?

Son yüz elli yıldır tüm bu sorularda rahatsız edici bir süreklilik var. Bu uzun süredir devam eden ve iyi prova edilmiş tarihi bozmanın tam zamanıdır. Bunun için bir atağa kalkmalı ve gücünü farklı bir politik ekonomi ve sosyal ilişkiler yapısından alan, daha demokratik ve sosyal olarak daha adil kentleşme biçimlerinin yaratılmasını planlamalıyız.

1960'ların kentsel isyanlarına ön ayak olan eşitsizlikler hala bizimle. Aslında her zamankinden daha derinler. Birkaç ay daha tecritin ve kapitalist çöküşün ardından ayaklanmaların başlayacak olması neredeyse kesin. Ama unutmayın: “Sermaye sorunun kendisi, çözüm değil”.

Bu yazı süregelen protestolar başlamadan önce, Mayıs'ta kaleme alındı.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

http://davidharvey.org

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk