Cezayir yetkilileri, şaşırtıcı bir kararla eski cumhurbaşkanı adayı İzzeddin Meyhubi’ye yurtdışı yasağı koydu.
Yasak kararının, Buteflika dönemi kadrolarına yönelik adli soruşturmalar kapsamında alındığı belirtiliyor.
Karar, bir film yapımcısının Meyhubi’nin Kültür Bakanı olduğu dönemde çıkarılan “Ahmed Bey” adlı filme fon ayırdığı suçlamasıyla tutuklanmasıyla eş zamanda geldi.
Eski Cezayir Kültür Bakanı ve Aralık’ta düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Abdulmecid Tebbun’un rakibi İzzeddin Meyhubi, 2015'ten 2019'a kadar üstlendiği Kültür Bakanlığı’nda adının karıştığı yolsuzluk şüphelerine ilişkin adli soruşturma bağlamında yeniden gündeme geldi. Son dönemdeki haberler, eski İç Güvenlik (Ordu İstihbaratı) Genel Müdürü Tümgeneral Vasini Buizze’nin tabi tutulduğu soruşturmanın Meyhubi ile bağlantısına işaret ediyor. Nitekim son seçimlerde ikili arasında ittifak kurulduğu düşünülüyor.
Seyahat yasağı
Meyhubi, halk ayaklanması sonrasındaki dönemde, dört eyaletinde eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika’yı destekleyen en büyük ikinci parti olan Demokratik Ulusal Birlik Partisi Genel Sekreterliğini devralmıştı. Ancak parti içinde güçlü bir akıma ait değildi.
Ancak Meyhubi’nin cumhurbaşkanlığına koşması, nüfuzun suiistimali ve yolsuzluk dosyalarında hapis cezasına çarptırılan eski Başbakan Ahmed Uyahya liderliğindeki bir partiye mensup oluşu nedeniyle ciddi tartışmalara yol açtı.
Meyhubi’nin de inkar etmediği Cezayir medyasında çıkan haberlere göre, kendisi ve aile üyeleri aleyhinde yetkililer tarafından seyahat yasağı kararı çıkarıldı. Kararın arka planında, Kültür Bakanlığı görevinde bulunduğu döneme ilişkin adli soruşturmalar yer alıyor.
Başkent Cezayir Ceza Mahkemesi tarafından alınan yasak kararı, bakanlıktaki eski bir yetkili ve söz konusu filmin yapımcısı Samira Hadj Djilani’nin geçici hapis cezasına çarptırılmasıyla eşzamanda geldi. Hapis cezası ise nüfuz ve görevin kötüye kullanılması, kara para aklama, kamu fonlarının israfı ve fonların yasadışı yollarla yurtdışına aktarılması ile ilgili suçlamalara dair mahkemeye çıkışının ardından verildi.
Yapımcı Samira Hadj Djilani ve Fransız aktör Gerard Depardieu (yapım şirketi)
Cezayir jandarması, henüz yayınlanmamış olan “Ahmed Bey” filminin Djilani’nin sahibi olduğu yapım şirketine isnat edilen finansmanı hakkında soruşturma başlattı.
Tartışmalı film
Meşhur Fransız aktör Gerard Depardieu’nun Cezayir’in Konstantin şehrindeki son Osmanlı beylerinden Ahmed Bey’in hayatını anlatan filmin ilk bölümlerinde Osmanlı’da Cezayir’in son bağımsız yöneticisi olan Hüseyin Dayı karakteriyle yer alması, sanatçılardan ciddi eleştiriler aldı. Nitekim Hüseyin Paşa’nın 1827’de Fransız başkonsolosa yelpazesiyle vurduğu meşhur olay, tarihçiler tarafından Fransız işgaline neden olan en önemli olay olarak görülüyor.
Filmin yönetmenliği, Meyhubi’nin de önerdiği bir seçenek olarak İranlı Cemal Şurce tarafından yürütüldü. Meyhubi, aynı zamanda Depardieu’nun filme katılımını “Aktöre karşı yürütülen karalama kampanyası beni şaşırttı. İnsanlar aktörlerin kişisel hayatları ile sinema hayatlarını birbirine karıştırmış olmalı” diyerek savunmuştu.
Meyhubi, aktörün İsrail ile ilişkisi hakkında sosyal medyada çıkan kampanyanın ardından 2018 sonbaharında yaptığı söz konusu savunmaya şu şekilde devam etmişti:
“Cezayir, bu dünyaca ünlü aktörün hayatınca önemli bir yere sahip. Oldukça kültürlü bir birey olan Depardieu, Cezayirli birçok siyasetçi ve oyuncuyu tanıyor. Kendisiyle konuşma fırsatı bulduğumda onun Arap ve İslam kültürüne vakıf olduğunu, Ibn Rüşd’ü veya Ümmü Gülsüm’ü tanıdığını, sömürgeciliğin birçok insan üzerinde açtığı yaralardan ya da kutsal kitap Kur’an-ı Kerim’den bahsettiğine şahit oldum.”
Ancak Cezayirli film yapımcıları ve eleştirmenler, bu filmi eleştirmek konusunda ısrarcı. Cezayirli komedi oyuncusu Farid Rockeur, film hakkında öyle söylüyor:
“Garipliklere şahit olan bir film. Örneğin Cezayir’in batısındaki Tilimsan’da geniş mülklere sahip olan Fransız aktör Depardieu’nun beş günlük performansı yaklaşık yarım milyon dolara mâl oldu. Bir diğer olay ise oyuncu Ammi el-Vinas’ın sahne sırasında ata bindiği sırada geçirdiği kaza nedeniyle hayatını kaybetmesiydi. Oyuncu oradan morga götürüldüğü halde çekimler sanki hiçbir şey yaşanmamışçasına tamamlandı.”
Meyhubi’nin koruması kaldırıldı mı?
Farklı bir bağlamda, Meyhubi’nin davasındaki gelişmeleri takip eden bir başka parti, söz konusu kararın Meyhubi üzerindeki korumanın kaldırılmasının ardından geldiğine değiniyor. Nitekim, Buizze’nin düşüşü ile Meyhubi aleyhindeki kararı birbirine bağlayanlar mevcut.
Demokratik Ulusal Birlik Partisi eski mensubu Ammar Bulhinaş, Independent Arabia’ya verdiği demeçte şöyle söyledi:
“Meyhubi’nin geçen yıl Genel Sekreterliğe yükselişi hikayesi oldukça garipti. Partinin bildiğim genel yapısından ortaya çıkarak, onun o makama gizli bir güç olmadan gelemeyeceğini söyleyebilirim. Ancak bu, bir Arap şair, Devlet Televizyonu, Ulusal Kütüphane ve Yazarlar Birliği kurumlarında eski yetkili olan Meyhubi’nin saygıdeğer bir şahıs olduğu gerçeğini gizlemiyor.”
Kültür Bakanlığındaki görev süresindeki mali idarenin birçok kesim tarafından kınanmasına rağmen, Meyhubi, diğer bakanlıklardaki yetkililerin düşüşü haberleri karşısında endişeli görünmüyor. 2002-2014 yıllarındaki Kültür Bakanı Halide Tumi hakkında da soruşturma açılmış, Tilimsan’ın 2011’de İslam Kültür Başkenti seçildiği sırada yapılan harcamalar hakkında birkaç ay önce geçici hapis cezasına çarptırılmıştı.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
