Sudan’ın batısındaki Darfur bölgesinde başlayan iç savaşın 16’ncı yılına girildi. Aradan geçen 16 yılda ülkede birçok şey değişti. Barış operasyonlarının sürdürülmesinin yanında, ülkedeki güvenliği ve istikrarı sağlamak için yoğun bir çaba sarf etmek bir gereklilik haline geldi.
İki milyon kişiye yeni bir hayat sunmasına rağmen, Darfur bölgesindeki 5 kentte bulunan kamplarda yaşayan mültecilerin durumu krizin çirkin yüzünü ortaya çıkarıyor.
Savaş dosyası kapanıyor mu?
On binlerce insanı yerinden edip onları anılarından koparan, kadınları dul, çocukları yetim bırakan, bölgede ve komşu ülkelerde bulunan kamplardaki çocukların gözlerini mülteci kamplarında açmasına sebep olan, gençleri dünyanın dört bir yanında bilinmeyen bir kadere sürükleyen kanlı Darfur Savaşı’nın defteri dürülüyor.
Savaşın durması, acıların son bulması için önemli bir gelişme olarak lanse edilse de, gözlemcilere göre Darfur’un iyileştirilmesi hala çok uzun bir süreç. Yeni süreçte Darfur’daki yerel yönetimin ve örgütlerin, savaşın kalıntılarını ortadan kaldırması, yıllardır korku içinde yaşayan vatandaşları için güven ve istikrarı sağlaması gerekiyor.
Darfur’daki iç savaş ekonomik ve insani düzeyde yüksek zararlar verdi. Sudan, alt yapıya verilen zararlar, iç mülteciler, üretimde aksaklık gibi sorunlara 24 milyar dolar harcadı.
İç ve dış mülteciler
Darfur’daki savaş aynı zamanda toplum yapısının bozulmasına ve farklı kültürdeki toplulukların bağlarının zarar görmesine sebep oldu.
Mültecilerin komşu ülkelere akın etmesi değerleri, mirası ve kültürü çarpıtan olumsuz davranışların ortaya çıkmasına sebebiyet verdi. Bunun yanında eğitime verilen zarar, daha sonra çocukların işçi olarak çalıştırılmasına vesile oldu.
300 binden fazla Darfurlu, komşu ülke Çad’a sığınarak buradaki 12 kampa yerleşti. Birçoğu, yabancı kuruluşlarının yardımıyla çocuklarını doğurdu, büyüttü ve okuttu. Bölgedeki durum yatışmasına rağmen geri dönenlerin sayısı çok fazla değil.
Çad’dan yurtlarına geri dönmeyi başaranlar, evlerini ve işlerini kaybettiği için zorlu şartlarla karşı karşıya kaldı. Çünkü söz konusu mülteciler yurtlarına dönmeden önce uluslararası kuruluşlardan yardım alıyordu. Ancak şu an kesin dönüş yapabilmeleri ve çocuklarının eğitimini garanti altına almaları için yardıma muhtaç durumdalar.
Darfur bölgesindeki şehirlerde 115 mülteci bulunuyor. Topraklarından uzakta gözlerini açan çocuklar için artık bu kamplar yeni bir yurt haline geldi. Kültürleri, gelenekleri ve hayat tarzları değişti.
"Buradaki hayat dayanılmaz bir cehennem"
Mülteci kamplarına yaptığımız ziyaretlerde burada yaşayan insanların sefalet içinde olmasına rağmen yaşantılarında gelişim olduğunu fark ettik. Darfur yakınlarında bulunan En Niym ve Abuşuk kamplarında bulanan iç mülteciler, çuval bezi, odun ve çadırdan yapılmış mütevazı evlerde yaşıyorlar. Yemek ihtiyaçlarını ise Birleşmiş Milletler aracılığıyla karşılıyorlar.
Independent Arabia’ya konuşan kamptaki mültecilerden İshak Adem “kamptaki hayat dayanılmaz bir cehennem” dedi ve en basit yaşam ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorluk çektiklerini söyledi. Bir başka iç mülteci Zekeriya ise çocuklarını okutabilmenin gururunu yaşamasına rağmen, diğer çocukların geleceği hakkındaki endişelerini dile getirdi.
Mültecilerin yüzde 63’ünü gençler oluştururken, yüzde 53’lük kısım komşu ülkelerdeki kamplarda yaşıyor.
Bölgedeki kamplardan sorumlu İbrahim Salih, gençler arasında alkol ve uyuşturucu kullanımının yaygın olmasıyla ilgili sorun yaşadıklarını söyledi. Salih, şehir hayatına alışan gençlerin baba topraklarına dönmediklerini, tarım ve hayvancılıkla uğraşmak yerine burada kalarak kamplarda uluslararası futbol müsabakalarını izlediklerini söyledi.
Riskler ve zorluklar
Siyasi analist Halid Abdullah “Gerilla savaşları gelgitler yaşıyor. Geniş yelpazede bu grupların destekçisi tespit edilmeden ve siyasi uzlaşma sağlanmadan hakimiyet sağlanamaz” açıklamasıyla savaşın tamamen bitmesini ikili görüşmelere bağladı.
Ancak son zamanlarda Darfur bölgesindeki sakinliğine ve istikrara rağmen, Aşırılık yanlısı Nijeryalı Boko Haram grubunun faaliyetleri, bölgeyi olası risklerden korumak için ciddi ve ihtiyatlı adımların atılmasında gerçek bir sorun teşkil ediyor.
Uluslararası gündemin de konularından biri olan Darfur iç savaşı son zamanlarda şiddetini azaltmış görünüyor. Bölgedeki durum artık aynı değil.
Daha önce silahlı gruplara mühimmat ve para sağlayan Libya kendi derdiyle meşgul. Bu da karşılıklı imtiyaz ve tavizlerle Darfur dosyasının yakında kapanabileceği anlamına geliyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independent
