Enflasyonun son üçlüsü: Ispanak, biber, patlıcan

Aralık ayında yıllık bazda yüzde 20,30 oranında açıklanan enflasyon, ocakta yüzde 20,35 oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE), Ocak 2019'da bir önceki aya göre yüzde 1,06 arttı. On iki aylık ortamaya göre artış yüzde 17,16 oldu. 

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın çıkarıldığında ise sepette kalan diğer ürünleri kapsayan enflasyon, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,55 yükseldi. 

418 ürünün yarıdan fazlasının fiyatı arttı 

TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık en fazla artış yüzde 30,97 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti. Çeşitli mal ve hizmetler yüzde 29,63, ev eşyası yüzde 29,07, eğlence ve kültür yüzde 23,15 ve lokanta ve oteller yüzde 19,89 da artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları. 

Aylık bazda bakıldığında ise 2019 yılı Ocak ayında endekste yer alan gruplardan, aylık en yüksek artış yüzde 6,43 ile gıda ve alkolsüz içeceklerde oldu.  Çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 3,62, sağlıkta yüzde 3,56, eğlence ve kültürde yüzde 3,18 ve lokanta ve otellerde yüzde 1,07 artış gerçekleşti.

Ocak 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden; 21 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 267 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 130 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

Dünya Gazetesi yazarı Özcan Kadıoğlu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Türkiye’yi diğer gelişen ekonomilerle kıyaslayarak “Kırılgan ülkelerde Türkiye hariç enflasyon ortalaması yüzde 3,3. Türkiye’de kırılgan ülke ekonomilerine göre 6 katı enflasyon ile yaşıyoruz” dedi. 

Biberin fiyat artışı yüzde 88

Fiyat artışlarında zirve, yüzde 87,87 ile çarliston biberin olurken bunu yüzde 80,94 ile patlıcan, yüzde 67.63 ile ıspanak izledi.

Ocakta fiyatı en çok artan diğer ürünler arasında yüzde 63,84 ile sivri biber, yüzde 53,31 ile taze fasulye, yüzde 44,31 ile salatalık, yüzde 38,75 ile domates, yüzde 36,03 ile havuç, yüzde 28,41 ile kabak, yüzde 23,31 ile ulaşım araçlarıyla ilgili hizmetler yer aldı.

Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 18,02 ile etekte gerçekleşti. Bunu yüzde 17,37 ile kadın hırkası, yüzde 15,42 ile kadın kazağı, yüzde 14,76 ile elbise, yüzde 13,77 ile anorak tip çocuk kabanı, yüzde 12,95 ile erkek kazağı, yüzde 12,72 ile erkek montu izledi.

Raflardan kaldırma kararı

Türkiye Perakendeciler Federasyonu’nun (TPF) Başkanı Mustafa Altunbilek Hürriyet’e yaptıkları açıklamada “Biber ve patlıcan gibi maliyetleri yüksek ürünleri satmama kararı verdik” diyerek her şubenin bu karara uymak zorunda olmadığını aktardı. 

3 bin 900’den fazla satış noktasında hizmet veren marketlerin üye olduğu TPF’nin Başkanı şöyle konuşmuştu: 

“Alım gücü düşük olan bölgelerdeki marketlerimizde bu ürünler olmayacak. Kış aylarında seralardan gelen bazı ürünlerin fiyatları 15-20 lirayı buluyor. Maliyet yüksekliğinden dolayı bu kadar artan fiyatlarla satış yapmak yerine böyle bir karar verdik. Ancak tüketici talebinin olduğu market şubelerinden bu ürünler satılacak.”

Albayrak: Hedefi tutturduk 

Aralık 2017’de 2018 enflasyon hedefini yüzde 7 seviyesinde belirleyen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), sonrasında bu hedefi yükselmiş ve artan fiyatlara paralel olarak Ekim 2018’de yüzde 23,5’e kadar çıkartmıştı.

Eylül 2018’de açıklanan,  2019- 2021 yılları arası politikaları kapsayan Yeni Ekonomi Programı (YEP) ise 2018 sonu için yüzde 20,8 seviyesinde enflasyon öngörmüştü. 

3 Ocak 2019’da TRT Haber’e konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Yıl sonu itibariyle, hedeflerimizin tamamını tutturmuş bulunuyoruz. Eylül ayında ortaya koyduğumuz hedef tutuyor" demişti.