Hastalık taşıyan böcekleri yok etmeyi amaçlayan bir genetik mühendislik teknolojisi memeliler üzerinde ilk kez başarılı oldu.
Bilim insanları “gen düzenleme” olarak adlandırılan tekniğin bir gün zararlı böcekleri ya da istilacı türleri yok edebilecek zararlı DNA’lar yaymakta kullanabileceğini düşünüyor.
Birleşmiş Milletler (BM) son zamanlarda istenmeyen ve kontrol edilemez zincirleme etkiler olabileceği endişesiyle bu tekniğe tamamıyla bir yasak getirilmesi konusunu gündeme getirmişti.
Tartışmaya konu olan bu yöntem şu anda laboratuvara hapsedilmiş durumda. Ancak bulgularını Nature dergisinde yayınlayan Kaliforniya’dan bir grup bilim insanı, gen düzenleme tekniğini beyaz fareleri griye dönüştürmede başarıyla kullandıklarını bildirdi.
Profesör Kimberly Cooper liderliğindeki ekip CRISPR gen düzenleme tekniğini, “CopyCat” (Taklitçi) olarak bilinen bir DNA parçasını, kürklerin rengini kontrol eden bir genin içine eklemek için kullandı.
İşlem, dengeleri istenen genin lehine değiştirdi. Yeni fareler doğduğunda daha koyu renk kürkleri vardı. İki yılın ardından doğan farelerin ortalama yüzde 70’i daha gri bir renge sahipti.
Tekniğin yalnızca dişi farelerde, yumurtaların üretim aşamasında işe yaradığı, erkek farelerin spermlerinde bir etkisi olmadığı gözlemlendi.
Gen düzenlemesinin ısıran böceklerin yok edilmesi yoluyla sıtma ve dang humması gibi ölümcül hastalıklarla mücadele potansiyeli bilim dünyasında heyecan yaratıyor.
Bu teknik, sıtma taşıyan sivrisineklerin yumurtlamasını engelleyerek laboratuvar ortamında etkili olduğunu hali hazırda kanıtlamış durumda.
Yeni araştırmanın ardındaki bilim insanları, karmaşık genetik hastalıklar için yürütülen tıbbi araştırmalarda kullanılabilecek fareler yaratılmasına altyapı hazırlamayı umuyor.
Bazı bilim insanları ise benzer gen düzenlemelerinin fare istilası gibi zararlıları kontrol etmek için kullanabileceğini vurguluyor. Tekniğin tehlikeli zirai ilaçlar kullanmak gibi alternatif yöntemlere göre daha etkili olabileceği belirtiliyor.
Araştırma yetkililerinden Profesör Ethan Bier şöyle konuştu: “Ek geliştirmelerle birlikte, hastalık taşıyıcı ya da doğal türlere zarar veren memeli popülasyonunu değiştirmek ya da muhtemelen azaltmak için gen düzenleme teknolojileri geliştirmek mümkün olmalı.”
Pirbright Enstitüsü’nden uzman Luke Alphey konuyla ilgili şunları söyledi: “Adalardaki istilacı kemirgen popülasyonunun kontrolü gibi, önerilen saha uygulamaları için uygun olan bir gen düzenleme sistemi geliştirmek amacıyla büyük bir optimizasyon gerekecektir.”
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/news/science
Independent Türkçe için çeviren: Sezin Bala
© The Independent
