2025 emekli maaş zamlarının yüzde 15,75 artışla 6 aylık enflasyon farkıyla sınırlanması, ek zam, seyyanen zam, refah payı taleplerinin reddedilmesine tepkiler artınca ‘promosyonlu çözüm’ formülü tekrar gündeme geldi.

Özel bankaların da SGK aylıklarının ödenmesine aracılık etmesine izin verilmesinin ardından ilk kez 2017 yılında uygulanmaya başlanan emekli maaşı promosyonları, her yıl SGK ile aracı bankalar arasında martta imzalanan protokolle aylık maaş tutarına göre belirlenen alt ve üst limitler üzerinden yenileniyor.

TBMM’de bu hafta ele alınacak düzenlemeyle bu yılın ilk 6 ayında uygulanacak en düşük emekli aylığı 12 bin 500 TL’den 14 bin 469 TL’ye çıkarılacak. Memur, işçi, Bağ-Kur emeklisi, dul ve yetim olmak üzere sayıları 16 milyon 420 bine emeklilerin tamamına en düşük aylık üzerinden ödeme yapılması durumunda bile SGK’nın her ay bankalara maaş ödemesi aktardığı para 231 milyar 504 milyon TL.

En düşük tutardan aylık alanların sayısı yaklaşık 4 milyon. 2,5 milyon memur emeklisi içinse bu yıl uygulanacak en düşük memur emekli aylığı ocakta 19 bin TL oldu. En düşük tutarın üzerinde maaş alan 10 milyonu aşkın emekli de dikkate alındığında SGK’nın emekli maaşı ödemeleri için protokol imzaladığı bankalara aktardığı aylık tutar 350 milyar TL’yi aşıyor. Açlık ve yoksulluk sınırının altında kalan maaşlara rağmen SGK’nın 16 milyonu aşkın emekli için her ay bankalara aktardığı yüz milyarlar bankalar açısından maliyetsiz kazanç kapısı.

Bankalar, Merkez Bankası’nın (MB) yüzde 45’e düşürdüğü haftalık repo faiziyle bile SGK’nın yatırdığı milyarlardan çok ciddi günlük-gecelik kazançlar elde ediyor. Bu yüzden bankalar daha fazla emekliyi çekmek için hesabını taşıyan emeklilere verdikleri promosyon tutarını sürekli güncelliyor. Halen bazı özel bankaların maaşını taşıyan emeklilere vaat ettiği promosyon tutarları 20-35 bin TL arasında değişiyor. Bunun yanı sıra bankalar maaşını taşıyanlara faizsiz kredi, ek hesap, kredi kartı vb. avantaj paketleri sunuyor.

Kamu bankalarına promosyonda iki kata kadar artış talimatı

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen yıl 31 Mart yerel seçimleri öncesi kamu bankalarına talimat verdiğini, emekli promosyonlarının 3 bin TL’den maaşa göre 8-12 bin TL’ye yükseltildiğini seçim müjdesi olarak ilan etmişti. Emekli maaşları ve en düşük emekli aylığı artışının yarattığı tepkiler üzerine yeni arayışlara giren iktidarın emeklilere bayram ikramiyesi ve kamu bankaları promosyonlarında artışa hazırlandığı kulislerde dile getiriliyor.

Kamu bankalarının emekli promosyonlarında alt ve üst sınır bir yıldır aynı. Yüksek enflasyon karşısında özel bankaların promosyonlarının çok gerisinde kalan kamu bankalarına, promosyonları iki kata kadar artırma talimatı verildi. Bu talimat doğrultusunda SGK’nın şubatta bankalarla başlatacağı protokol müzakerelerinde kamu bankaları promosyon alt sınırını 8 bin liradan 15 bin TL’ye, 12 bin liralık üst sınırı ise 23 bin TL’ye yükseltecek. Ancak bu tutarlar artırılmış haliyle bile pek çok özel bankanın halen uyguladığı promosyonların altında.

Kamu bankalarının protokol müzakerelerinde özel bankalarla rekabet açısından 1000-2000 TL ek artış pazarlığı için Hazine ve Maliye Bakanlığından yetki talep ettiği öğrenildi. Bakan Mehmet Şimşek’in yetki vermesi halinde nihai protokol aşamasında kamu bankalarının promosyon alt sınırı 16 bin, üst sınırı 25 bin TL’ye kadar çıkabilecek.

Emekliler bankayla mahsuplaşıp üç yıllık yeni sözleşmeyle fark alacak

Bu durumda aylıklarını kamu bankalarından alan emekliler, yeni açıklanacak promosyon tutarları üzerinden bankalarla yaptıkları sözleşmeleri üç yıl süreyle yenilemek üzere başvuruda bulunabilecek. Geçen yıl yapılan sözleşmelerde ödenen 8-12 bin TL’lik promosyonlar mahsup edildikten sonra yeni tutar üzerinden imzalanacak üç yıllık sözleşmelerle promosyon farkları emeklilerin hesabına yatırılacak. Martta yürürlüğe girecek yeni tutarlarına göre geçen yıl 8 bin lira promosyonla sözleşme yapan bir emekli 7-8 bin TL, 12 bin liraya sözleşme yenileyen bir emekli ise 11-13 bin TL arasında promosyon farkı alacak.

SGK geçen yıl emekli promosyon müzakereleri sonunda bankalarla imzaladığı protokolde promosyon alt ve üst sınırları için kamu bankalarına paralel şekilde 8-12 bin TL üzerinden anlaştığını, dileyen bankanın bu tutarların üzerinde promosyon verebileceğini açıklamıştı. Marttaki protokol müzakerelerinde yine kamu bankalarının alt-üst limitlerinin SGK limiti olarak ilan edilmesi söz konusu. Ancak, özel bankaların promosyon rekabetiyle bu tutarları daha yukarı çekmesi bekleniyor. SGK’nın geçen yıl protokol yaptığı banka sayısı 5’i kamu bankası (Ziraat, Vakıfbank, Halkbank, Ziraat Katılım, Vakıf Katılım) 15’i yerli ve yabancı özel banka olmak üzere 20.

Bayram ikramiyesinde 1500 TL’ye kadar artış için alternatifli maliyet çalışması

Geçen yıl 3 bin TL’ye çıkartılarak Ramazan ve Kurban bayramlarında toplam 6 bin TL ödenen bayram ikramiyesinin de yüzde 50 artışla 4500’er liradan toplam 9 bin TL’ye yükseltilmesi, üzerinde durulan formüllerden birisi. Bayram ikramiyesi için yasa değişikliği konusunda Hazine ve Maliye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) ile SGK tarafından başlatılan ortak çalışmada, 1000-1500 TL arasındaki artışların bütçeye getireceği yük, hazineden SGK’ya yapılacak transfer maliyetleri değerlendiriliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulacak alternatifler üzerinden verilecek nihai karar, AK Parti Grubu tarafından şubat ortasında yasa teklifi olarak TBMM’ye getirilerek, mart sonundaki Ramazan Bayramına yetiştirilecek.

ANKA