Bilim insanları şaşırtıcı derecede hızlı gelişmiş bir ötegezegen keşfetti. Çok genç bir yıldızın etrafında dönen gökcismi, gezegen oluşumuna dair bilinenleri sorgulamaya açıyor.
NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nu kullanan araştırmacılar, Dünya'dan yaklaşık 520 ışık yılı uzakta bir yıldızı gözlemledi.
Turuncu cüce sınıfında yer aldığı düşünülen cisim, Güneş'ten daha düşük kütleli ve çok daha sönük.
Henüz 3 milyon yaşındaki yıldız, kozmik ölçütlere göre epey genç. Örneğin yaklaşık 4,6 milyar yaşındaki Güneş, orta yaşlı kabul ediliyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Yaşamının bu evresindeki bir yıldızın etrafında gezegen bulmayı beklemeyen bilim insanları gördükleri karşısında şaşkına döndü.
Bir yıldızın önünden gezegen geçmesi sonucu parlaklığının düşmesini ifade eden "geçiş" metodu sayesinde gezegen tespit edildi.
Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 20 Kasım Çarşamba günü yayımlayan ekip, gezegenin Dünya'nın 10 katı büyüklüğe sahip olduğunu tahmin ediyor. Kütlesiyse Jüpiter'in yaklaşık üçte biri.
Makalenin başyazarı Madyson Barber, "Bildiğimiz kadarıyla geçiş yapan gezegenler arasında en genci bu. Bilinen en genç gezegenlerle aynı seviyede" diyor.
Ötegezegenin kütlesi ve büyüklüğü, ya dev Dünya denen büyük bir karasal gezegen ya da alt-Neptün diye bilinen küçük bir gaz devi olduğuna işaret ediyor.
ABD'deki Kuzey Karolina Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olan Barber, "Dünya'nın yaklaşık 4,5 milyar yıl önce 10 milyon ila 20 milyon yıl içinde oluştuğunu düşünüyoruz" diyerek ekliyor:
Bu yüzden 3 milyon yılda oluşmuş bir şey görmek biraz şaşırtıcıydı.
Sistemin tuhaflıkları bununla da bitmiyor. Gezegenlerin doğum yeri olan ön gezegen diski henüz ortadan kaybolmamış.
Toz ve gazdan oluşan bu diskin varlığı, yıldız etrafında hâlâ gezegenlerin meydana geldiğini gösteriyor. Ayrıca bilinmeyen bir nedenden dolayı disk, sisteme göre hizası kaymış bir şekilde duruyor. Bilim insanları yakından bir yıldızın geçmesinin buna yol açmış olabileceğinden şüpheleniyor.
Çalışmanın ortak yazarı Andrew Mann, "Gezegenlerin oluşmasının ne kadar sürdüğünü gerçekten bilmiyoruz" ifadelerini kullanıyor:
Dev gezegenlerin, disklerin dağılmasından daha hızlı oluşması gerektiğini biliyoruz çünkü diskteki gaza çok fazla ihtiyaç duyuyorlar. Ancak disklerin dağılması 5 ila 10 milyon yıl alıyor. Peki gezegenler 1 milyon yılda mı oluşuyor? 5 mi? 10 mu?
Yeni keşfedilen gezegen aynı zamanda yıldızına çok yakın bir mesafede dönüyor ve bir turunu yaklaşık 9 günde tamamlıyor. Gezegenlerin bu kadar yakın mesafede oluşup oluşamadığı bilinmediğinden bu durum da araştırmacıların kafasını kurcalıyor.
Ekip, gezegenin daha uzakta oluştuktan sonra yıldıza yakınlaştığı ihtimali üzerinde duruyor.
Barber, "Yıldızın yakınında büyük gezegenler oluşması zor bir şey çünkü öngezegen diskinin en hızlı dağıldığı yer, yıldıza en yakın olan taraflarıdır; yani yakın ve büyük bir gezegeni bu kadar hızlı oluşturacak yeterli malzeme bulunmaz" diye açıklıyor.
Independent Türkçe, Reuters, New Scientist, Nature
Derleyen: Büşra Ağaç
