James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrenin ilk zamanlarında beklenmedik derecede büyük galaksiler keşfetti. "Kırmızı Canavarlar" denen gökadalar, galaksi oluşumuna dair bilinenlere meydan okuyor.

Gökbilimciler evrenin ilk galaksilerinin karanlık maddeden oluşan büyük haleler içinde ortaya çıktığını düşünüyor. Standart modelde evrenin yüzde 27'sini meydana getirdiği varsayılan karanlık madde, ışıkla etkileşime geçmediği için gözlemlenemeyen bir madde türü.

Karanlık madde halelerinin gazı yakalayarak aralarında kütleçekimsel bağ bulunan yapılara dönüştürdüğü kabul ediliyor.

Ancak NASA'nın Avrupa ve Kanada uzay ajanslarıyla birlikte geliştirdiği JWST'nin son verileri, galaksi oluşumuna dair bu teoriyi sorgulamaya açıyor.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (13 Kasım) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, inceledikleri 36 galaksinin mevcut modellerle örtüştüğünü kaydetti. 

Diğer yandan JWST, yaklaşık 13,8 milyar yıl önce gerçekleştiği kabul edilen Büyük Patlama'dan sonraki 1 milyar yıl içinde neredeyse Samanyolu büyüklüğünde üç galaksi saptadı.

Bilim insanları, yüksek seviyede toz içermeleri sonucu görüntülerde kırmızı renge bürünmeleri nedeniyle bu devasa gökadalara "Kırmızı Canavarlar" diyor. 

Galaksilerin yavaş bir süreçle geliştiğini ve Samanyolu kadar büyümesi için milyarlarca yıl geçmesi gerektiğini düşünen bilim insanları bu gözlemler karşısında şoke oldu.

Avustralya'daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi'nden Ivo Labbé, bunun "100 kiloluk küçük bir çocuk bulmaya" benzediğini söylüyor. Çalışmanın yazarlarından Labbé, Kızıl Canavarlar'ın galaksi oluşum teorileri hakkında yeni sorular ortaya çıkaracağını düşünüyor:

Mevcut modeller, evrenin çok erken dönemlerinde yıldız oluşumunun nasıl bu kadar yüksek verimle gerçekleşebildiğini açıklamakta yetersiz kalıyor.

Faaliyete geçtiği 2021 Aralık'tan beri evrenin ilk yılları hakkında gökbilimcilerin ufkunu genişleten JWST, gittikçe daha fazla soru işaretine de yol açıyor.

Evrenin bu döneminin sanıldığından daha gelişmiş olduğuna dair gözlemleri, mevcut modelleri sorgulamaya açıyor. 

Galaksi oluşumu teorilerinin gözden geçirilmesi gerekebileceğine işaret eden son bulgulardan biri de Şili'deki Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) gözlemevinden gelmişti. 

Bilim insanları, evren henüz 700 milyon yaşındayken beklenmedik derecede düzenli bir galaksi keşfetmişti.

Gökbilimciler JWST ve ALMA'nın yardımıyla bu döneme dair gizemleri çözmeyi umuyor. Yeni çalışmanın başyazarı Mengyuan Xiao, "Bu galaksileri daha derinlemesine inceledikçe evrenin en erken dönemlerini şekillendiren koşullar hakkında yeni bilgiler sunacaklar" diyerek ekliyor:

Kırmızı Canavarlar, evrenin erken dönemlerine ilişkin araştırmalarımızda yeni bir dönemin sadece başlangıcı.

Independent Türkçe, Phys.org, Mashable, Yahoo News, Nature

Derleyen: Büşra Ağaç