Örtülü operasyonların başarısı veya başarısızlığı, genellikle "insan hataları" gibi ince ve küçük nüanslarla belirlenir. Bu tip operasyonların temel birimi insandır ve ne kadar gelişmiş teknoloji, istihbarat ağı veya kaynaklara sahip olunsa da, insan faktörü her zaman bir risk unsuru taşır. Personelin yetenek ve donanımları bu riski azaltabilir veya artırabilir, ancak "insan hatası" olasılığı değişmez bir gerçektir. Tüm dünyadaki istihbarat servisleri, insan hatası parametrelerini ortadan kaldırmak için büyük çaba sarf etmektedir, çünkü insan var olduğu sürece hata da var olacaktır.
Teknolojik ve siber istihbaratın önemi her geçen gün artsa da, bu alanda da insan faktörü devreye girdiği için hata payı değişmemektedir. Teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin, insan temelli istihbarat (HUMINT) asla önemini yitirmeyecektir. Bir gün yapay zekâ, robotlar veya androidler, hedefi kelepçeleme, belirsiz kör hedefe tetiği çekme veya bilgi almak için "bal tuzakları" kurma gibi görevleri tamamen devralmadığı sürece, özel operasyonlarda insan faktörü her zaman temel bir ihtiyaç olacaktır.
Örtülü taktik ve harekât operasyonları
Bu tür operasyonlarda insan hataları genellikle personelin mental ve psikolojik durumlarına bağlı olarak ortaya çıkar. Fiziksel olarak yetersiz veya yetenekleri operasyon senaryosuna uygun olmayan personel zaten bu tür görevlerde bulunamaz. Bu nedenle, bu tip operasyonlarda hataların ana kaynağı psikolojik ve mental anomalilerdir. Dış veya iç faktörler, operasyon sırasında personelin mental durumunu olumsuz etkileyebilir.
Özel ve sivil hayattaki psikolojik düşüşler de operasyonlarda önemli bir etkendir. Fiziksel yorgunluk önemli olsa da, mental yorgunluk daha büyük zararlara neden olabilir ve bu tür yorgunluklar genellikle bir süreç ve yıpranmışlık gerektirir. Bu nedenle, taktik ve harekât operasyonlarına katılan ekipler genellikle genç personelden oluşur. Genç personel, yaşça ilerlemiş personele göre daha az sorumluluk taşıdığı için operasyonlarda daha az dikkat dağınıklığı yaşar.
45 yaşındaki bir operasyon görevlisi, 26 yaşındaki bir görevliye göre daha deneyimli olabilir, ancak yaşadığı hayat deneyimleri ve sorumluluklar nedeniyle daha fazla dikkat dağınıklığı yaşayabilir. Genç personel, tecrübesiz olsa da algıları daha açık, refleksleri daha güçlü ve mental olarak daha dinçtir. Fiziksel üstünlükleri ise konunun dışında bile kalabilir. En önemlisi, genç personel, dikkat dağıtan unsurları kolaylıkla bir kenara bırakabilir.
Şöyle örnekleyeyim; 45 yaşındaki insanın yaşadıkları, kafasında olanlar, kafasını meşgul edenleri bir liste yapıp, aynı listeyi 26 yaşındaki personeliniz için yaptığınızda neden alana genç olanı gönderme gereği kendiliğinden ortaya çıkar. Yaşça ilerlemiş personelinizin düşünmesi gereken birçok şey vardır. Sorumlulukları vardır, bakmakla yükümlü oldukları, borcu, kredisi, badana yapılmasını bekleyen çocuk odası, eşine aldığı kolyenin son taksiti, hatta eşi, arabanın vergisi, çocuğunun okulda yaşadığı sorun, kayınvalidesinin ameliyatı, yaramaz biraderinin son dava dosyası, edepsiz üst kat komşusu vs. Bunları çıkartıp atamaz. Kenara bırakıp devam edemez. Ve onunla birlikte her yere gelir. Ve kafasında bu kadar çok tilki dolaşan birini siz alana göndermezsiniz.
Ancak 26 yaşındaki personelinizin listesine bakalım? Hım… Ne olabilir? Düşünmek gerekiyor farkındaysanız bir sebep bulmak için… En fazla, operasyon bittiğinde nerede eğleneceği, ölmeden ülkesine dönebilirse partneri ile geçireceği romantik bir İzmir / Şirince tatili ya da en fazla biriktirdiği paranın ne kadar faiz getirdiği… İnanın aklıma gelmedi başka bir şey… İpiyle – kuşağını sarıp çıkmıştır göreve…
Ancak, genç personel de ekip içi geçimsizlik, hiyerarşi bozukluğu, güvensizlik gibi etkenlerle demoralize olabilir. Bu tür sorunlar, bireysel kayıplara göre daha büyük zararlara yol açabilir. Bu nedenle, operasyon ekiplerinin seçimi dikkatle yapılmalı ve bilimsel, psikolojik metotlar uygulanarak ekipler oluşturulmalıdır. Ekip üyelerinin sivil hayatlarında da uyumlu olmaları, operasyon esnasında uyumlu olmalarını sağlar.
Ekip seçimi ve motivasyon
Ekip oluştururken, üyelerin alışkanlıkları, eğlence anlayışları, siyasi görüşleri, (evet bu oldukça önemlidir) kültürel backgroundları, psikolojik yapıları, eğitimleri, aile yapıları, cinsel tercihleri, espri anlayışları, sinema ve müzik zevkleri, hatta tuttukları takımlar bile dikkate alınmalıdır. Ekip üyelerinin birbirini tanıması ve anlaması, operasyon sırasında oluşabilecek hataların önlenmesine yardımcı olur.
Sivil hayatlarında bir arada duramayan insanları siz silah zoruyla bile bir araya getirip operasyona gönderirseniz sonunuz kaçınılmaz olarak hüsran olacaktır. Ancak sivil hayatında çok iyi anlaşan, iyi bir uyum yakalamış ve birbirini tamamlayan bir ekibi, gönül rahatlığıyla, cehennemin en sıcak ve en arkada kalmış hatta unutulmuş, kör bir deliğine dahi gönderebilirsiniz. Bir şekilde çıkacaklardır hatta siz geri döneceklerine inanmasanız bile, bir gün üstlerinden dumanlar çıkarken, kapınızda gülümseyerek dikileceklerdir.
Sonrasında bu grup içinde yaşanacak akut “psikolojik düşmeler” asla sizin derdiniz olmayacaktır. Birinin regl olması, birinin sevgilisiyle kavga etmesi, ayağını burkması hatta maddi sorunlarını bile grup kendi içinde çözecek, sorunları ortadan kaldıracak ve yoluna devam edecektir. Çünkü bu oluşturduğunuz birim sadece taktik/harekât birimi değil aynı zamanda da çok yakın ve çok derin bağlarla birbirine bağlanmış bir arkadaş grubu olmuştur. Artık dışarıdan gelecek hiçbir manipülasyon onları etkilemeyecek ve her geçen gün, her arkada kalan görevde daha da kemikleşeceklerdir. Ve başarı kaçınılmaz olacaktır.
Özel operasyonlarda insan hatalarını en aza indirmenin yolu, iyi bir ekip oluşturarak operasyonları bu ekiple icra etmektir. Operasyon sırasında oluşacak hatalar, ekip üyeleri arasında var olan güven, sevgi ve aidiyet duyguları sayesinde anında telafi edilebilir. Bu strateji sadece istihbarat dünyasında değil, yaşamın ve hayatın her alanında uygulanabilir.
İnsan hatalarını tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, oluşan hataların anında telafisi için bir program geliştirmek, operasyonların başarı oranını artırır. Bu bağlamda, ekip seçimi ve ekip içi uyum, operasyonların başarısında kritik bir rol oynar.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
