Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım 2018’e ait ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre cari işlemler hesabı 986 milyon dolar fazla verdi. Beklenti, bu miktarın 900 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmesiydi.
Böylece cari işlemler hesabı art arda dördüncü kez fazla vermiş oldu. Bu, 2002'den bu yana en uzun cari fazla serisi.
Açıklamada bir önceki ayın ödemeler dengesi rakamları da revize edildi. Buna göre Ekim 2018’de 2,77 milyar dolar olan cari fazla, 2,75 milyar dolar oldu.
12 aylık veriye bakıldığında, Ekim 2018’de 39,4 milyar dolan olan cari açık Kasım 2018 itibariyle, 33,93 milyar dolar. Bu rakam yaklaşık olarak, 24 milyon kişinin yaşadığı Afrika ülkesi Kamerun’un gayrisafi yurtiçi hasılası kadar.
Ocak - Kasım dönemindeki cari işlemler açığı ise 26,2 milyar dolar seviyesinde.
Cari ödemeler dengesi nedir?
Cari ödemeler dengesi, bir ülkenin dış dünya ile ekonomik ilişkilerini açıklayan bir gösterge.
Ülkenin birden fazla kalemde kazandığı döviz gelirleri ve diğer ülkelere yaptığı döviz ödemeleri bu bilançonun altında takip ediliyor.
Ekonomistler cari işlemler fazlası konusunda ne diyor?
İktisatçı Mustafa Sönmez Twitter hesabından yaptığı açıklamada cari dengeye bakıldığında 2018’in iki ayrı iklimden oluştuğunun görüldüğünü söyledi.
Sönmez, “Ocak-Haziran’da 13,5 milyar dolar yabancı para girişi ile ekonomi büyümüş, cari açık verilmiş. Açıkların bir kısmı rezervlerden ve zuladan. Temmuz sonrasında 17,5 milyar dolar yabancı sermaye çıkmış, cari fazla var. Ekonomi resesyona, krize girmiş” ifadelerini kullandı.
Cari dengeden 2018'in 2 ayrı iklimden oluştuğu net görülüyor.
— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) January 11, 2019
Ocak-Hzr:13,5 milyar $yabancı para girişi ile ekonomi büyümüş, cari açık verilmiş,açıkların bir kısmı rezervlerden ve zuladan.
Temmuz sonrası: 17,5 milyr $ yab. ser.çıkmış,,cari fazla var,ekonomi resesyona,krize girmiş pic.twitter.com/hITGJuLdUX
Dövizi tırmandıran etkenlerden birinin dış sermaye çıkışı olduğunu söyleyen Sönmez, “11 ayda 4,1 sermaye kanaması olmuş. 2017'nin aynı döneminde 38 milyar dolar giriş, yerini çıkışa bırakınca, açık rezervler ve zula ile karşılandı. Ama bundan sonrası zor. Büyüme için yeniden yabancı girişi lazım. O da zor” dedi.
Dövizi tırmandıran etkenlerden biri dış sermaye çıkışı oldu:
— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) January 11, 2019
11 ayda 4,1 sermaye kanaması olmuş.
2017'nin aynı döneminde 38 milyar $ giriş,yerini çıkışa bırakınca, açık rezervler ve zula ile karşılandı.
Ama bundan sonrası zor.
Büyüme için yeniden yabancı girişi lazım.
O da zor pic.twitter.com/402OlHcL9l
İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Cem Başlevent de cari fazlayı Twitter hesabından yorumladı.
Başlevent, “Bardağın boş tarafı” diye açıkladığı tweet’inde “Ekonominin bu kadar frene basacağını, ithalatın çökeceğini kimse öngörememişti” dedi.
Aralıkta 10 milyar $ dolar cari açık vermeyeceğimize göre, YEP'teki 36 milyar $ açık tahmininden çok daha iyi bir durumda olacağız.
— Cem Başlevent (@cbaslevent) January 11, 2019
Bardağın boş tarafı: Ekonominin bu kadar frene basacağını, ithalatın çökeceğini kimse öngörememişti. https://t.co/F8L3dbE0ej
Timoth Ash: Dengelenme bozulmadan sürüyor
Londra merkezli Bluebay Asset Management Stratejisti Timothy Ash ise açıklanan rakamları ‘mükemmel’ olarak nitelendirdi. Ash, Sönmez ve Başlevent’in aksine verileri olumlu bulurken;, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın sıklıkla gündeme getirdiği ‘dengelenmeye’ dikkat çekerek “Bozulmadan sürüyor” yorumunu yaptı.
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Öğretim Üyesi Erhan Aslanoğlu da paylaştığı tweet'inde, ithalattaki düşüşün cari dengeye olumlu yansıdığını söyledi:
2018 Ocak-Temmuz döneminde ithalat 20 mily.$ seviyesindeydi, büyümedeki yavaşlamayla Ağustos ile beraber 15mily.$ civarına geriledi. İthalat düşüşünün cari işlemler hesabına olumlu yansımasını baz etkisiyle önümüzdeki aylarda daha fazla göreceğiz.
— Erhan Aslanoğlu (@ErhanAslanoglu) January 11, 2019
