Dünyada futbol kulüplerinin en büyük gelir kalemlerinden biri olan futbolcu transferlerinden milyonlarca dolar kar ediliyor.
Ekonomik krizle boğuşan süper lig kulüpleri kısa vadeli başarı hedeflerinden dolayı bu yatırımları yapmaya uzak kalıyor.
Oysa bir dönem Galatasaray, Beşiktaş, Bursaspor, Trabzonspor ve Gençlerbirliği bu yatırımların karşılığını fazlasıyla almıştı.
Son yıllarda altyapı yatırımlarına önem verdiği dikkat çeken kulüp ise 95 yıllık çınar Altınordu oldu.
Bucaspor’dan Altınordu’ya gelen Seyit Mehmet Özkan’ın koordinasyonuyla altyapı çalışmalarını başlatan Altınordu, altyapısından yetiştirdiği çok sayıda futbolcuyu başka takımlara transfer etti. O futbolculardan bazıları Çağlar Söyüncü, Cengiz Ünder, Barış Alıcı, Berke Özer ve Alican Özfesli.
Altınordu’nun altyapı sistemi en çok Barcelona’nın sistemine benziyor.
“Bir kulüpten daha fazlası” sloganıyla yola çıkan Barcelona altyapısında La Masia (çiftlik evi) kampüsünde sadece futbol değil, çağdaş bilimler de öğretiliyor. Burada amaç yetişen futbolculara mental bir felsefe de aşılamak.
La Masia’dan yetişen bazı futbolcular şunlar: Lionel Messi, Andres iniesta, Xavi, Sergio Busquest, Carlos Puyol, Gerard Pique, Pedro ve Sergi Roberto. Barcelona teknik direktörü Pep Guardiola da bu okulun en başarılı mezunları.
Büyük kulüpler Altınordu’yu izliyor
Altınordu bu altyapı sistemini kendine örnek aldı. Yetiştirilen futbolculara futbol dışında çok sayıda ders veriliyor. "İyi birey, iyi vatandaş, iyi futbolcu" sözü, Altınordu'nun felsefesini yansıtıyor. Fenerbahçe dahil birçok kulüp kurumsal olarak Altınordu’nun altyapı sistemini incelemeye aldı.
Türkiye'de alt yapıya en çok önem veren takımların arasında Galatasaray bulunuyor. Florya Metin Oktay tesisleri adeta bir futbolcu fabrikası gibi çalışıyor. Bu tesis Galatasaray’a bu güne kadar Bülent Korkmaz, Tugay Kerimoğlu, Suat Kaya, Emre Belözoğlu, Okan Buruk, Emre Çolak, Ferhat Öztorun, Aydın Yılmaz, Özgürcan Özcan, Mustafa Kapı gibi futbolcular kazandırdı.
Trabzonspor: Futbolcu tarlası
Trabzonspor, Türkiye’de “futbolcu tarlası” olarak anılıyor. Trabzonspor’un yetiştirdiği en önemli isimler Gökdeniz Karadeniz, Tolga Zengin, Yusuf Yazıcı, Abdülkadir Ömür, Olcay Şahan, Onur Recep Kıvrak, Uğur Demirok, Yusuf Erdoğan ve Mustafa Akbaş.
Beşiktaş altyapısı ise bir döneme damgasını vurmuştu. Sinan Engin, Metin Tekin, Ali Gültiken, Rıza Çalımbay, Sergen Yalçın, Feyyaz Uçar, Nihat Kahveci, İbrahim Kaş, Serdar Özkan, Batuhan Karadeniz ve Mehmet Sedef en dikkat çeken isimler.
Avrupa kulüpleri Türkiye’nin aksine altyapı sistemini oturtmuş durumda.
Ajax’ın yaşam kulübü
Hollanda kulübü Ajax’ın altyapısı “yaşam kulübü” mantığıyla çalışıyor. De Toekomst’da yetişen gençler 2 aylık raporlarla gelişimleri değerlendirilerek eksikleri ve artıları göz önüne alınıyor. Bu raporlar doğrultusunda gençlerin aileleriyle de ortak bir çalışma yapılarak oyuncuların gelişimleri takip ediliyor. Bu gelişimlerin en önemli noktası zeka, teknik, kavrama, hız ve kişilik analizleri. Ajax için bir diğer önemli özellik oyuncuların, kulübün felsefesine uyumlu olması. Ajax, futbolcu yetiştirme konusunda Avrupa’nın en önemli lokomotiflerinden birisi. Yetiştirdiği Johan Cyruff, Wesley Sneijder, Dennis Bergkamp, Luis Suarez, Thomas Vermaelen, Edwin Van Der Sar ve Rafael Van der Vaart bunların sadece bazıları. Zlatan İbrahimovic de Ajax eğitiminden geçti.
Manchester United’ın “92 kuşağı” efsanesi
Futbolun beşiği olarak kabul edilen İngiltere’nin en büyük takımlarından biri olan Manchester United sadece İngiltere’nin değil dünyanın en büyük futbol markalarından birisi. Bu sistemin mimarı ise Sir Alex Ferguson. Çalışmalar Carrington Eğitim Merkezi’nde yapılıyor.
Bu çabalar ilk meyvesini 1992 yılında verdi. Kulübün 1992 kadrosu, Ferguson’un altyapıdan yetiştirdiği gençleri takıma yerleştirmesiyle kuruldu. Bu oyunculardan bazıları, Giggs, Nicky Butt, David Beckham, Gary ve Phil Neville kardeşler, Paul Scholes, Terry Cooke ve Smalling.
Sporting Lisbon: Yetiştir ve Sat
2008 yılında spor akademileri içinde ilk İSO 9001 belgesi alan akademi Sporting Lizbon Puma Akademisi oldu. Akademide gençler sadece futbol oynamıyor, müzik ve sanat tarihi, etik alan dersleri gibi eğitimlerden geçirilerek gelişimleri sağlanıyor.
Puma Akademisi’nden yetişen gençler sadece yeteneklerini geliştirmekle kalmıyor aynı zamanda özel antrenman teknikleriyle de fiziksel güçlerini geliştiriyorlar. Akademinin başında Portekiz’in efsane futbolcusu Luis Figo bulunuyor. Onun gibi bu akademiden mezun olan diğer futbolcular şunlar: Cristiano Ronaldo, Luis Nani, Ricardo Quaresma, Pepe, Joao Moutinho. Bu akademinin en büyük özelliği yetişen yıldızları büyük kulüplere satmak.
Manchester City, önce yetiştiriyor sonra oynatmadan satıyor
Manchester City, yaptığı büyük transferle büyük paralar harcayarak önemli başarılar elde etti. City yöneticileri 2014 yılında altyapı tesislerini yeniledi. Bu yenilik onlara 200 milyon pound’a mal olmuştu. Ancak bu yatırımın karşılığı gelmeye başladı. City sadece oyuncu yetiştirmiyor dünyadaki genç yetenekleri toplayıp ince bir eğitimden geçirdikten sonra dünya’ya pazarlıyor. 2015 yılında Bursaspor’dan 3 milyon euro’ya Enes Ünal’ı alan kulüp hiç oynatmadığı Enes’i 14 milyon euroya Villareal’e sattı. City’nin toplamda yetiştirip sattığı oyunculardan elde ettiği gelir 155 milyon sterlin.
