Cezayir devlet televizyonu,  Cezayir-Fransa Ortak Tarih ve Hafıza Komitesi tarafından Cezayir'in Konstantin kentinde düzenlenen toplantıda, Emir Abdulkadir'in mülkünün geri alınması ve 19'uncu yüzyılda sömürge suçları tarih çalışmasının tamamlanması da dahil olmak üzere, sömürge dönemine ilişkin üzerinde anlaşmaya varılan hususların bir kısmını yayınladı.

5 Cezayirli 5 Fransız üyenin katıldığı toplantı geçen hafta ülkenin doğusunda Fransız tarafının komite başkanı tarihçi Benjamin Stora'nın doğum yeri olan Konstantin'de gerçekleşti.

Haberde, yağmalanan mallar konusunda, komite üyelerinin Emir Abdulkadir'e, direniş liderlerine ve geri kalan 19 kişinin kafataslarına ait devletin egemenliğini simgeleyen tüm mülkleri geri alma ve kalıntıları tespit etmeye devam etme konusunda anlaştıkları aktarıldı.

Cezayirliler, Emir Abdulkadir İbn Muhyiddin'i (1808-1883), modern devletin kurucusu ve Fransız sömürgeciliğine karşı direnişin kahramanı olarak kabul ediyor.

Fransa daha önce, 1830 ile 1962 yılları arasında 132 yıl süren Cezayir'deki Fransız kolonizasyonunun başlangıcında öldürülen 24 direniş savaşçısının kalıntılarını 2020 yılında Cezayir'e teslim etmişti ancak Cezayir, "müzelerdeki kafataslarının yeniden gömülmek üzere" iadesini talep etmeye devam etti.

Kaynak, 16'ncı yüzyılın balarından Fransız sömürgeciliğine kadar olan dönemde Fransa'ya kaçırılan Osmanlı dönemine ait 5 metretül çapında 29 rulo ve 13 kayıt defteri ile yağmalanan bazı mülklerin Cezayir'e iadeedilmesi konusunda mutabakata varıldığını doğruladı.

Akademik alanda komite üyeleri, 19'uncu yüzyıla ait araştırma, basılı ve el yazması kaynaklardan oluşan ortak bir bibliyografyanın tamamlanmasına, Cezayirli öğrenci ve Fransa'ya araştırma heyetleri ile Cezayir'e Fransız misyonlarının arşivleri incelemesini içeren bir bilimsel değişim ve işbirliği programının uygulanmasına karar verdi.

Cezayir-Fransa Ortak Tarih ve Hafıza Komitesi oluşumu, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ziyareti ve Cezayirli mevkidaşı Abdulmecid Tebbun ile Ağustos 2022'deki görüşmesi sırasında duyuruldu.

Komite, sömürgeciliğin başlangıcından Kurtuluş Savaşı'nın sonuna kadar olan o tarihi döneme bakıyor.

Komitede, Cezayir tarafından Mohamed Lahcen Zghidi, Mohamed El-Gourso, Djamel Yahyaoui, Abdelaziz Filali and Idir Hashi, Fransız tarafından ise tarihçi Benjamin Stora, Tramor Kimnor, Jacques Frémaux, Florence Hodovic ve Jean-Jacques Jord da yer alıyor.

Ortak Komite daha önce, ilki geçtiğimiz Nisan ayında video konferans yoluyla, ikincisi ise geçtiğimiz haziran ayında Paris'te şahsen olmak üzere iki toplantı yapmıştı.

Independent Türkçe, AFP