Yunan hükümetine göre Britanya'yla yaşanan heykel krizinin arkasında Türkiye var

Sunak hükümetinin Türkiye yanlısı bir tutum izlediği iddia edildi

Heykellerin sergilendiği British Museum'u geçen yıl 4,1 milyon kişi ziyaret etti (Reuters)

Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak'ın Londra'da Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'le yapacağı görüşmeyi son anda iptal etmesinin yankıları sürüyor.

Sunak'ın ekibi görüşmenin iptal edilmesine ilişkin, Miçotakis'in Londra ziyareti sırasında 1800'lerin başında Atina'dan kaçırılan Parthenon Heykelleri'nin iadesi konusunu gündeme getirmeyeceğine dair Yunan hükümetinden güvence aldıklarını açıklamıştı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ancak tarihi heykeller Miçotakis'in Birleşik Krallık ziyaretinin bir numaralı gündem maddesine dönüşmüş ve Yunanistan lideri pazar günü BBC'ye yaptığı açıklamada heykellerin Atina'ya dönmesini istediklerini ifade etmişti.

Yunanistan'ın önde gelen yayın organlarından Kathimerini'ye göre Atina yönetimi, görüşmenin heykellerin iadesi konusunun açılmasından dolayı değil, siyasi ve diplomatik gerekçelerle iptal edildiğini düşünüyor.

Yunan hükümeti, yaklaşan seçimler öncesinde rakibinden neredeyse 20 puan fark yemesinin Sunak'ın "uygunsuz" davranışının altında yatan nedenlerden biri olduğunu düşünüyor.

Atina yönetimine göre Sunak, heykellerin geri dönüşüne karşı olan Britanyalılar arasında popülerliğini artırmak için böyle bir yol seçti. Son anketlerde Parthenon Heykelleri'nin iadesine karşı çıkanların oranı yüzde 40 olarak ölçülmüştü.

Yunanistan hükümetine göre Rishi Sunak'ın Miçotakis'le görüşmesini iptal etme nedenlerinden bir diğeri de Birleşik Krallık'la Türkiye arasında gözlemlenen yakınlaşma.

Gazeteye konuşan hükümet kaynakları, Sunak yönetimindeki Britanya'da oluşan güçlü Türkiye yanlısı tavrın görmezden gelinemeyeceğini söyledi. 

Ayrıca Londra'nın İspanya'yla birlikte Eurofighter savaş uçaklarını üreten konsorsiyuma Türkiye'nin de katılması için çaba harcadığına dikkat çekildi.


Anlaşma yapıldığı iddiası yalanlandı

Yunanistan, Londra'da Sunak'ın ekibinden sızdırılan görüşme öncesinde heykellerin gündeme gelmeyeceği yönünde bir anlaşma yapıldığı iddiasını da yalanladı.

Hükümet kaynakları, "Bu iddia doğru değil, olamaz da" ifadelerini kullanırken, Yunanistan Başbakanı'nın ne zaman Britanya'ya gitse konuyu gündeme taşıdığını belirtti.

Britanya medyasında Miçotakis'in Sunak'tan önce İşçi Partisi lideri Keir Starmer'la görüşerek konuyu gündeme getirdiği ve bu durumun Londra hükümetini kızdırdığı iddia edilmişti.

Yunanistan hükümeti bu iddiayı da reddederek, Starmer'la görüşmenin başbakanlık ofisi tarafından organize edildiğini belirtti.

The Independent yazarı John Rentoul konuyla ilgili yazısında, Sunak hükümetinin bir yabancı lidere karşı çıkarak seçmen tabanını etkileyeceğini düşünmesinin yanlış olduğuna dikkat çekti.

Rentoul yazısında, "Bir yabancı liderle görüşmeyi reddetmek yerine, onu ağırlayıp söyleyeceklerinizi yüzüne söylerseniz daha güçlü görünürsünüz" ifadelerini kullandı.

elgin mermerleri
British Museum'da sergilenen heykeller, Elgin Mermerleri ismiyle de anılıyor (Reuters)


Parthenon Heykelleri tartışması

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'in Londra ziyareti öncesinde bir kiralama anlaşmasıyla Parthenon Heykelleri'nin Atina'ya gönderilmesine ilişkin görüşmeler yürütülüyordu.

British Museum müdürü George Osborne'la Yunan yetkililer arasında yapılan görüşmelerde, heykellerin uzun süreli kiralama yöntemiyle Yunanistan'a gönderilmesi, karşılığında Atina'daki müze depolarında yer alan hiç sergilenmemiş tarihi eserlerin British Museum'da sergilenmesi müzakere ediliyordu.

Ancak Birleşik Krallık'ta 1963'te yürürlüğe giren "elden çıkarma yasası" müzelerdeki eserlerin ait oldukları ülkelere dönüşününün önünde yasal engel oluşturmuştu.

Pazar günü İşçi Partisi lideri Keir Starmer ve Miçotakis'in ekipleri arasında yapılan görüşmeler, Starmer'ın da olası bir kiralama anlaşmasına yeşil ışık yakmasıyla son bulmuştu.

Miçotakis aynı gün BBC'ye verdiği röportajda, heykellerin British Museum'da tutulmasının "Mona Lisa'yı ikiye bölmeye" benzer bir "sanatsal barbarlık" olduğunu söylemişti.

Bu röportajdan bir gün sonra Rishi Sunak, Miçotakis'le görüşmesini iptal etti.

2 bin 500 yıllık geçmişi olduğu tahmin edilen Parthenon Heykelleri, İngiltere'nin Osmanlı Büyükelçisi Lord Elgin tarafından Atina'daki tapınaktan sökülerek, 1801-1804'te parça parça Londra'ya gönderilmiş, 1816'da da British Museum'a satılmıştı. 

Parthenon Tağınağı'ndan heykellerin sökülmesi o zaman dahi "vandallık" olarak tanımlanmıştı.

Atina heykellerin geri verilmesi için ilk resmi başvuruyu 1983'te yapmıştı.


Independent Türkçe, Kathimerini, Financial Times

Derleyen: Barış Kaygusuz

DAHA FAZLA HABER OKU