İran rejiminin Dünya Kupası öncesinde futbolculara karşı aldığı önlemler ortaya çıktı

Ülkede Mahsa Amini'nin öldürülmesiyle başlayan gösterilerin ardından, İran yönetiminin bir "Ünlüler Komitesi" kurduğu öne sürüldü

Dünya Kupası sırasında İran tribünlerini dolduran taraftarlar göstericilere destek vermişti (Reuters)

İran yönetiminin, geçen eylülde Mahsa Amini'nin ahlak polisi tarafından öldürülmesinin ardından olaya tepki gösteren ünlü isimleri cezalandırmak için gizli bir komisyon kurduğu iddia edildi.

BBC'nin ele geçirdiği resmi evraklara göre, gösterilerin başlamasında 6 gün sonra, 22 Eylül'de ekonomi bakanlığına gönderilen bir mektupta kamuoyunun yakından tanıdığı 141 kişinin isimleri yer aldı.

BBC Farsça servisinin, bir Ortadoğu ülkesinin istihbarat kurumundan ele geçirdiği üç belgede, resmi anlatıyı takip etmeyen ünlü isimlerin nasıl caydırılacağına ilişkin planların yer aldığı belirtildi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Belgeler içinde yer alan, 22 Eylül tarihli mektupta, "Ünlü Görev Gücü" isimli bir komitenin aldığı kararlar yer alırken, komiteye Kültür ve İslami Rehberlik Bakanı Muhammed Mehdi Esmaili'nin başkanlık ettiği belirtildi.

Mektupta bakanlıktan, bu isimlerin vergi ödemelerinin incelenmesi ve bu kişiler hakkında işlem başlatılması istendi.

Listede İranlı futbol efsanesi Ali Dayi ve aktrist Taraneh Alidoosti gibi isimlerin de bulunduğu kaydedildi. Alidoosti, bir göstericinin idam edilmesine tepki gösterdiği için 17 Aralık'ta gözaltına alınmış, iki hafta sonra kefaletle serbest bırakılmıştı.

Mektuptaki isimler içinde Ali Dayi ve Taraneh Alidoosti'nin yanı sıra sinemacılar Aşgar Ferhadi, Pegah Ahangarani, Manijeh Hikmet, Borzou Arjmand, Şahin Samadpour ve televizyon sunucusu İhsan Karami'nin de bulunduğu ifade edildi.

Instagram fenomenlerine vergi tehdidi

Mektupta ismi yer alan kişilerden biri BBC Farsça'ya yaptığı açıklamada, "Instagram fenomenleri, gösterilere destek vermeye devam etmeleri durumunda, tüm faaliyetleri için vergi ödemekle tehdit edildi" ifadelerini kullandı.

İki ayrı kişi daha, gösterilere destek vermelerinin ardından banka hesaplarına bloke konulduğunu söyledi.

26 Eylül tarihli ve "çok gizli" ibareli bir diğer belgeye göreyse, "Ünlü Görev Gücü" isimli komitenin ismi "Ünlüler Komitesi" olarak değiştirildi ve birim kalıcı hale getirildi.

Belgede ünlülere yönelik alınacak tüm kararların "maliyetleri azaltacak ve faydaları artıracak" şekilde alınmasının önemine dikkat çekildi.

Belgede, kültür bakanlığı ve istihbarat bakanlığının medya insanları, şarkıcılar ve sanatçılarla ilgilenmesi istenirken, spor bakanlığı ve Devrim Muhafızları istihbarat biriminin sporculara odaklanması talep edildi.

 

Dünya Kupası öncesi önlem

1 Kasım tarihli bir diğer belgede ise Katar'da düzenlenen 2022 Dünya Kupası öncesinde futbolcuların olası tepkilerine karşı nasıl önlem alınacağı tartışıldı.

Belgede İran Milli Takımı futbolcuları ve teknik direktörünün tüm mal varlıklarının, Dünya Kupası öncesi dondurulması gerektiği belirtildi.

21 Kasım'da İran'ın İngiltere'ye karşı Dünya Kupası'nda oynadığı ilk maçın öncesinde İranlı futbolcular, gösterilere destek olmak için milli marşı okumamış, olay dünya çapında geniş yankı uyandırmıştı.

Aynı belgede komitenin aktrist Fatemeh Motamed-Arya'nın "süreklilik içeren saygısızlığından" rahatsız olduğu belirtilirken, Tahran savcılığına Motamed-Arya'nın dosyasını öncelik olarak belirlemesi talebi iletildi.

Motamed-Arya, gösterilerin ardından başörtüsüz bir paylaşım yapmış ve rejimi sert sözlerle eleştirmişti.

İran'da Mahsa Amini gösterilerinin başlamasından bu yana geçen 7 ayda, rejime tepki gösteren birçok sanatçı, spor insanı ve sosyal medya ünlüsü mali cezalar, seyahat yasakları ve gözaltılarla karşı karşıya kaldı.

Yerel insan hakkı örgütlerinin verilerine göre gösterilerde 71'i çocuk en az 522 kişi hayatını kaybetti. 


Independent Türkçe, BBC, RFERL

DAHA FAZLA HABER OKU