Salgın hastalıklarla mücadelede elektronik gözlemleme

İnsanlara hizmet etmek için kaçınılmaz hale gelen dijital araçların geliştirilmesi, insanların yüzleştiği meydan okumalara uyum sağlayan parlak bir düşünceyi yansıtıyor

Suudi Arabistan'da bilimsel araştırma alanında benzeri görülmemiş bir patlama ve hararetli bir faaliyet söz konusu.

Bağımsız veya büyük sağlık kurumlarına bağlı araştırma merkezlerinin sayısındaki artış, bu hareketliliğin göstergelerinden biri.

Gerek yurt içinde araştırma faaliyetine öncülük eden uzmanlar gerek yurt dışındaki eğitimlerinden dönen genç öğrenciler olsun, uzman araştırmacıların sayısının artması da bunu destekliyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Suudi Arabistan birçok bakımdan büyük bir ülke. Nitekim yaklaşık 2 milyon 150 bin metrekarelik yüzölçümüyle Ortadoğu'nun en büyük ülkelerinden biri.

Bu alan; kıyı çöküntüleri, dağ yükseklikleri, çöller ve ovalar gibi çeşitli arazi türlerini barındırıyor. Coğrafi çeşitlilik ülkeye, aşırı soğuktan kavurucu sıcağa kadar farklı iklimler sunuyor.

Bölge özelliklerinin çeşitli olması da biyolojik koşulların, yani bitki örtüsünün, hayvan türlerinin, toprak özelliklerinin ve diğerlerinin çeşitliliği demektir.

Bu niteliklere sahip ülkelerde uzman araştırmacılar ve bilim insanlarının bölgelerin doğasıyla uyumlu hareket ettikleri varsayılır.

Bu farklılıklar onların, başta bakteri ve virüs gibi hastalık sebebi organizmalar olmak üzere canlı organizmaların özelliklerindeki farklılıklar üzerinde çalışmalarını gerektiriyor.

Dünya, koronavirüs salgını çilesinden yeni kurtuldu. Çile diyoruz çünkü bu, her hükümetin, bu krizi sağlık, toplum ve güvenlik açısından idare etmedeki örgütsel yeteneğinin ortaya çıktığı zorlu bir sınavdı.

Bu salgın beklenmiyordu. Bu da demek oluyor ki özellikle bazı ülkelerin biyolojik bir silah olarak mikroorganizmalar geliştirdiğine dair söylentilerle birlikte, salgınları bekleyebilir veya beklemeyebiliriz.

Ancak genel durum, her ülkenin ister salgın ister deprem isterse sel olsun, her acil duruma hazırlıklı olması gerektiğidir.

Tüm doğa olaylarının gerçekleşme ihtimali vardır. Bu bir korkutma değil, geleceği gerçeklik penceresinden okumaktır.


Bilimsel araştırma, yenilik anlamında yalnızca geliştirmeyi değil, önleyici korumayı da hedefler.

Her bir ülke ve her bir toprak parçası, mikrobiyal faaliyeti harekete geçiren bir çevrenin barındırdığı şeylerden ötürü, içinde hastalık üreten organizmaların büyümesini teşvik eden özellikler taşır.

Bundan dolayı "endemik hastalıklar" terimi ortaya çıktı: Zira bu hastalıkların mikrobiyal sebepleri; büyümesini, bulaşmasını ve çoğalmasını sağlayan ortamına özgüdür.

Suudi Arabistan'da gerek Sağlık Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı gerekse büyük hastaneler olsun, ilgili makamların elinde Krallık'taki endemik hastalıklara dair bir liste mevcut.

İnsanların develerle doğrudan veya dolaylı temas yoluyla kaptığı Ortadoğu Solunum Sendromunun sebebi olan ve MERS adıyla bilinen koronavirüsü, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlardan doğrudan veya dolaylı olarak bulaşan bruselloz hastalığına neden olan bakteriler ve sıcak ve nemli bölgelerde gelişen ve sivrisinekler tarafından bulaştırılan Dang Humması virüsü bu listede yer alıyor.

Bunlar, Krallık'ta sürekli olarak tedavisi yapılan en belirgin hastalıklardır. Bu, dünyanın başka bir yerinde bulunmadıkları anlamına gelmez.

Ancak yerleşik hastalıklardır ve bunlarla mücadele etmek ve önce korunma yoluyla zararlarını azaltmak gerekir.

Korunma yolları da önce bilinçlendirmeyle ve Çevre, Su ve Tarım Bakanlığı'na bağlı olup, bölgelere aşı sağlanamaması durumunda büyük sorumluluk üstlenen Veteriner Aşıları Üretim ve Değerlendirme Merkezi'nin sunduğu katkılarla sağlanır.


Öyleyse gerekli olan nedir? Doğrusu mikroorganizmalar, kendilerine karşı açılan savaştan kurtulmaya çalışırken çok zekice davranırlar.

Zira insan, yaratılışın başlangıcından beri, varlığını tehdit eden tabiat faktörleriyle mücadele halinde olmuştur. Bu mücadele bitmedi, bitmeyecek.

Salgın hastalıklara karşı atılan her bir zafer adımına, mikrobun aşının etkilerinden kaçmak için kendini geliştirmesine karşı dikkat ve kararlılık eşlik ediyor.

Bu makalede gündeme getirdiğim konuya belirgin bir örnek vereceğim.

Dünyada her yıl 390 milyon Dang Humması virüsü vakası kaydediliyor. Gelgelelim taşıyıcı sivrisinekleri ortadan kaldırmak için göletlerin ve su kuyularının azaltılması gibi tedbirler dışında henüz bu virüsü önleyecek bir aşı yok.

Krallığın batı kıyısı olan Tihame Ovası'nda 2019 yılında 2 bin 375 Dang Humması vakası kaydedildi. Cidde Belediyesi, Kral Abdülaziz Bilim ve Teknoloji Şehri ve Hastalıkla Mücadele Merkezi, taşıyıcı sivrisineklerin yayılma yerlerini sınırlama ve ortadan kaldırma çalışmalarına başladı.

Taşıyıcıyı ortadan kaldırmak için biyoteknolojiden de destek aldı. Bu mücadele olumlu bir sonuç verdi ancak hastalığın yayılmasını ortadan kaldırmadı.

Başta Riyad olmak üzere Krallık'taki araştırmacılar, oldukça nemli bir ortamda yaşayan ve bulaşan virüsün doğasında yeni bir değişiklik fark etti.

Şöyle ki bu virüs, artık kuru ortamda da yaşamaya başlamış. Bu demek oluyor ki varlık alanını, ülkenin kuru bölgelerine doğru genişletiyor.

Bunun makul ilk açıklaması, tüm virüslerin yapısı gereği bu virüsün de esasında içinde büyüdüğü nemli tabiattan farklı olarak kuru bölgelere daha fazla uyum sağlamak için genetiğini değiştirebilmiş olmasıdır.
 


Böyle durumlarda Riyad gibi kuru bir şehirdeki araştırmacının ihtiyaç duyduğu tek şey, Cidde ve Cizan'daki meslektaşlarının ana virüsün genetik dizisi hakkında elde ettiği bilgileri edinmesidir.

Böylece yeni virüste meydana gelen değişiklikleri inceleyip gözlemleyerek, yeni verilere göre bunun üstesinden gelebilir. Araştırmacıların bu davranışı, dünyanın her ülkesinde biliniyor.

Bilgiler, insanların yararına olacak biçimde el değiştirir. Ancak bu alışveriş, kişisel iletişim yoluyla değil, tüm araştırmacıların kullanımına açık bir "bilgi bankası" mahiyetinde olan elektronik platformlarla gerçekleşir.

Bunun en bilinen örneği ABD'deki Ulusal Biyoteknoloji Bilgi Merkezi'nin (NCBI) internet sitesidir. Bu site, 1887 yılında küçük bir laboratuvar olarak kurulduğundan bu yana paha biçilemez bir hizmet sunuyor.

Birçok değerli hizmeti, bulaşıcı, kalıtsal ve diğer hastalıklarla mücadeledeki hedefleri ve Maryland eyaletindeki büyük bir bilim şehrinin elektronik arayüzü haline gelecek şekilde genişlemesi ile site, araştırmacıların, dünyanın herhangi bir yerindeki herhangi bir araştırmacının ulaştığı genetik bilgilerin analizini elde etmek için elektronik bir buluşma noktası oldu. Halen da öyle...


Her alanda gelişme sıçramasına şahit olunan Suudi Arabistan'da araştırmacılar, söz konusu endemik hastalıklar için Krallığın tüm bölgelerindeki araştırmacılar tarafından kaydedilen bilgilerin ekleneceği yerel bir elektronik platformun kurulmasını bekliyor.

Dang Humması virüsünün neden kuru havalara dayanabildiğini bilebilmek için Cidde ve Cizan'daki araştırmacıların bu yıllar boyunca virüsün genetik yapısı hakkında edindiği bilgileri anlamamız gerekiyor.

Ulusal bir elektronik platform yoluyla araştırmacılar, zamandan ve enerjiden tasarruf ederek, arama ve sorma zahmetine girmeden bilgiye erişebilir.

İnsanlara hizmet etmek için kaçınılmaz hale gelen dijital araçların geliştirilmesi, insanların yüzleştiği meydan okumalara uyum sağlayan parlak bir düşünceyi yansıtıyor.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Asasmedia

Şarku'l Avsat

DAHA FAZLA HABER OKU