Umman Sultanlığı, 18 Kasım’da her yıl olduğu gibi şanlı Milli Günü’nün 52. yıl dönümünü kutluyor.
Şarkul Avsat’ın haberine göre, Sultan Heysem bin Tarık bin Teymur Al Said’in aktif katılımın yanı sıra kalkınma, ilerleme ve gelişme çabalarının artmasına katkıda bulunan ne varsa sağlanması çağrısı, Umman rönesansının ve ‘büyük ulusal hedefe’ ulaşmadaki mutlu döneminin ilkelerinden biridir. Yapılan ve elde edilmeye çalışılan her şeyde en büyük hedef Umman’dır. Mevzuatta, yasalarda, mekanizmalarda ve çeşitli alanlarda çalışma programlarında modernleşme açısından sahada ortaya çıkan da budur.
Umman ve Ummanlılara daha iyi bir gelecek formüle etmek, bir mihenk taşı yapmak ve yeniliklere sağlam bir temel oluşturmak üzere devam eden çabalar çerçevesinde 2021 tarihli ve 6 sayılı Kraliyet Kararnamesi çerçevesinde Devlet Temel Yasası çıkarıldı. Devlet Temel Yasası, ‘devlet kurumlarını desteklemek, milleti, ülkenin toprağını, birliğini, sosyal dokusunu ve medeniyet unsurlarını korumak, hak, görev ve kamu özgürlüklerini geliştirmek’ başlıkları altında 98 madde içeriyor.
Yasa ile hukukun üstünlüğü ilkesine ve yargının bağımsızlığına vurgu yapılırken, siyaset ve ekonomi gibi birçok açıdan olumlu etkisi olacak iktidarın aktarımı için istikrarlı bir mekanizma kuruyor ve devlette yönetimin temeli olarak yargının bağımsızlığı, temel eğitim dönemi sonuna kadar zorunlu eğitim alınması, düşüncede bilimsel yöntemin kökleşmesi, yeteneklerin geliştirilmesi ve Umman 2040 Vizyonu’na uygun olarak yenilikçiliğin teşvik edilmesini öngörüyor.
Devlet Temel Yasası'nın 5’ten 11’e kadar olan maddeleri, Umman Sultanlığı'ndaki yönetim yetkisinin daha açık ve daha yumuşak bir şekilde devredilmesine yönelik mekanizmayı düzenliyor. Madde 5’e göre yönetim sistemi sultanlıktır ve Sultan Turki bin Said bin Sultan'ın soyundan gelen erkekler şu hükümlere göre yönetime gelebilirler; hükümdarlık sultandan en büyük oğluna, daha sonra bu oğlun en büyük oğluna geçer. Eğer en büyük oğul yönetimi devralmadan önce ölürse, yönetim ondan sonraki en büyük oğula geçer. Eğer hükümdarlık yetkisi olan, ancak yönetime geçmeden ölenin çocuğu yoksa vesayet onun en büyük kardeşine geçer. Eğer kardeşi de yoksa, en büyük kardeşinin en büyük oğluna geçer. Eğer kardeşlerinin en büyüğünün oğlu yoksa, kardeşlerin yaş sırasına göre diğer kardeşlerinin oğullarının en büyüğüne, hükümdarlık yetkisine sahip olanın erkek kardeşlerine veya yeğenlerine yahut bu maddenin ikinci bendinde belirtilen sıraya göre amcalara veya amca çocuklarına geçer. İktidarın, ancak aklı başında bir Müslümana ve Ummanlı Müslüman bir anne ve babanın meşru oğluna verilmesi şart koşulmuştur.
Devlet Temel Yasası 6'ncı maddesi, devletin vesayetinin yirmi bir yaşından küçüklere devredilmesi halinde vesayet meclisinin kurulmasını öngörüyor. Bu meclis sultanın yetkilerini kullanır ve sultan bu meclisi üstün bir irade ile tayin etmiştir. Eğer sultan vefatından önce bir vesayet meclisi atamamışsa Umman Kraliyet Aile Konseyi, sultanın bir kardeşi ve iki kuzeninden oluşan bir vesayet meclisi oluşturur.
Madde 7, Devlet Temel Yasası’nın 5. maddesinin metnine uygun olarak bir kraliyet emriyle bir veliaht prensin atanmasına izin verir. Kraliyet kararnamesiyle yetkileri ve kendisine verilen görevler tanımlanır. Veliaht, yetkilerini veya kendisine verilen görevleri kullanmadan önce sultanın huzurunda yasanın 10. maddesinde belirtilen yemini eder.
Umman Sultanlığı, Umman gelenek ve göreneklerinden yola çıkarak sağlam temeller üzerine inşa edilen istişare etme ve demokratik çalışma konusunda kendi deneyimini edindi. Devlet Konseyi ve Şura Meclisi olmak üzere iki meclisli Umman Konseyi’ni oluşturmak için birkaç aşamadan geçti. Şura yaklaşımını ülke çıkarlarına uygun ve vatandaşların beklentilerine cevap verecek şekilde güçlendirmek amacıyla bir özellik haline gelene kadar her aşamasında farklı yasa ve yönetmeliklerin yapı taşlarının koyulduğuna tanık oldu. Bu konuda Sultan Heysem bin Tarık, Devlet Konseyi ve Şura Meclisi’nin çalışmalarını düzenleyen 78 maddelik Umman Konseyi Yasası hakkında 2021 tarihli ve 7 sayılı Kraliyet Kararnamesi’ni yayınladı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Pandemi ile mücadele
Öte yandan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, başta sosyal ve ekonomik açıdan olmak üzere dünyanın tüm ülkelerinde farklı sonuç ve yansımalara neden oldu. Umman Sultanlığı, Kovid-19’un yayılmasından kaynaklanan gelişmelerle başa çıkacak bir mekanizma oluşturmaktan sorumlu Yüksek Komisyon aracılığıyla bu iki alanı (sosyal ve ekonomi) dikkate alan ılımlı kararlar almaya çalıştı. İhtiyati tedbirler, bu güzel topraklarda yaşayanların güvenliğini büyük ölçüde sağlamıştır. Ulusal bir bilinçlendirme kampanyası çerçevesinde iş birliği yapılması, toplumun müdahalesi ve uluslararası onaylı antivirüs aşılarının sağlanması, Umman Sultanlığı düzeyinde pandemi ile mücadeleye olumlu yansıdı.
Bu kararlar ve tedbirler, Umman Sultanlığı'ndaki Kovid-19 salgını durumuna ilişkin göstergelerde iyileşmeye yol açmıştır. Toplumun yüzde 83’ünü kapsayan ulusal bir aşı kampanyasıyla ölüm ve vaka oranlarında önemli bir düşüş kaydedildi. İyileşme oranı ise yüzde 98,5 olarak kaydedildi.
Hükümet, Kovid-19 pandemisinden kaynaklanan ekonomik etkileri ele almak için bir komite aracılığıyla pandeminin yarattığı ekonomik etkiler için de önlemler aldı. Tüm kurum, kuruluş ve şirketlere kesilen para cezalarına muafiyet verilirken, küçük ve orta ölçekli işletmeler ile girişimcilik kartı sahiplerine özel muafiyetler sağlandı. Pandeminin kurum ve şirketler üzerindeki etkilerinin ve yansımalarının her düzeyde azaltılmasına yönelik kararlar alındı. Ayrıca bankalardan ve finans kurumlarından bireysel ve kurumsal borç alanlar için bir prosedür ve teşvik paketi uygulamaya koyuldu.
26 Ekim'i gençlik günü
Umman Sultanlığı'nın her yıl 26 Ekim'i gençlik günü olarak kutlaması, Sultan Heysem bin Tarık’ın liderliğindeki yönetim gençlere olan ilgisini, hevesini ve gençlerin kalkınmadaki rolüne olan inancını yansıtıyor.
Sultan Heysem bin Tarık bir kabine toplantısına başkanlık ettiği sırada, gençlerle çeşitli sektörlerdeki gelişim sürecinin ihtiyaçlarını karşılamak konusunda gösterilen tüm çabaları netleştirmenin, istek ve ihtiyaçlarını dinlemek için onlarla iletişim kanalları bulmanın öneminden bahsetti. Heysem bin Tarık valileri, ilgili makamların da katılımıyla, gençlerle periyodik olarak toplantılar düzenlemeye, onları ilgilendiren konuları tartışmaya ve bu sevgili ülkenin inşa ve kalkınma sürecine katkıda bulunma ve rol almalarına yardımcı olmak için onların görüşlerini dinlemeye çağırdı.
Kadınlara verilen önem
Umman kadını da Umman Sultanlığı'nın rönesansında önemli bir sacayağını temsil ediyor. Sultan Heysem bin Tarık, kadınların yasalarla güvence altına alınan haklarından yararlanma ve ‘ulusal sabitlerden’ biri olan ülkesinin ve toplumun hizmetinde çeşitli alanlarda erkeklerle yan yana çalışmaları konusundaki arzusunu teyit etti.
Umman Sultanı’nın eşi Sayyida Ahad Bint Abdullah bin Hamad Al Busaidi, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü münasebetiyle yaptığı konuşmada, Umman'da ve dünyanın diğer ülkelerinde kadınların ailelerini ve toplumlarını inşa etmek, geliştirmek ve desteklemek, insani ve küresel sorunlara etkili katkılarda bulunmak için gösterdikleri büyük çabalara değindi. Sayyida Ahad Bint Abdullah bin Hamad Al Busaidi, Umman Kadınlar Günü vesilesiyle yaptığı bir konuşmada ise ‘iyilik, hoşgörü, sevgi ve gönüllülük değerlerine sahip çıkan, konumu ve çeşitli alanlardaki sosyal, milli ve insani duruşuyla bu aziz ülkenin inşasına katkıda bulunan her kadına teşekkür ve takdirlerini’ iletti.
Yaşanan felaketlerde halkın yanında ve destek
Allah, bu güzel vatanı ve onun sadık evlatlarını, aralarındaki kardeşlik, sinerji ve uyum gibi çeşitli nimetlerle sevmiştir. Bu birlik ve beraberlik duygusu, geçen yıl Ekim ayında Umman’ı vuran Şahin Kasırgası felaketinde Ulusal Acil Durum Yönetimi Komitesi aracılığıyla Sultan Heysem bin Tarık’ın hükümetinin gösterdiği çabaları destekleyen ulusal birlik ile açıkça ortaya çıkmıştır. Umman Sultan’ı felaketin yaralarının sarılması için derhal harekete geçmiş ve kasırganın etkilerinden doğrudan etkilenen bölgelerdeki vatandaşların evlerinde ve mülklerinde oluşan zararın değerlendirilmesi ve bu zararın mümkün olan en kısa sürede giderilmesi amacıyla gerekli her türlü destek ve yardımın sağlanması için bir bakanlar komitesi oluşturulması talimatı vermiştir.
Umman Sultanı, Şahin Kasırgası’nın vurduğu bölgelerde günlük hayatın normale dönmesinin ve felaketten etkilenenlere temel gereksinimlerinin sağlanmasını birinci öncelik ilan ederek mümkün olan en kısa sürede ihtiyaçların giderilmesini sağladı.
Umman Sultanı’nın bu hızlı müdahalesi, felaketten etkilenen bölgelerde en temel hizmetlerin yüzde 100 oranında normale döndürülmesi için Ulusal Acil Durum Yönetimi Komitesi ile iş birliği içindeki bakanlar komitesi tarafından yürütülen yorulmak bilmeyen ve sürekli çalışmalarla sahaya yansıtıldı. Hasar tespiti yapılarak hasar gören yolların ıslahı ve oturulamaz hale gelen konutların yerine 328 konutun yeniden inşası ve muhtemel doğal afetler karşısında acil durumlar için ulusal bir fon kurulması sağlandı.
Bilime, bilimsel araştırmalara destek ve yeni üniversiteler
Uluslar, rönesanslarını, bilim olmaksızın gerçekleştiremezler. Bu, Ummanlıların, 52 yıl önce gerçekleşen kutlu rönesanslarından beri inandığı bir ilkedir. Umman rönesansının öncüsü Sultan Heysem bin Tarık, çeşitli düzeyleriyle eğitim alanına bir ilginin olduğunu belirterek, bilimsel araştırma ve yeniliği teşvik etmek için ‘ulusal öncelikler piramidinin başına yerleştirdi. Bu çerçevede yüksek öğrenim, bilimsel araştırma ve yenilikle ilgilenen bir bakanlığın kurulması, Umman Sultanlığı valiliklerinde şubeleri bulunan Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nin kurulması, Musandam ilinde bazı uzmanlıkları içeren bir üniversitenin kurulması bu sayede gerçekleştirildi. Bu, Sultan Heysem bin Tarık’ın söz konusu ilin gelişimi ve kapsamlı sürdürülebilir bir kalkınma sağlanması konusunda verdiği önem çerçevesinde gerçekleştirildi. Aynı şekilde el-Vusta ilindeki özel bir ekonomik bölge olan Duqm’da, Umman Sultanlığı'nda yürürlükte olan özel üniversiteleri ve yüksekokulları düzenleyen yasalara, yönetmeliklere ve kararlara tabi Duqm Yüksekokulu kuruldu. Bu adımlar, Umman 2040 Vizyonu ile uyumlu olan Ulusal Bilimsel Araştırma ve Geliştirme 2040 Stratejisi hedefleri doğrultusunda gerçekleşti.
Kraliyet Divanı, öncelikli olan ve yaklaşık 8,850 milyon Umman Riyaline (OMR) mal olması beklenen 6 eğitim kurumunun inşası için gerekli fon ayırarak, 2 bin 430’a yakın eğitim binaları, 11 özel ve devlet üniversitesi ayrıca sekiz yüksekokul yapılmasına olanak sağladı. Tüm bu çalışmalar, Sultan Heysem bin Tarık'ın ülke çapında eğitimin ihtiyaçlarını cömertçe karşılamaya ve Umman'ın bugününü ve geleceğini inşa etmenin temeli olan eğitim alanını destekleyici ve teşvik edici bir ortam sağlamaya ve güçlendirmeye yönelik çabaları çerçevesinde ortaya çıktı.
Çevreye verilen önem
Umman Sultanlığı, yeni rönesans döneminde, çevrenin yerel ve küresel düzeyde korunmasına büyük ve özel önem vermeye devam ediyor. Sultan Heysem bin Tarık, geçtiğimiz Zufar ilinde Khor Kharfout (Hur Harafut) bölgesini Alanı'nı bir kararname ile Arkeolojik Koruma alanı olarak ilan etti.
Umman Sultanlığı’nın çevre ile ilgili uluslararası birçok sözleşmeyi ve yerel düzeyde düzenleyici mevzuatı onaylayarak bu önemli alana ayırdığı bu bütçe, çevreye verilen önemi ortaya koymaktadır.
Pandeminin ekonomi üzerindeki etkisine karşı önlemler
Petrol fiyatlarındaki düşüş ve dalgalanma ile Kovid- 19 salgınına karşı alınan önlemler dünyanın çoğu ülkesinin ekonomisini etkiledi. Umman Sultanlığı da orta vadeli mali denge planı (2020-2023) aracılığıyla bunlarla yüzleşmek için önlem ve tedbirler aldı. Umman Sultanı, kamu borcunu azaltmak ve finansal sürdürülebilirliği sağlamak için programın ikinci yılındaki uygulamasını takip etmek amacıyla Ulusal Mali Denge Programı ana komitesinin toplantısına başkanlık etti. Çeşitli zorluklara tanık olan bu aşamada sosyal koruma sisteminin takibi ve geliştirilmesi bağlamında ilgili makamlar tarafından sunulan girişimler, vatandaşların iyi ve nezih bir yaşam standardını sürdürmelerini sağlamayı ve olumsuz etkilerini hafifletmeyi hedefliyor. Bu koşullar çerçevesinde Umman 2040 Vizyonu için geçen yıl ortaya konulan onuncu beş yıllık plan (2021-2025) titizlikle takip ediliyor. Söz konusu plan, 14 ulusal öncelik, 88 stratejik hedef ve performansı ölçmek için 68 göstergeden oluşan dört ana eksene dayanmaktadır.
Onuncu Beş Yıllık Plan, ‘ekonomik aktiviteyi canlandırmak ve makroekonomik ortamı geliştirmek’, kamu mali yönetiminin etkinliğini artırmak ve özellikle cari harcamalar olmak üzere kamu harcamalarını kontrol etmek ve rasyonelleştirmek için önlemler arasında bir denge sağlamak, sürdürülebilir büyüme oranlarına ulaşan disiplinli genişletici maliye politikalarının benimsenmesi ve özel yatırımları teşvik etmek için gerekli altyapının geliştirilmesi, plan yıllarında varil başına ortalama 48 ABD doları petrol fiyatları tahminleri üzerine inşa edilirken, büyük stratejik ve kamu-özel sektör ortaklığı projelerinin uygulanmasının hızlandırılması ve daha fazla doğrudan yabancı yatırımın çekilmesi dahil olmak üzere bir dizi hedefe ulaşma amacını sürdürmektedir. Bunun yanı sıra Umman 2040 Vizyonu’nun hedeflerine ulaşmada valiliklerin katılımının güçlendirilmesi de planın hedefleri arasındadır.
Sultanlık direktiflerinin uygulanmasıyla gelen Valilikler Kalkınma Programı projesi, planın hedeflerine ve Umman 2040 Vizyonu’nun hedeflerine ulaşılmasına da katkıda bulunacak 28 stratejik program aracılığıyla valiliklerin ekonomik yönünü geliştirmek için onuncu beş yıllık plan döneminde (2021-2025) her valiliğe yılda iki milyon OMR olmak üzere 10 milyon ödenek tahsis edilmektedir.
Ekonomik destek önlemleri ve kredi notunda iyileşme
Bakanlar Kurulu’nun aldığı kararlarda ekonomik canlandırma planı beş ana eksene dayanıyor. Bunlar, vergi ve harçlarla ilgili teşvikler, iş ve yatırım ortamını iyileştirmeye yönelik teşvikler, küçük ve orta ölçekli işletmeleri desteklemeye yönelik teşvikler, işgücü piyasası ve istihdama yönelik teşvikler ve bankacılık teşvikleridir. Ekonomik toparlanma çabalarını desteklemeyi, ekonomik faaliyetlerin performansını artırmayı ve yabancı yatırımları çekmeyi amaçlayan bir dizi teşvik önlemi ve girişimi sağlayarak, Kovid-19 ve dünyada yaşanan ekonomik krizin ülke ekonomisi üzerindeki etkilerinin azaltılmasına yönelik çabaları desteklemeyi amaçlamaktadır.
Umman Sultanlığı tarafından alınan önlemler, birçok uluslararası derecelendirme kuruluşunun kredi notunu değiştirmesini sağladı. Alınan önlemler sayesinde 2020 yılında yüzde 80 olan kamu borcunun GSYİH'ya oranının, 2024 yılında yüzde 60'a düşmesi bekleniyor.
Dış politika: Ülkelerin iç işlerine karışmama
Yeni rönesans döneminde bölgesel ve uluslararası düzeydeki siyasi değişimler, Umman Sultanlığı'nın dış politikasının, ülkelerin iç işlerine karışmama arayışı ve ülkenin korunmasına etkin ve gerçek katkı, uluslararası barış ve güvenlik ve diyalog ve anlayış yoluyla kamu çıkarının üstün gelmesi çağrısı yoluyla istikrarlı olduğunu kanıtladı. New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 76’ıncı toplantısında Umman Sultanlığı’nın Heysem bin Tarık’ın bilge liderliği ile iyi komşuluk politikası, başkalarının iç işlerine karışmama ve uluslararası kanun ve normlara saygı, ülkeler arasındaki iş birliğini desteklemek ve aralarında diyalog fırsatlarını geliştirmekle temsil edilen dış politikasının temel ilke ve ilkelerine bağlı kalmaya devam ettiği vurgulandı. Anlaşmazlıkları uzlaşma ve hoşgörü ruhuyla çözmenin, çatışma yoluyla elde edilebilecekten daha iyi ve kalıcı sonuçlara yol açan medeni bir davranış olduğuna olan inanç dile getirildi.
Umman Sultanlığı'nın barış meselelerine hizmet etme konusundaki dur durak bilmeyen çabası, kardeş Suudi Arabistan Krallığı'nda düzenlenen, kardeş Kuveyt Devleti'nin önderlik ettiği uzlaşma çabalarının başarısı ve Filistin meselesinin adil bir şekilde ele alınması ve Filistin halkının taleplerinin uluslararası forumlarda sürekli olarak teyit edildiği, Suudi Arabistan Krallığı, BM ve ABD'nin Yemen elçileri ve ilgili Yemenli taraflarla ülkedeki krize kapsamlı bir siyasi çözüm bulunmasına yönelik çabaları, İran nükleer dosyasına değinilen ayrıca her türlü terörizmi kınanmaya devam edildiği el-Ula Zirvesi'nden kaynaklanan olumlu gelişmelere verdiği destek gibi birçok konuda da kendini gösterdi.
Umman Sultanı’nın ilk resmi yurtdışı seyahati Suudi Arabistan’a
Umman Sultanlığı, Heysem bin Tarık'ın önderliğinde dengeli ve yapıcı bir yaklaşımla, sağlam Umman değer ve ilkeleriyle desteklenen çeşitli siyasi duruşlarında dürüstlük ve tarafsızlığa bağlı kalmayı kendine görev edindi. Sultan Heysem bin Tarık'ın, ilk dış ziyareti olarak Suudi Arabistan Krallığı'nı ziyareti ve Kral Selman bin Abdulaziz Al Suud ile görüşmesi, iki kardeş ülke ve halkı birbirine bağlayan güç üzerinde etkileri oldu. Özellikle de Umman Sultanı’nın ilk resmi yurtdışı seyahatini Suudi Arabistan’a gerçekleştirmesi büyük önem taşımakta. Bu ziyaret, Suudi-Umman Koordinasyon Konseyi'nin kurulmasıyla sonuçlandı. İki kardeş ülke arasında başta ekonomik olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliği için daha geniş ufuklar açtı.
Umman Sultanı Heysem bin Tarık, silahlı kuvvetleri ve diğer güvenlik ve askeri hizmetlerine büyük bir önem vermesi, ‘bu aziz vatanı korumak, kutsal mekanları ve kazanımlarını savunmak’ konusundaki somut ve görünür rolünü tüm yönleriyle içeriyordu.
Sultan Heysem bin Tarık’ın 11. Piyade Tugayı, Thumrait Hava Üssü, Umman Kraliyet Donanması ve Sultan’ın Özel Kuvvetleri komutanlıklarına ve çeşitli askeri ve teknik alanlarda niteliksel bir sıçramaya tanık olan bölgeye yaptığı ziyaretler, bu önemli sektöre gösterilen yüksek özen ve endişeyi yansıtmaktadır. ‘Böylece bu sektörler, aziz vatanın topraklarının bir ucundan diğerine savunmasında müstahkem kaleler ve güçlü kalkanlar olarak kalacaklardır.’
Ulusların milli bayramları, geçmiş ve gelecek için bir sembol, gurur, onur ve ümit ve umut durağıdır. Modern Umman'ın kurucusu ve kutlu rönesansın öncüsü merhum Sultan Kabus bin Said bin Teymur, 50 yılı aşkın bir süredir bu güzel topraklar ve sadık çocukları için yaptığı iyi işler için ona sadakat ve şükranla dua eden her Ummanlının kalbinde yaşamaya devam ediyor. Başarıları ve tesis ettiği samimi inanç çeşitli alanlarda kendini göstermekte. "Geçmiş deneyimlerimizden, çalışmak, iş birliği yapmak, çabalamak ve görevin yerine getirilmesine olan bağlılığımızla birleştirmek için yeni ve kesin bir kararlılığa sahip olmalıyız. Böylece zorlukların üstesinden gelebilir ve Umman'ın ve onurlu halkının iyiliği için ulusal görevlerimizi yerine getirebiliriz.”
Şarkul Avsat
