İspanya'da sol koalisyon hükümetinin, diktatör Franco dönemi (1936-1975) ile hesaplaşma için çıkardığı "Demokratik Hafıza Yasası" sonrasında Francocu generalden Gonzalo Queipo de Llano'nun 71 yıldır Sevilya'daki Macarena bazilikasında bulunan kalıntıları gece yarısında çıkarıldı.

Ülkede ekim ayında yürürlüğe giren yasayla, şimdiye kadar onurlandırılmak için ülkedeki önemli kiliselerde gömülü olan Franco döneminin generalleri ya da bakanlarının kalıntılarının çıkartılıp aile mezarlıklarına taşınması işlemi başladı.

Hükümet, kalıntıların taşınmasıyla ilgili organizasyonu ailelere bırakırken, Franco döneminde 45 binden fazla kişinin kurşuna dizilmesinden sorumlu tutulan Queipo de Llano'nun kalıntılarının taşınması ilklerden oldu.

Sevilya'daki Macarena bazilikasında gömülü olan Queipo de Llano, eşi Genoveva Marti ve diğer bir general Francisco Bohorquez Vecina'nın kalıntıları yaklaşık 5 saat süren işlemlerin ardından gece yarısı saat 02.20'de cenaze aracılıyla çıkarılıp aile mezarlığına taşındı.

Gizli tutulan ve çok az sayıda basın mensubunun görüntü alabildiği kalıntıların çıkarılması sürecinde sadece Francocu generallerin aileleri hazır bulunurken, Tarihsel Belleği Koruma Derneği'nin (ARMH) bazı temsilcileri de kilise kapısında bekledi.

Cenazelerin çıkışı sırasında ailelerin alkışlarını, ARMH üyelerinin "Francoculuk mağdurları için onur ve gurur. Cezasız kalma süreci sona erdi. Tarihi bir borç ödeniyor." diye bağırışları kesti.

Sol koalisyon hükümetinde Demokratik Hafıza Devlet Sekreteri olan Fernando Martinez Lopez, yasanın yürürlüğe girmesinin ardından 24 Ekim'de bazilikaya mektup gönderilerek, Queipo de Llano ve yanındakilerin kalıntılarının en kısa zamanda çıkarılmasının talep edildiğini ve sürecin sorunsuz işlediğini söyledi.

Franco rejiminin 1936 yılındaki ayaklanmasının lideri olan ve Endülüs bölgesinden sorumlu tutulan Queipo de Llano, 9 Mart 1951 tarihinde ölümünden sonra Sevilya'daki Macarena bazilikasına gömülmüştü.

Diktatör Franco Franco'nun kalıntıları, 2007 yılında yürürlüğe giren ve yine İspanya'nın faşist tarihiyle hesaplaşmayı öngören Tarihi Bellek Yasası gereği 24 Ekim 2019'da bulunduğu Valle de los Caidos'daki (Şehitler Vadisi) bazilikadan çıkarılıp aile mezarlığına gömülmüştü.

Aynı bazilikada bulunan faşist Falange Partisinin kurucusu Jose Antonio Primo de Rivera'nın kalıntılarının da yeni yasanın ardından kısa sürede çıkarılması öngörülüyor.

İspanyol devleti yeni yasayla birlikte, Valle de los Caidos'da bulunan, İç Savaş'ta hayatını kaybeden 33 binden fazla kişinin (yaklaşık 28 bini Franco yanlısı, geri kalanı cumhuriyetçi) toplu mezarlarının da açılmasını ve kimliklerinin tespit edilerek ailelerine teslim edilmesini finanse edecek.

"1936 askeri darbesinin liderlerinin kalıntılarının onları onurlandıracak bir mezarlığa defnedilmeyeceğini" belirleyen Demokratik Hafıza Yasası, "İç Savaş veya diktatörlük sırasında işlenen insan hakları ihlallerini yüceltme veya anma gibi kamusal eylemlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olabilecek, mezarlıktan farklı, halkın erişebileceği seçkin yerlere gömülü olan tüm Franco dönemi liderlerinin kalıntılarının çıkarılmasını" içeriyor.

AA