Güneş yüzeyinde doğrudan Dünya'yı işaret eden bir lekenin iki gün içinde en az 10 kat büyüdüğü tespit edildi.

Hafta başında neredeyse hiç göze çarpmayacak boyuttaki lekenin hızla genişlemesi, gözlemcileri alarma geçirdi. Zira leke büyümeye devam ederse, Dünya'yı etkileyebilecek şiddetli patlamalara meydan verebilir.

AR3085 diye adlandırılan lekede şimdiye dek birkaç küçük patlama oldu ama gökbilimcilere göre şu anda endişelenecek bir durum yok.

Güneş'te manyetik kuvvetin çok yoğun olduğu ve bir miktar ısının Güneş yüzeyine ulaşmasının engellendiği bölgelere Güneş lekesi adı veriliyor. Bu lekeler, çevresine kıyasla daha soğuk olduğu için teleskoplarda daha koyu renkte görülüyor.

Ancak yoğun manyetik alanları nedeniyle Güneş lekeleri çok aktif bölgeler. Yani buralarda sıklıkla patlamalar meydana gelebiliyor. Manyetik alan çizgileri aniden değiştiğinde koronal kütle atımı (CME) adı verilen fışkırma ortaya çıkıyor.

Böylelikle uzaya savrulan radyoaktif parçacıklar, Dünya'ya ve diğer gezegenlere doğru yol alarak Güneş fırtınalarına sebebiyet veriyor.

21 Ağustos'ta AR3085'te meydana gelen ufak patlamalar C Sınıfı diye kategorize edildi. Bu da aslında en zayıf patlama türünde oldukları anlamına geliyor.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne göre yalnızca M ve X sınıfı patlamalar Dünya için risk oluşturur nitelikte.

Öte yandan gözlemciler, 21 ve 22 Ağustos arasında lekenin son derece hızlı büyüdüğünü saptadı. Güneş aktivitesini takip eden gözlem sitesi Spaceweather.com'da yayımlanan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

İki gün önce AR3085 Güneş lekesi neredeyse yoktu. O zamandan beri en az 10 kat büyüyerek Dünya kadar geniş alana sahip bir çift Güneş lekesi grubuna dönüştü.

Lekenin büyümesi, NASA'nın Solar Dynamics Observatory (SDO) adlı teleskobuyla görüntülendi:

Şiddetli Güneş fırtınaları, Dünya yörüngesindeki uyduları, GPS sistemlerini ve yer tabanlı elektronik cihazların bozulmasına neden olabiliyor.

Ancak aynı zamanda Dünya’nnın manyetik alanıyla etkileşimi sayesinde kutup ışıklarını meydana getirerek Kuzey Yarım Küre’nin yüksek enlemlerinde görsel şölen yaratıyor.

Güneş'teki aktivite giderek artacak

Gökbilimciler Güneş'teki patlamaların birkaç yıl içinde giderek artacağını ve zirve noktasına ulaşacağını belirtiyor. Çünkü Güneş, şu anda hareketli bir evrede.

Yıldız her 11 yılda bir, sakin veya fırtınalı geçen bir döngüsünü tamamlıyor ve yenisini başlatıyor. Güneş'in 2019'da 25. döngüsüne girdiği biliniyor. Bu döngülerden sakin olanına, yani yıldızdaki patlamaların ve lekelerin minimum seviyeye indiği dönemlere "solar minimum" adı veriliyor.

Güneş lekelerinin arttığı ve patlamaların da sıklaştığı evrelerse "solar maksimum" diye adlandırılıyor.

Uzmanlara göre yıldız şu anda hareketli bir dönemden geçiyor. Ancak henüz başında olduğu için 2022'nin çok şiddetli olaylara tanıklık etmeyeceği düşünülüyor.

2025'teyse solar maksimum evresi zirve noktasına ulaşacak. Bu nedenle özellikle 2025 civarında şiddetli patlamaların Dünya'yı etkilemesi bekleniyor.

Independent Türkçe, Livescience, Newsweek

Derleyen: Çağla Üren