Sığınmacı ve düzensiz göçmen konusu sıklıkla Türkiye gündeminde yerini alıyor. Zaman zaman kimi olaylara karıştıkları ifade edilen kimi sığınmacı ya da kaçak girdiği anlaşılan düzensiz göçmenlerin sınır dışı edildiği haberleri basına yansıyor ve bunlara dair açıklama yapılıyor.
Göç İdaresi Başkanlığı'nca dün bu konuda yeni bir açıklama yapıldı. Açıklamada yılbaşından bu yana sınır dışı edilen kaçak göçmen sayısının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 142 artış göstererek 69 bin 692 olarak kayıtlara geçtiği kaydedildi.
Sınır dışı edilenlerin 41 bin 492'sini Afganistan, 7 bin 772'sini Pakistan ve 20 bin 428'ini diğer uyruklara mensup yabancılardan oluştuğu belirtildi.
Afganistan ve Pakistan uyruklular genellikle havayoluyla sınır dışı ediliyor
Kaç Suriyelinin sınır dışı edildiğine ilişkin bir bilgi verilmeyen açıklamada, "gönüllü geri dönüş" yapan Suriyeli sayısının 517 bin 289'a ulaştığı kaydedildi.
Zaman zaman kimi olaylara karışan Suriyelilerin de sınır dışı edildiği ifade ediliyor. Gaziantep'te avukatlık yapan Cumali Şimşek, Suriyeli sığınmacılara hukuki destek noktasında çalışmaları olan bir isim.
Bazen müvekkilleri de sınır dışı kararı çıkartılanlar arasında yer alıyor. Bu nedenle Şimşek'e sınır dışı kararları ve "gönüllü geri dönüş" adı altında Suriye'ye gönderilme hususunda bazı sorular yönelttik.
"Suriye'deki savaş nedeniyle sınır dışı işlemi yapılamıyor"
Türkiye'den sınır dışı işlemleri nasıl yapılıyor?
Türkiye'de sınır dışı işlemleri; hakkında karar alınan yabancının ülkesine veya güvenli üçüncü bir ülkeye gönderilmesi şeklinde oluyor. Ancak bir şahıs Suriye uyrukluysa, ülkesindeki savaş nedeniyle sınır dışı işlemi yapılmıyor. Bunun için kişi gönüllü geri dönüş yapmak isterse Suriye'ye gitmesi mümkün oluyor.
İki ülke arasındaki sınır güvenliği noktasındaki sıkıntılar hesaba katıldığında sınır dışı edilenlerin dönmesi yönünde engel var mı?
Suriye sınırında sorunlu bölgeler bulunduğundan ve hudut güvenliği tam olarak sağlanamadığından ülkelerine gönderilen şahıslar daha sonra kaçak olarak ülkemize yeniden girebiliyor. Bu durumlar yaşanabiliyor.
Sınır dışı edilenlerin çoğu kaçak yollardan dönüyor mu?
Çoğu diyemeyiz. Ancak özellikle Suriye'de de sorun yaşayabilecek, aile husumeti bulunan, hükümetin muhalif kabul ettiği ve Türkiye'deyken dahi rejimin takip ettiği şahıslar kaçak yollardan ülkemize girmeyi tercih ediyor.
"Her gönüllü dönüş, gönüllü olmayabilir"
Gönüllü döndü denilenler gerçekten gönüllü mü dönüyor?
Gönüllü dönüş konusu sancılı. Göç idaresi özellikle tahdit kayıtlı yabancıların gönüllü dönüş isteğini kamera ile kayıt altına alıyor. Diğer gönüllü dönüşleri ise parmak iziyle desteklemeye çalışıyor. Ancak yine de gönüllü olmadığı halde zorla geri döndüğünü iddia eden birçok yabancı var. Bu iddialardan bir kısmı delillendirildiği gibi, bir kısmı ise hiç belgelendirilemiyor. Bu nedenle her gönüllü dönüşün, gönüllü olmayabileceğini söyleyebiliriz.
"Sınır dışı edilip dönenler yeniden sınır dışı ediliyor"
Sınır dışı edilip geri dönenlere nasıl bir yaptırım uygulanıyor?
Bu durumda olup, kolluk tarafından yakalanan veya devlet kurumları tarafından tespit edilen yabancıların haklarında yeniden sınır dışı kararları tesis ediliyor ve geri gönderme merkezlerine alınıyorlar. Sığınmacılar da kanuni şartlar oluştuğunda sınır dışı edilebilir.
Sığınmacı statüsü alanlar sınır dışı edilebilir mi böyle bir hukuki dayanak var mı?
Sığınmacı, göçmen, mülteci, ikincil koruma ve ikamet, vatansız, geçici koruma sahibi... Statünün ne olduğu önemli olmaksızın, Türkiye'ye vatandaşlık bağıyla bağlı olmayan ve Türkiye'de bulunan tüm yabancılar, kanuni şartların varlığı halinde ülkesine, güvenli üçüncü bir ülkeye veya transit gideceği başka bir ülkeye sınır dışı edilebilir.
"Sınır dışı kararına itiraz hakkı var"
İtiraz etme hakları var mı?
Sınır dışı kararına, tebliğden itibaren 7 gün içerisinde mahkemede dava açılarak itiraz etmek mümkündür. İdari gözetimeyse her zaman itiraz edilebilir. Değişen şartlar nedeniyle defalarca dahi itiraz edilebilir. Çünkü idari gözetim uygulanmakla tükenen bir işlem değildir. Aksine her gün her an her saniye devam eden, özgürlüğü kısıtlayan bir idari işlemdir.
Sınır dışı kararı belirli bir süre giriş yasağı da getiriyor
Uluslararası Göç Entegrasyon Sınır Yönetimi Araştırmaları Derneği (GESYAD) Başkanı Dr. Aydoğan Asar, geçmişte Göç İdaresi Yabancılar Dairesi Başkanlığı'nda görev yapmış bir isim. Asar da aşağıdaki soruları yanıtladı:
Sınır dışı kararı hangi hallerde uygulanabilir?
Sınır dışı kararı, bir yabancı hakkında alınabilecek en ağır idari yaptırımdır. Çünkü bu işlem, kişinin ülke dışına çıkarılmasıyla sona ermez; bunu ülkeye belirli bir süre giriş yasağı kararı takip eder. Aslında sınır dışı, denge kararıdır. Kamu düzeni ve güvenliğinin zarar görmesine karşı bir hamledir. Ancak, bu yapılırken gönderilecek yerde kişinin ağır insan hakkı ihlaline maruz kalmayacağından emin olunması gerekmektedir. Devlet egemen olmanın gücünü ve gereğini yaparken, kişilerin yaşamsal haklarına yönelik duyarlılık da gözetir.
"Sınır dışı hakkı Geçici Koruma Yönetmeliği'nde de yer alıyor"
Suriyeli sığınmacılar da sınır dışı edilebiliyor mu?
Türk hukukunda kimler hakkında sınır dışı kararı alınacağı ile bu grupta olmalarına rağmen özel durumları nedeniyle kimler hakkında bu kararın alınmayacağının belli. Ayrıca, kararın alınmasından sonra kişinin gönderileceği yer ve kişisel durumu bakımından 'geri gönderilmemesi gereken yabancı' olup olmadığı değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme hem genel hem bireysel niteliklidir. Geri gönderme yasağı 6458 Sayılı Kanun'un 4. maddesinin amir hükmüdür. Uygulama yönetmeliği ve Suriyelilerin tabi olduğu 'Geçici Koruma Yönetmeliği'nde de yer alır
"Ülkesinden ayrılmada kararlı olan pes etmiyor"
Sınır dışı edilip yeniden dönenlere nasıl bir işlem uygulanıyor?
Yasa dışı yollardan tekrar gelenler hakkında yeniden karar alınıp uygulanıyor. Sınır dışı edilen sayılarının küresel ölçekte artış içinde olmasının aynı zamanda küresel göç yönetimindeki sıkıntıların habercisidir. Çünkü bu kişiler kendi ülkelerinden ayrılmada kararlı oldukları sürece bu defa "dolaşım göçü" dediğim kısır döngü yaşanıyor. Yani göçün kök nedenlerine inerek evrensel çözümler bulunamamasının sonuçları.
© The Independentturkish
