Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği’nden bilim insanları, algoritmaları kullanarak, görsel ve yazılı kanıtlar sayesinde geçmişin kokularını yeniden yaratıyor.
Odeuropa adlı bir araştırma grubunda bir araya gelen kimyager ve tarihçiler, iki yıldan fazla bir süreyi tarihteki önemli anlar ve yerlerle ilişkili kokuları izole etmek ve yeniden üretmek için harcadı.
Araştırma ekibi geçmişi anlamaya yönelik akademik girişimlerin kokuları haksız şekilde göz ardı ettiğini savundu.
University College London'da sürdürülebilir miras alanında öğretim görevlisi olan Cecilia Bembibre, "Bilimde ve tarihsel çalışmada bir duyular hiyerarşisi süregeldi" diye konuştu:
Kokunun asil bir insani duyu olmadığı ve bir şekilde nesnellikten ve güvenilirlikten daha uzak olduğu yönünde bir fikir vardı.
AB'nin 2020'deki Horizon programından 2,8 milyon euro'luk hibeyle finanse edilen proje, geçmişin ticareti, alışkanlıkları ve beslenme biçimlerinin ürettiği temel kokuları yeniden oluşturmak için görsel ve yazılı kanıtları topladı.
Odeuropa projesi araştırmacısı Bembibre, bu çabaları şöyle örnekledi:
Almanya’da kokuyla ilgili binlerce tarihi görüntüyü analiz ediyorlar. İtalya'da ise eski tıbbi formüllerden yemek pişirme kılavuzlarına kadar metinsel analize odaklanıyorlar.
Çalışmada yapay zeka algoritmalarına, örneğin burnunu tutan insanların çizimi gibi, kokularla ilgili görselleri tanıması öğretildi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Yapay zekayı bir dizi benzer görüntüyle eğiten araştırmacılar sonunda çizimlerdeki davranışları tanıyan bir algoritma geliştirdi.
Sonunda bu algoritma sayesinde tarihi kanıtlar analiz edilerek bir koku ansiklopedisi oluşturulacak.
Bembibre ve meslektaşları da Virginia Woolf'un Orlando romanında betimlenen, Kent'teki Sackville-West ailesinin atalarının evinde, 1750'lerden kalma bir potpuri kokusunu yeniden üretmişti.
"Kokuları geri getirmek için ihtiyaç duyduğunuz bilgiyi elde etmek gerçekten zor" diyen Bembibre, sözlerini şöyle sürdürdü:
Kokuları yeniden yaratmamıza yardımcı olabilecek şu anda hayatta olan 'burun tanıkları' da var.
Independent Türkçe, The Guardian
Derleyen: Çağla Üren
