Türkiye'den Avrupa'ya çalışma ve yerleşme amaçlı gidenlerin arasında kimi zaman kaçak yollardan bu ülkelere giden veya kalmaya çalışanlar da vardı.
Bunların bir kısmı bulundukları ülkelerde kalmak için oraların vatandaşlarıyla gerçek veya anlaşmalı evlilikler yoluna gitti.
Bu tür evlilikler filmlere bile konu oldu. 2000'lerden itibaren Türkiye de farklı ülkelerden gelerek yeni bir hayat kurmaya çalışanların akın ettiği bir ülkeye dönüştü.
Özellikle 2011'deki Suriye krizinin ardından gelen Suriyelilerin birçoğu "geçici koruma" statüsüyle Türkiye'de kalmaya başladı.
Ancak Suriyeliler dışında farklı ülkelerden kaçak veya turist vizesiyle gelenlerin bir kısmı da bir şekilde ülke içinde kalmaya çalıştı.
Son günlerde sosyal medyaya yansıyan kimi iddialara göre bu kişiler, Türk vatandaşlarıyla anlaşmalı evlilik yöntemini başvuruyor.
Hatta bu amaçla bazı danışmanlık şirketlerinin açıldığı, para karşılığı yabancı uyruklu erkeklerle Türk vatandaşı kadınları evlendirdikleri öne sürülüyor.
Buna dair bazı görüntülere bile yer veriliyor.
Türk vatandaşları en çok hangi uyruklularla evlendi?
Peki rakamlar ne diyor? Son yıllarda Türkiye'de yabancı uyruklularla yapılan evliliklerde kayda değer bir artış var mı?
Bunun için önce Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2015 ve 2021 yılları arasındaki verilerine bakmak gerekiyor.
Oranları yıllara göre incelemeden önce genel bir değerlendirme yapmak gerekirse 2015'ten beri yabancı uyruklu kadınlarla yapılan evliliklerde Suriyeli gelinler ilk sırada.
Onları genellikle Azerbaycanlı, Özbek veya yine Alman vatandaşları takip ediyor. Yabancı damatlarda ise Alman vatandaşları ilk sırada yer alıyor.
Daha önce üçüncü sırada yer alan Suriyeli damatlar ise artık ikinci sıraya yerleşmiş durumdalar.
Suriyeli damatları üçüncü sırada genellikle Avusturyalı damatlar izliyor.
Afgan damatlar ilk 5'e giriyor ama Afganistanlı gelinler sıralamada yoklar
Türkiye'ye son yıllarda en çok kaçak göçmenin geldiği ülkelerden biri de Afganistan.
Afgan damatlar, 2021'de 4,2 ile 4'üncü sıradayken, yabancı kadınlarla yapılan evliliklerde Afgan gelinler ilk 10'da yoklar.
Afgan damatlar 3,5 oranı ile 2020'de 5'inci sırada, 2019'da 3,1 ile 4'üncü sırada yer aldı.
Bu yıllarda yabancı uyruklu kadınlarla yapılan evliliklerde yine Afganlar ilk 10'da yoklar.
Bunda en önemli nedenin Türkiye'ye Afganistan'dan gelen göçmenlerin genellikle erkeklerden oluşması olduğu düşünülüyor.
Son dönemlerde Türkiye'de artan sayıda Pakistanlı göçmen de görünüyor.
Buna karşın Pakistanlı erkekler ve kadınlar ise henüz listelerde görünmüyor.
Gurbetçiler Türkiye'den gelin almaya halen istekli ama damatlar gözden düşmüş
Alman ve Avusturyalı damatların önemli bir kısmının oralarda yaşayıp bu ülkenin vatandaşı olan Türkler olduğunu tahmin etmek zor değil.
Buna karşın evlenilen kadınlar arasında Alman ve Avusturya vatandaşları daha az.
Bu da gurbetçilerin Türkiye'den gelin almayı yaygın bir şekilde sürdürürken, Türkiye'den bir damat edinme konusunda eskiye oranla daha isteksiz olduğunu gösteriyor.
Suriyeli gelinler ilk sırada, damatlar, Alman damatların ardından ikinci
Bu değerlendirmenin ardından yıllara göre bakıldığı zaman Türkiye'deki yabancı damat sayısının genellikle 3 bin 500 ile 5 bin 500 arasında gidip geldiği, yabancı gelin sayısının ise 20 bin altı ve üstü arasında seyrettiği görülüyor.
Suriyeli gelinler yıllardan beri birinciliği elinde bulundururken, damatların da istikrarlı bir artış gösterdiği dikkat çekmekte.
2021'de Suriyeli damat oranı bir önceki yıla göre dört kat arttı
2021 yılı: Yabancı damatların sayısı 4 bin 976, yabancı gelinlerin sayısı 23 bin 687 oldu.
Uyruklarına göre incelendiğinde, yabancı damatlar içinde yüzde 25,2 ile Alman damatlar birinci sırada yer aldı.
Alman damatları yüzde 20,7 ile Suriyeli damatlar ve yüzde 5,5 ile Avusturyalı damatlar izledi.
Yabancı gelinler uyruklarına göre incelendiğinde, bunların arasında yüzde 14,6 ile Suriyeli gelinler birinci sırada.
Suriyeli gelinleri yüzde 10,1 ile Azerbaycanlı, 9,8 ile Özbek gelinler takip etti.
2021 yılında Suriyeli damat oranında 2020'ye göre 4 kat artış yaşandı.
Bunda Türk vatandaşı Suriyeli kadınlarla olmayan Suriyeli erkeklerin de evliliklerinin de etkili olmuş olabileceği tahmin ediliyor.
Azerbaycanlı gelinler de ön sırada
2020 yılı: Yabancı gelinlerin sayısı 18 bin 909, yabancı damatların sayısı ise 3 bin 828.
2020'de yabancı damatlar içinde yüzde 27,6 ile Alman damatlar birinci sırada yer aldı.
Alman damatları yüzde 19,2 ile Suriyeli damatlar ve yüzde 5,6 ile Avusturyalı damatlar izledi.
Yabancı gelinlerde yine ilk sırada yüzde 14,8 ile Suriyeli gelinler birinci sırada yer aldı.
Suriyeli gelinleri yüzde 10,5 ile Azerbaycanlı ve yüzde 9,4 ile Alman gelinler takip etti.
Avusturyalı damatlar üçüncü sırada
2019 yılı: Yabancı gelinlerin sayısı 23 bin 264, yabancı damatların sayısı 4 bin 580.
Yabancı damatlar uyruklarına göre incelendiğinde, bunların arasında yüzde 31,0 ile Alman damatlar birinci.
İkinci sırada yüzde 16,4 ile Suriyeli damatlar ve yüzde 6,8 ile 3'üncü sırada Avusturyalı damatlar var.
Yabancı gelinler uyruklarına göre incelendiğinde ise yüzde 14,5 ile Suriyeli gelinler ilk sırada.
Suriyeli gelinlerin ardından yüzde 11,7 ile Azerbaycanlı ve yüzde 10,5 ile Alman gelinler bulunuyor.
Azerbaycanlı gelinler Alman gelinleri geçti
2018 yılı: Yabancı gelinler 22 bin 743, yabancı damatlar 4 bin 119.
Yabancı gelinlerde yüzde 15,7 ile Suriyeli gelinler birinci. Onları yüzde 13,9 ile Azerbaycanlı ve yüzde 10,9 ile Alman gelinler izledi.
Yabancı damatlar arasında yine ilk sırada Alman damatlar yüzde 34,1 ile ilk sırada yer alırken, yüzde 13,1 ile Suriyeliler 2'nci ve yüzde 7,8 ile Avusturyalı damatlar 3'üncü.
2016 ve 2017'de yabancı gelin sayısı 20 binleri aştı
2017 yılı: Yabancı gelin sayısı 20 bin 972, yabancı damat 3 bin 782.
Bu yılda yüzde 19,4 ile Suriyeli gelinler birinci sırada yer aldı. Suriyelileri yüzde 13,3 ile Azerbaycanlı ve yüzde 12,4 ile Alman gelinler izledi.
Damatlarda yine 36,5 ile Almanlar birinci sırada. Onları yüzde 8,5 ile Suriyeli ve yüzde 8 ile Avusturyalı damatlar takip etti.
2016 yılı: Yabancı gelinlerin sayısı 22 bin 583, yabancı damatların sayısı 3 bin 777.
Yabancı gelinlerde Suriyeliler 6 bin 495 kişi ve yüzde 28,8 oranı ile birinci iken Alman gelinler yüzde 9,6 oranı ile ikinci, 2 bin 170 kişiyle Azerbaycanlı gelinler, üçüncü oldu.
Alman damatlar yüzde 35,4 ile birinci olurken Suriyeli damatlar yüzde 8 ile ikinci, Avusturyalı damatlar ise 7,7 üçüncü oldu.
Avusturyalı damatların son kez ikinci olduğu yıl
2015 yılı: Yabancı gelinler 18 bin 814, yabancı damatlar 3 bin 566.
Yabancı gelinlerde Suriyeli gelinler yüzde 19 ile birinci, Alman gelinler de 14,3 ile ikinci, yüzde 8,8 ile Azerbaycanlı gelinler üçüncü sırada yer aldı.
Yabancı damatlar arasında Alman damatlar yüzde 38,4 ile ilk sıradayken, Avusturyalı damatlar 7,9 oranı Avusturyalı, yüzde 6,8 ile oranıyla Suriyeli damatlar izledi.
Esenyurt'ta pandemiye karşın yabancılarla evlilikler yoğun şekilde sürdü
TÜİK'in verilerinin yanı sıra 1 milyona varan nüfusuyla birçok ilden daha kalabalık olan Türkiye'nin en büyük ilçesi ve en çok yabancı nüfusun bulunduğu yerlerden Esenyurt'taki duruma da baktık.
Esenyurt Belediyesi'nden Independent Türkçe'ye verilen bilgiye göre ilçe genelinde 2020'de 296 yabancı kadınla evlenilirken bunun karşılığında 46 yabancı uyruklu erkekle evlenildi.
2021'de 287 yabancı kadınla evliliğe 58'de yabancı damatla evlilik oldu. 2022'de şu ana kadar Esenyurt'a 130 yabancı geline karşın 26'da yabancı damat geldi.
Belediye yetkililerinin görevli nikah memurlarından aktardığı yoruma göre özellikle pandemi dönemindeki kapanmaya karşın 2020 ve 2021'deki oranların yüksek kabul edilebileceği kaydedildi.
"Evlenenler genellikle oturum alıyor ama vatandaşlık için 3 yıl beklemek lazım"
Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz Uluslararası Göç Entegrasyon Sınır Yönetimi Araştırmaları Derneği (GESYAD) Başkanı Dr. Aydoğan Asar ise evlilik yoluyla Türkiye'de oturum veya vatandaşlık almanın çok başvurulan bir yöntem olmadığını söyledi.
Kanuni olarak bunun çok da kolay bir yol olmadığını aktaran Asar, evliliklerin vatandaşlık amacıyla yapılıp yapılmadığının tespiti için kontrolün gerektiğini ve ortada bir aile birliğinin olup olmadığına da bakıldığını belirtti.
Asar, yabancı kadın ve erkeklerin Türk vatandaşlarıyla evlilikleri halinde genellikle oturum hakkını almakta sorun yaşamadıklarını ancak 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 16. maddesi gereği vatandaşlık için en az 3 yıl evli kalınması ve bu evliliğin aile birliği içerisinde sürdüğünün anlaşılması gerektiğini kaydetti.
Asar'ın işaret ettiği kanun maddesi şöyle:
"Bir Türk vatandaşı ile evlenme doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz. Ancak bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıldan beri evli olan ve evliliği devam eden yabancılar Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilir. Başvuru sahiplerinde; aile birliği içinde yaşama, evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama ve milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartları aranır."
Rakamlar iddiaları doğruluyor mu?
Rakamlara bakıldığı zaman en azından evlilik yoluyla Türkiye'de kalmaya çalışmanın yaygınlaştığı konusunda bir sonuca varmak zor.
Çünkü yıllardan beri yabancılarla yapılan evliliklerdeki sayıda çok ciddi artışlar görülmüyor.
Dolayısıyla bunlar arasında kaç tane anlaşma yoluyla evlilik olduğunu kestirmek güç olsa dahi çok büyük oranlarda olması şimdilik pek mümkün değil.
Ancak yine de bunun az sayıda olsa bile başvurulmayacak bir yöntem olmayacağı da dünyadaki pratiklere bakıldığında inkar edilemeyecek bir gerçek.
© The Independentturkish
