Bütçe, Merkez Bankası'nın diğer yılların aksine bu yıl şubatta gerçekleştirdiği kâr avans ödemesinin de desteğiyle ilk iki ayda yaklaşık 100 milyar TL fazla verirken, şubatta da bütçeden BOTAŞ'a 18 milyar TL daha kaynak aktarıldı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre; 2021 Şubat ayında 23,17 milyar TL fazla veren bütçe 2022 şubatta 69,74 milyar TL fazla verdi. 2021 şubatta 35,93 milyar TL olan faiz dışı fazla 2022 şubatta 113,41 milyar TL oldu.

TCMB şubatta Hazine'ye 2021 kârına ilişkin 49.3 milyar TL avans ödemesi yaptı.

Bütçe 2022 ilk iki ayda 99,78 milyar TL fazla ; 157,7 milyar TL faiz dışı fazla verdi. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre son 12 aylık bütçe açığının GSYH'ye oranı şubatta yüzde 1,5'in altına geriledi.

BOTAŞ'a bütçeden 18 milyar TL borç

Bütçede tek seferlik gelirlerin de desteğiyle yılın ilk iki ayında yaşanan iyimserlik önümüzdeki ay azalacak. TCMB'nin 2020 kârının transferinin geçen yıl mart ayında gerçekleştirilmiş olması bu yıl ilk iki ayda görülen yüksek fazlayı sınırlayacak.

Hükümet benimsediği yeni ekonomik modelde cari fazla hedeflediğini belirtirken, süreç enflasyonda belirgin yükselişleri beraberinde getirdi. Enflasyonda oluşan ve oluşacak yükselişin hanehalkına etkisinin azaltılması için ise bütçe her geçen gün daha çok kullanılıyor. Özellikle Rusya işgali ile birlikte artan enerji faturası hem bütçeye hem de TCMB rezervlerine tarihte eşi görülmemiş etkide bulunuyor.

Hazine şubatta 14,66 milyar TL'si BOTAŞ'a olmak üzere kamu iktisadi teşebbüslerine (KİT) 17,7 milyar TL borç verdi. Ayrıca şubatta 3,3 milyar TL'si BOTAŞ'a olmak üzere KİT'lere 4,9 milyar TL cari transfer de gerçekleştirdi.

BOTAŞ'a bütçeden aralık ayında da 40 milyar TL transfer edilmişti.

Reuters'ta kasım ayında yayımlanan bir haberde hükümetin asgari ücret artışı, enflasyondan daha çok etkilenen dar gelirlilerin üzerindeki vergi yüklerinin azaltılması ve emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) yönelik düzenlemeyi de içeren bir dizi çalışma başlattığı ve benzer ülkelerden daha iyi konumdaki bütçeden genişlemeci adımlara hazırlandığı belirtilmişti. Bu haberdeki EYT hariç tüm adımlar hayata geçirildi. İlgili haberde mevcut yüzde 1,5'in altındaki GSYH'ya oranla bütçenin yüzde 6'ya kadar açılabileceği de belirtilmişti. Benzer ülkelerde ise ilgili açık ortalama yüzde 5,8 seviyesinde. 

BOTAŞ döviz ödemeleri Merkez Bankası rezervlerinden yapılıyor

Hazine'nin transferlerinin yanısıra kamu doğalgaz ithalat şirketi olan BOTAŞ aynı zamanda ödemeleri için ihtiyacı olan dövizi artık çoğunlukla piyasadan değil TCMB rezervlerinden alıyor.

Uzmanlar arasında yaygın olan hesaba göre, petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artışın ithalat faturasını 4.5-6 milyar dolar artırdığı kabul ediliyor. Ancak ekonomistler son aylarda ithalat artışının bunun üzerinde artış gösterdiğini ifade ediyorlar.

Türkiye, haneler ve küçük işletmelere doğalgazı sübvansiyonlu fiyattan ucuza sattığı için oluşan açığın bir şekilde kapatılması gerekiyor. Kamu doğalgaz ithalat şirketi BOTAŞ açığını TCMB'den döviz alarak kapatıyor. TCMB'nin BOTAŞ dahil olmak üzere KİT'lere döviz satışı ise şubatta 5,4 milyar dolar ile rekor kırdı. Son dört ayda ise 15,1 milyar dolar oldu.

Reuters